Rusya, elektrikli araç pazarını gölgeliyor

Beykozlu

New member
Evrim KÜÇÜK

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde dünyada güç meblağları süratle yükselince elektrikli araçlar (EV) tasarrufl u sürüş isteyenler tarafınca daha hayli tercih edilmeye başlayabilir. Fakat yükselen emtia meblağlarının, 2022’de parlak bir görünümü olması beklenen MESKEN dalında büyümeyi dizginleyebileceği belirtiliyor. Bunun sebebi ise batarya üretiminde kullanılan metallerin meblağlarının petrolden daha süratli artması ve MESKEN maliyetlerinin yükselmesi.

Emtia ve öteki piyasalarda bu haftanın başından beri fiyatlarda artış görülüyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Rus iktisadını amaç alan yaptırımlara ve tedarik zincirlerinde aksamalara niye oldu. Paladyum, altın, petrol ve buğday üzere biroldukca eser rekor düzeylere ulaşırken, KONUT batarya üretiminde kullanılan nikel ve kobaltın fiyatı patladı. 8 Mart’ta, nikel meblağları ton başına 100.000 doların üzerinde eşi görülmemiş bir yüksekliğe ulaştıktan daha sonra şu sıralar 48 bin dolarla, tarihinin en yüksek düzeylerinde. Fiyat artışı aylık yüzde 104, yıllık yüzde 202 civarında. Kobaltın fiyatı, ton başına 82 bin dolarla Haziran 2018’den bu yana en yüksek noktası olarak gerçekleşti. Fiyat artışı yılbaşından bu yana 17, yıllık yüzde 60’a yakın.

EV’ler için en çok kullanılan batarya tipi olan lityum iyon için kullanılan öteki metallerden lityum karbonatın fiyatı fiyatı son 1 yıl ortasında yüzde 262, bu yıl ise yüzde 74 artarak 500 bin yuan/ tona dayandı.

Rusya, Kongo ve Avustralya en önemli üreticiler

Bataryalarda gereksinim duyulan metaller belirli bölgelerde ağırlaşıyor. Lityum, nikel ve kobalt üzere mineraller yalnızca birkaç ülkede üretiliyor. Her bir mineralin arzının yarısından fazlası birinci 3 üretici ülkeden geliyor. Bu da tedarik zincirini mümkün aksaklıkları ve fiyat dalgalanmalarına karşı savunmasız hale getiriyor. Rusya, global kobalt üretiminin yüzde 6’sından fazlasından sorumlu olan dünyanın en büyük ikinci kobalt üreticisi. beraberinde global üretimin yüzde 12’sini yaptığı nikelde dünyanın üçüncü büyük üreticisi.

Nikel ve kobaltı Rusya haricindeki ülkelerden temin etmek mümkün. Kobalt üretiminde Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DRC) ve Avustralya, toplam global üretimde sırasıyla yüzde 69 ve yüzde 47’ük hissesi ile öbür kıymetli üreticiler. Endonezya ve Filipinler de nikel üretimin yüzde 30’undan ve yüzde 13’ünden çoksını gerçekleştiriyor. Ancak lojistik kahırlar niçiniyle bu ülkelerin arzında da sorun yaşanıyor.

Araştırma ve bilgi şirketi GlobalData tarafınca yapılan bir tahlil, “EV talebi için en kıymetli etkenlerden ikisinin teşvikler ve batarya tutarlarıdır” diyor. GlobalData raporuna göre batarya elektrikli bir arabanın maliyetine yaklaşık yüzde 35-40 oranında katkıda bulunuyor. Batarya meblağları emtia fiyatlarıyla birlikte yükselirse ve kimi ülkelerde olduğu üzere sübvansiyon kâfi şayet olmazsa KONUT satışlarında olumsuz tesir yaratabilir.

Son birkaç yılda, KONUT satışları süratli artıyor. 2021’de 6.6 milyon adetle global KONUT satışları, global araba pazarının neredeyse yüzde 9’unu oluşturdu.


ABD’de ortalama maliyet 1000 dolar arttı

Batarya metallerindeki ani fiyat artışının otomotiv devlerinin büyüme planlarına nasıl yansıyacağı konusunda kuşkular lisana getirilmeye başlandı. Morgan Stanley araba analisti Adam Jonas, “Nikeldeki tırmanış, ABD’de ortalama bir EV’nin girdi maliyetinde yaklaşık 1.000 dolarlık bir artışı temsil ediyor” dedi. Jonas, fiyat artışının argümanlı KONUT planlarını baltalayabileceğinden, yatırımcıların araba üreticilerinin hasılatlarına ve önümüzdeki birkaç yıl ortasında elektrikli araç satış penetrasyonuna yönelik beklentileri azaltmaları gerektiğini söylemiş oldu.

KONUT pilleri için nikel niye değerlidir?

Daha eski lityum iyon pillerde, yaklaşık 3’te biri nikel olan katotlar kullanıyordu. Lakin son senelerda araba üreticileri, pillerin güç yoğunluğunu artırmak ve araç menzilini artırmak için katotlardaki nikel yüzdesini artırdı. Şu an birden fazla arabada en az yüzde 60 nikel içeren katotlar kullanıyor. Hatta kimileri daha az bulunan kobaltı azaltmak ve performansı artırmak için yüzde 90 nikel kullanıyor. Bu da fiyat artışının bilhassa yüksek kaliteli EV’lerin maliyetinin artacağı manasına geliyor. Lakin daha düşük maliyetli EV’ler için halihazırda kullanımda olan alternatif bir pil çeşidi var. Lityum demir fosfat yahut LFP. Bu bataryaların katotlarında demir fosfat kullanılıyor, nikel yahut kobalta gerek duyulmuyor. Dezavantajı ise düşük güç yoğunluğuna sahip olması ve ağır olması. Bu da zayıf performans manasına geliyor.

Okumaya devam et...
 
Üst