Memlûk Devleti Hangi Boydan Gelir ?

Zeynep

New member
Memlûk Devleti'nin Kökenleri: Hangi Boydan Gelir?

Memlûk Devleti, Orta Çağ İslam tarihinin en güçlü ve etkili devletlerinden birisidir. Bu devletin kökenleri, özellikle Türk ve Arap dünyasında önemli bir etkiye sahiptir. Memlûkler, aslında bir köle asker sınıfının, zamanla devlete dönüştüğü bir yapıdır. Peki, Memlûk Devleti hangi boydan gelir? Memlûklerin kökeni, hem Osmanlı İmparatorluğu’nun hem de İslam dünyasının gelişimine büyük etkilerde bulunmuş ve tarihsel açıdan dikkatle incelenmesi gereken bir konudur. Bu makalede, Memlûk Devleti'nin kuruluşu ve kökenine dair sorulara cevaplar verilecektir.

Memlûklerin Kökeni ve Türk Boyları

Memlûkler, kelime olarak “köle” anlamına gelmektedir. Bu kavram, genellikle askeri kölelerin oluşturduğu bir askeri sınıfı ifade eder. Memlûk Devleti'nin kökeni, Türk boylarından birinin egemenliğine dayanmaktadır. Aslında, Memlûkler büyük ölçüde Türk kökenli savaşçılardan oluşuyordu. Bununla birlikte, Memlûklerin hangi boydan geldiği sorusu oldukça karmaşık bir sorudur. Çünkü Memlûkler, zaman içinde farklı Türk boylarından gelen insanlardan oluşmuş bir yapıdır.

Memlûk Devleti'nin kurucuları, genellikle Orta Asya kökenli Türk boylarına mensuptur. Bu Türk boyları, Büyük Selçuklu Devleti'nin düşüşünden sonra ortaya çıkan ve Mısır'a yerleşen çeşitli Türk göçmenlerinden oluşuyordu. En belirgin boylardan biri, Oğuz Türkleri'dir. Oğuz boyları, özellikle Selçuklu Devleti'nin askeri gücünü oluşturmuş ve Memlûkler de bu kökeni taşımaktadır. Ancak, Memlûk Devleti sadece Oğuz boyuna dayalı değildir. Memlûklerin kökeninde Kıpçak Türkleri, Karahanlılar gibi diğer Orta Asya kökenli Türk boyları da yer almaktadır.

Memlûk Devleti’nin Kuruluşu ve Türk Boylarının Etkisi

Memlûk Devleti, 1250 yılında kurulduğunda, Mısır'da bu köle asker sınıfı, yönetimi ele geçirerek kendi devletlerini kurmuşlardır. Memlûklerin başlangıçta, Selçuklu Türkleri’ne bağlı olan köleler olduğu bilinmektedir. Ancak zamanla, özellikle Eyyubîler’in Mısır’daki egemenliğinin sona ermesinin ardından, bu köleler kendi devletlerini kuracak kadar güçlenmişlerdir.

Mısır’a ilk gelen köleler, Orta Asya'dan gelen Türklerdi. O dönemde, Orta Asya'dan gelen Türk kölelerinin, özellikle Mısır’ın ve diğer İslam topraklarının askeri ve idari yönetiminde önemli bir yeri vardı. Türkler, bu bölgede kendi varlıklarını inşa etmekte ve zamanla köle olmaktan, hükümdar olmaya doğru bir yolculuk yapmaktadırlar. Bu da, Memlûk Devleti’nin kuruluşunda önemli bir etkendir.

Türkler ve Memlûk Devleti’nin Yükselişi

Memlûkler, Mısır’da kurulan en güçlü ve en uzun süreli Türk hükümetlerinden birisini oluşturmuşlardır. Devletin yönetimi, başlangıçta bir askeri aristokrasi tarafından yapılmıştır. Memlûklerin büyük bir kısmı, başlangıçta askeri kölelerden oluşmuş ve bunlar, özellikle Türk kökenli kölelerden seçilmiştir. Memlûk Devleti'nin ilk hükümdarları da büyük oranda Türk asıllı olmuşlardır. Oğuz boylarının yanı sıra, Kıpçak boylarından gelen Türkler de Memlûk hükümetinin önemli figürlerini oluşturmuşlardır.

Memlûkler, Orta Asya’dan gelen geleneklere bağlı olarak, askeri disiplini ve köleliğin avantajlarını iyi kullanmışlardır. Memlûk Devleti’nin güçlü yapısının arkasında, Türklerin Orta Asya’daki askeri kültürünün etkisi vardır. Bu kültür, devlete bir askeri düzen ve stratejik üstünlük kazandırmıştır. Memlûk Devleti'nin yönetim anlayışı, Türklerin geleneksel yönetim biçimlerinden olan "hükümetin güçlü bir merkezi otoriteyle yönetilmesi" anlayışına dayanıyordu.

Memlûk Devleti’nde Yönetim ve Köle Askerlerin Rolü

Memlûk Devleti'nin yönetiminde, köle askerler yani "memlûkler" büyük bir rol oynamıştır. Bu askerler, başlangıçta köle olarak alınmış ve büyük bir disiplinle yetiştirilmişlerdir. Memlûkler, zamanla yönetici sınıfa yükselmiş ve devleti kurmuşlardır. Devletin askeri ve idari yapısı, tamamen köle askerlerin egemenliği altındadır. Bu, Memlûk Devleti'nin benzerlerinden farkını ortaya koyan bir özelliktir.

Memlûklerin askeri kökenleri, onların savaşta büyük bir başarı kazanmalarına yol açmıştır. Bu başarılar, onların Mısır ve çevresindeki diğer topraklarda güçlü bir yönetim kurmalarına olanak sağlamıştır. Memlûk Devleti’nin yükselişinin arkasında yatan faktörlerden bir diğeri de, bu askerlerin bağlılıkları ve güçlü disiplin anlayışıdır.

Memlûk Devleti’nin Çeşitli Türk Boylarından Oluşan Yapısı

Memlûk Devleti, yalnızca bir Türk boyuna dayanmamaktadır. Farklı Orta Asya kökenli Türk boylarının bir araya geldiği bir yapıyı barındırıyordu. Oğuz Türkleri, Kıpçak Türkleri, ve Karahanlılar gibi çeşitli boylar, Memlûklerin yönetiminde ve ordusunda önemli bir yer tutmuşlardır. Özellikle Mısır’a yerleşen Kıpçak boylarından gelen köleler, Memlûk ordusunun en önemli güçlerinden birisini oluşturmuşlardır.

Bununla birlikte, Memlûk Devleti'nin büyüklüğü ve etkisi sadece askerî yapılarla sınırlı kalmamıştır. Bu devlette, çok sayıda kültürel etkileşim de söz konusu olmuştur. Memlûkler, hem Türk kültürünü hem de Arap kültürünü benimseyerek, bu iki kültürün birleşiminden çok yönlü bir medeniyet yaratmışlardır.

Sonuç: Memlûk Devleti’nin Türk Kökeni

Memlûk Devleti'nin kökeni, büyük ölçüde Orta Asya kökenli Türk boylarına dayanmaktadır. Oğuz boyları, Kıpçak Türkleri ve diğer Türk boyları, Memlûklerin askeri gücünü ve yönetici sınıfını oluşturmuşlardır. Bu Türk kökenli köleler, zamanla devleti kurarak Mısır ve çevresinde güçlü bir yönetim yapısı inşa etmişlerdir. Memlûkler, yalnızca bir Türk boyunun egemenliğine dayanmamış, Orta Asya’daki farklı Türk boylarının birleşiminden ortaya çıkan çok kültürlü bir devlettir.

Sonuç olarak, Memlûk Devleti, köle askerlerin gücünden doğmuş ve Orta Asya kökenli Türk boylarının etkisiyle büyümüş bir devlettir. Türklerin savaşçı ruhu ve güçlü yönetim anlayışı, bu devletin uzun yıllar boyunca varlığını sürdürmesini sağlamıştır.
 
Üst