Cet Hacımale
Kimi romanlar müelliflerini gölgede bırakır. her insanın hayranlığını kazanan bu biçimdesi romanlar, müelliflerine büyük bir muvaffakiyet ve şöhret kazandırarak edebiyat dünyasında değerli bir yer edinmelerine sebep olsa da bu zaferin bir laneti vardır: Romanın üstün muvaffakiyetinin gölgesi, müellifin çabucak sonrasında yazacağı tüm yapıtların üstüne düşer. Bu yüzden epeyce başarılı bir roman yazmış olmak, birtakım durumlarda sonrasındasında yazılacak yapıtların ilgi çekmesinin önüne bir mani olarak çıkar. Edebiyatımızın “ilk ruhsal romanı” olmasıyla ünlü ‘Eylül’ün muharriri Mehmet Rauf da bu laneti taşıyan bahtsız müelliflerden biridir. Edebiyat-ı Cedide’nin en kıymetli iki romancısından biri olan ve bir fazlaca dikkat cazip yapıta imza atan Mehmet Rauf’un başka yapıtları yıllar geçtikçe unutulmuş ve muharrir, yalnızca ‘Eylül’ romanıyla hatırlanır olmuştur. halbuki roman çeşidinin ülkemizdeki gelişmeninde büyük rol oynamış müelliflerden biri olan Rauf’un ‘Eylül’ haricinde bir fazlaca kuvvetli yapıtı vardır. Muharririn birinci vakit içinderda 1927’de yayınlanan ve “Büyük Aşk Romanı” alt başlığını taşıyan ‘Son Yıldız’ isimli yapıtı da onun en az Eylül kadar kuvvetli bir öbür yapıtıdır. Şahsen müellifinin “Eylül’den bile güçlü ve kişiselyetli bir eser” olarak kabul ettiği ‘Son Yıldız’, ortasında barındırdığı kuvvetli müşahedeler ve insan psikolojisinin derinliklerine inme yüreğiyle unutulmayı hiç hak etmeyen, gizli bir hazinedir. Yakın bir tarihte Bağlantı Yayınları tarafınca bir daha yayınlanan bu kuvvetli roman, sıkı edebiyat okurlarının ilgisini bekleyen, son derece kıymetli bir metin.
Mehmet Rauf, ‘Son Yıldız’da epeyce katmanlı bir anlatı inşa eder. Görünürde bir aşk üçgenini olay örgüsünün merkezine alan metinde muharrir, romandaki şahıs takımının zihninin derinliklerine girerek insan psikolojisine dair değerli çıkarımlarda bulunur. Karakterlerinin ruhsal analizini büyük bir ustalıkla gerçekleştiren müellif, insanların karşı karşıya kaldığı ikilemler karşısında yaşadığı tereddüt ve iç sorgulamaları da büyük bir açıklıkla okuyucunun gözleri önüne serer. Cumhuriyetin birinci senelerında geçen romanın art planındaysa yapılan ihtilaller kararı açığa çıkan toplumsal değişim ele alınır. Yeni cemiyet hayatının, baloların, dansların, alkollü davetlerin yer aldığı bu art plan üzerinden muharrir, toplumsal hayatta yaşanan değişimdeki yüzeyselliğin altını çizer. “Tavırların, kelamların, süslerin, her şeyin daima yapma ve sahte” olduğunu öne süren anlatıcıya göre “bugünkü çorba yaşamımız” yapmacıklıklarla doludur: “Etrafta her şey, herkes ve her harekette bir geçersizlik, bir özenmelik var. […] Samimi, olduğu üzere görünen hiç kimse yok.” (sf. 31) Anlatıcının dikkati çektiği bu samimiyetsizlik, şahsen romanın muharriri Mehmet Rauf’un şikayetçi olduğu bir husustur. Muharrire bakılırsa cumhuriyet daha sonrasında toplumun üst kısımlarında görülen hedonist hayat, batının berbat bir taklidi olmaktan öteye gidemediği üzere buraya ilişkin olan kimlikle içindeki kopukluk yüzünden tehlikelidir de.
Son Yıldız – Büyük Aşk Romanı, Mehmet Rauf, 531 syf., İrtibat Yayıncılık, 2021.
Fakat Mehmet Rauf’un romanda asıl ilgilendiği bahis, kendisi üzere yaşlanmakta olan karakteri Fahri Cemal’in genç ve hoş sevgilisi Perran’ı kaybetmekten duyduğu endişedir. Şehrâh gazetesinin sahibi olan Fahri Cemal, babasından kendisine kalan yüklü servet yardımıyla son derece rahat bir hayat yaşayan bir burjuvadır. Gazetesinde çalışan Avukat Şefik Bey’in karısı Perran’la aşk yaşayan Fahri Cemal’in en büyük kaygısıysa bu genç bayanın giderek yaşlanan vücudundan uzaklaşarak öteki erkeklerle bir arada olma ihtimalidir. Kendi yaşlılığını büyük bir trajedi olarak bakılırsan Fahri Cemal, Perran’ın kendisini genç ve güzel erkeklerle aldatması ihtimalinden büyük bir telaş duyar. Fahri Cemal’in asıl trajedisi, giderek kaybetmekte olduğu erkeklik gücünün bir gün kaçınılmaz biçimde gerçekleşecek olan yitimidir. Fahri Cemal’in bu erkeklik iktidarını yitirme kaygısının ardındaysa romanın müellifi Mehmet Rauf’un şahsi hayatından büyük izler vardır. Mehmet Rauf’un romanı yazmaya çabucak hemen başladığı sırada geçirdiği kısmi felçle bir arada kalem tutamayacak duruma gelmesi, yapıtını tamamlayamayacağına dair bir tasayı de birlikteinde getirmiştir. Geçirdiği felçten daha sonra romanın devamını karısına dikte ettirerek yazan Mehmet Rauf, kaybettiği yazma yeteneğiyle yitirmekte olduğu iktidarını eş meblağ hale gelir. Yaşlandıkça karısına bağımlı hale gelen muharririn ortasında bulunduğu huzursuz ruh halinin Fahri Cemal’e de yansıdığını argüman etmek, bu yüzden abartılı bir yorum olmayacaktır.
Yaşlanmayı gözden düşmekle, ıskartaya çıkartılmakla ve en kıymetlisi yetersizlikle eş tutan Mehmet Rauf, ortasında bulunduğu fırtınalı ruh halini sükunete kavuşturmak için Fahri Cemal’i de genç sevgilisinin peşinde sürüklenen, kayıp bir ruh olarak betimler. Perran’ın öldü sanılan fakat romanın ortasında hala hayatta olduğu ortaya çıkan birinci gençlik aşkı Fuat İlhami’nin de olay örgüsüne dahil olmasıyla birlikte bir aşk üçgeni kurulur. Bu üçlü alaka, Fahri Cemal’in genç sevgilisiyle yaşlılık yüzünden kaçınılmaz biçimde yaşanacak olan kopuşunun erken bir habercisi haline gelecektir. İhtiyarlığın gençlik karşısında her vakit kaybetmeye mahkûm olduğunu düşünen Mehmet Rauf, ‘Son Yıldız’ı biraz da bu gerçeği kabullenmek için yazmış üzeredir. Fahri Cemal’in sonunda genç sevgilisi Perran’ın aşkından vazgeçerek kendisini bir baba pozisyonuna yükseltmesi ve Fuat İlhami’yle ikisinin evliliğinin yolunu hazırlamasında daima Mehmet Rauf’un yaşlılıkla ve eksik iktidarıyla olan barışma isteğinin izleri vardır. Hüzünlü bir anlatı olan ‘Son Yıldız’a bu tadı veren ögelerin başında gücünü müellifinin kendi eksiklikleriyle yüzleşme hamasetinden alan bu samimiyet duygusu gelir.
Mehmet Rauf’un yazarlığının son senelerında kaleme aldığı romanlar içinde en dikkat cazibeli yapıtlardan biri olan ‘Son Yıldız’, hem toplumsal gözlemlerindeki isabetlilikle tıpkı vakitte insanların en bâtın hislerini büyük bir derinlikle ortaya koymasındaki kabiliyetle son derece kıymetli bir metin. Muharririn büyük bir içtenlikle kaleme almış olduğu bu romanda ele alınan ferdi problemlerin günümüzde yeniliklerini koruyor olması da romanı bugünün okuyucusu için hala cazip kılmakta. Sanata, estetiğe, yaşlılığa, yaşamaya ve aşka dair bu incelikli eser, okuyan her insanın kendisini kaptıracağı, sürükleyici bir roman.
Okumaya devam et...
Kimi romanlar müelliflerini gölgede bırakır. her insanın hayranlığını kazanan bu biçimdesi romanlar, müelliflerine büyük bir muvaffakiyet ve şöhret kazandırarak edebiyat dünyasında değerli bir yer edinmelerine sebep olsa da bu zaferin bir laneti vardır: Romanın üstün muvaffakiyetinin gölgesi, müellifin çabucak sonrasında yazacağı tüm yapıtların üstüne düşer. Bu yüzden epeyce başarılı bir roman yazmış olmak, birtakım durumlarda sonrasındasında yazılacak yapıtların ilgi çekmesinin önüne bir mani olarak çıkar. Edebiyatımızın “ilk ruhsal romanı” olmasıyla ünlü ‘Eylül’ün muharriri Mehmet Rauf da bu laneti taşıyan bahtsız müelliflerden biridir. Edebiyat-ı Cedide’nin en kıymetli iki romancısından biri olan ve bir fazlaca dikkat cazip yapıta imza atan Mehmet Rauf’un başka yapıtları yıllar geçtikçe unutulmuş ve muharrir, yalnızca ‘Eylül’ romanıyla hatırlanır olmuştur. halbuki roman çeşidinin ülkemizdeki gelişmeninde büyük rol oynamış müelliflerden biri olan Rauf’un ‘Eylül’ haricinde bir fazlaca kuvvetli yapıtı vardır. Muharririn birinci vakit içinderda 1927’de yayınlanan ve “Büyük Aşk Romanı” alt başlığını taşıyan ‘Son Yıldız’ isimli yapıtı da onun en az Eylül kadar kuvvetli bir öbür yapıtıdır. Şahsen müellifinin “Eylül’den bile güçlü ve kişiselyetli bir eser” olarak kabul ettiği ‘Son Yıldız’, ortasında barındırdığı kuvvetli müşahedeler ve insan psikolojisinin derinliklerine inme yüreğiyle unutulmayı hiç hak etmeyen, gizli bir hazinedir. Yakın bir tarihte Bağlantı Yayınları tarafınca bir daha yayınlanan bu kuvvetli roman, sıkı edebiyat okurlarının ilgisini bekleyen, son derece kıymetli bir metin.
Mehmet Rauf, ‘Son Yıldız’da epeyce katmanlı bir anlatı inşa eder. Görünürde bir aşk üçgenini olay örgüsünün merkezine alan metinde muharrir, romandaki şahıs takımının zihninin derinliklerine girerek insan psikolojisine dair değerli çıkarımlarda bulunur. Karakterlerinin ruhsal analizini büyük bir ustalıkla gerçekleştiren müellif, insanların karşı karşıya kaldığı ikilemler karşısında yaşadığı tereddüt ve iç sorgulamaları da büyük bir açıklıkla okuyucunun gözleri önüne serer. Cumhuriyetin birinci senelerında geçen romanın art planındaysa yapılan ihtilaller kararı açığa çıkan toplumsal değişim ele alınır. Yeni cemiyet hayatının, baloların, dansların, alkollü davetlerin yer aldığı bu art plan üzerinden muharrir, toplumsal hayatta yaşanan değişimdeki yüzeyselliğin altını çizer. “Tavırların, kelamların, süslerin, her şeyin daima yapma ve sahte” olduğunu öne süren anlatıcıya göre “bugünkü çorba yaşamımız” yapmacıklıklarla doludur: “Etrafta her şey, herkes ve her harekette bir geçersizlik, bir özenmelik var. […] Samimi, olduğu üzere görünen hiç kimse yok.” (sf. 31) Anlatıcının dikkati çektiği bu samimiyetsizlik, şahsen romanın muharriri Mehmet Rauf’un şikayetçi olduğu bir husustur. Muharrire bakılırsa cumhuriyet daha sonrasında toplumun üst kısımlarında görülen hedonist hayat, batının berbat bir taklidi olmaktan öteye gidemediği üzere buraya ilişkin olan kimlikle içindeki kopukluk yüzünden tehlikelidir de.
Son Yıldız – Büyük Aşk Romanı, Mehmet Rauf, 531 syf., İrtibat Yayıncılık, 2021.
Fakat Mehmet Rauf’un romanda asıl ilgilendiği bahis, kendisi üzere yaşlanmakta olan karakteri Fahri Cemal’in genç ve hoş sevgilisi Perran’ı kaybetmekten duyduğu endişedir. Şehrâh gazetesinin sahibi olan Fahri Cemal, babasından kendisine kalan yüklü servet yardımıyla son derece rahat bir hayat yaşayan bir burjuvadır. Gazetesinde çalışan Avukat Şefik Bey’in karısı Perran’la aşk yaşayan Fahri Cemal’in en büyük kaygısıysa bu genç bayanın giderek yaşlanan vücudundan uzaklaşarak öteki erkeklerle bir arada olma ihtimalidir. Kendi yaşlılığını büyük bir trajedi olarak bakılırsan Fahri Cemal, Perran’ın kendisini genç ve güzel erkeklerle aldatması ihtimalinden büyük bir telaş duyar. Fahri Cemal’in asıl trajedisi, giderek kaybetmekte olduğu erkeklik gücünün bir gün kaçınılmaz biçimde gerçekleşecek olan yitimidir. Fahri Cemal’in bu erkeklik iktidarını yitirme kaygısının ardındaysa romanın müellifi Mehmet Rauf’un şahsi hayatından büyük izler vardır. Mehmet Rauf’un romanı yazmaya çabucak hemen başladığı sırada geçirdiği kısmi felçle bir arada kalem tutamayacak duruma gelmesi, yapıtını tamamlayamayacağına dair bir tasayı de birlikteinde getirmiştir. Geçirdiği felçten daha sonra romanın devamını karısına dikte ettirerek yazan Mehmet Rauf, kaybettiği yazma yeteneğiyle yitirmekte olduğu iktidarını eş meblağ hale gelir. Yaşlandıkça karısına bağımlı hale gelen muharririn ortasında bulunduğu huzursuz ruh halinin Fahri Cemal’e de yansıdığını argüman etmek, bu yüzden abartılı bir yorum olmayacaktır.
Yaşlanmayı gözden düşmekle, ıskartaya çıkartılmakla ve en kıymetlisi yetersizlikle eş tutan Mehmet Rauf, ortasında bulunduğu fırtınalı ruh halini sükunete kavuşturmak için Fahri Cemal’i de genç sevgilisinin peşinde sürüklenen, kayıp bir ruh olarak betimler. Perran’ın öldü sanılan fakat romanın ortasında hala hayatta olduğu ortaya çıkan birinci gençlik aşkı Fuat İlhami’nin de olay örgüsüne dahil olmasıyla birlikte bir aşk üçgeni kurulur. Bu üçlü alaka, Fahri Cemal’in genç sevgilisiyle yaşlılık yüzünden kaçınılmaz biçimde yaşanacak olan kopuşunun erken bir habercisi haline gelecektir. İhtiyarlığın gençlik karşısında her vakit kaybetmeye mahkûm olduğunu düşünen Mehmet Rauf, ‘Son Yıldız’ı biraz da bu gerçeği kabullenmek için yazmış üzeredir. Fahri Cemal’in sonunda genç sevgilisi Perran’ın aşkından vazgeçerek kendisini bir baba pozisyonuna yükseltmesi ve Fuat İlhami’yle ikisinin evliliğinin yolunu hazırlamasında daima Mehmet Rauf’un yaşlılıkla ve eksik iktidarıyla olan barışma isteğinin izleri vardır. Hüzünlü bir anlatı olan ‘Son Yıldız’a bu tadı veren ögelerin başında gücünü müellifinin kendi eksiklikleriyle yüzleşme hamasetinden alan bu samimiyet duygusu gelir.
Mehmet Rauf’un yazarlığının son senelerında kaleme aldığı romanlar içinde en dikkat cazibeli yapıtlardan biri olan ‘Son Yıldız’, hem toplumsal gözlemlerindeki isabetlilikle tıpkı vakitte insanların en bâtın hislerini büyük bir derinlikle ortaya koymasındaki kabiliyetle son derece kıymetli bir metin. Muharririn büyük bir içtenlikle kaleme almış olduğu bu romanda ele alınan ferdi problemlerin günümüzde yeniliklerini koruyor olması da romanı bugünün okuyucusu için hala cazip kılmakta. Sanata, estetiğe, yaşlılığa, yaşamaya ve aşka dair bu incelikli eser, okuyan her insanın kendisini kaptıracağı, sürükleyici bir roman.
Okumaya devam et...