Polisiye edebiyatın dünyaca ünlü ismi Agatha Christie denince akla genelde Hercule Poirot gelir, ancak en az Poirot kadar tanınan bir dedektif olan Miss Marple da Christie’nin değerli karakterlerinden biridir. Miss Marple birinci vakit içinderda Royal Magazine’in Aralık 1927 sayısındaki ‘The Tuesday Night’ Club isimli hikayede uzunluk gösterir. Christie bile onun bu kadar sevileceğini varsayım edemez. Lakin birkaç hikayede daha göründükten daha sonra Miss Marple’ın popülaritesi artar, Christie de onu romana taşır.
Miss Marple’ın birinci yer aldığın roman olan ‘Ölüm Çığlığı’ 1930’da yayınlanır. Bu roman Christie’nin onuncu romanıdır. 1930’dan daha sonra Miss Marple’ı toplamda 12 roman ve 8 hikayede daha görürüz. Miss Marple’ın var olduğu ve Christie’nin son yayınlanan romanı ise ‘Uyuyan Ölüm’ (1976) ismini taşır. Ne kadar da ironik, o denli değil mi?
Christie bir röportajında Miss Marple’ı büyükannesinden esinlenerek yazdığını belirtir. Çünkü “amatör” bir dedektif olan Miss Marple yaşlı bir bayandır ve tıpkı büyükanne üzere telaşlı, bekâr bir insandır. her insanın ve her şeyin en kötüsünü bekler ve sıklıkla da haklı çıkar.
İLK ÇEVİRİ SUAT DERVİŞ’İN
Miss Marple’ın en tanınan romanlarından biri de ‘Kütüphanedeki Ceset’ ismini taşır. ‘Kütüphanedeki Ceset’ 1942 yılında basılır. Türkçeye ise birinci vakit içinderda 1951 yılında Suat Derviş tarafınca çevrilir. 1951’den bu yana bir hayli kere basılan kitap, şimdilerde ‘Cesetler Merdiveni’ ismiyle, Gönül Suveren çevirisi ve Altın Kitaplar etiketiyle raflarda yer almaktadır.
Altın Kitaplar geçtiğimiz günlerde Christie’nin çizgi romanlaştırılan kitaplarını da basmaya başladı. ‘Kütüphanedeki Ceset’ bunların birincisi. Dominique Ziegler tarafınca uyarlanıp Olivier Dauger tarafınca çizilen çizgi romanı Berrak Kayaoğlu çevirmiştir. Serinin öbür çizgi romanları; bir Hercule Poirot klasiği olan ‘Doğu Ekspresinde Cinayet’ ve karıkoca dedektifler Tommy ile Tuppence’in başkarakteri olduğu ‘Gizli Düşman’dır. Bunlarıysa Gökçe Yavaş çevirmiştir.
KÜTÜPHANEDEKİ CESET KİMİN?
Yüksek bir ritme sahip olan ‘Kütüphanedeki Ceset’, Arthur Bantry ve Dorothy Bantry çiftinin malikânesinde açılır. Bir sabah meskenin hizmetçisi dehşetle yatak odasına dalar ve kütüphanede bir ceset olduğunu söyler. Arthur ve Dorothy birinci başta hizmetçiyi ciddiye almazlar, fakat gidip baktıklarında kütüphanenin orta yerinde sarışın, genç bir bayan cesedinin yatmakta olduğunu görürler ve fazlaca telaşlanırlar. Asıl telaş ettikleri şeyse hiç birinin bu genç hanımı tanımıyor oluşudur. Kimdir bu bayan? niye öldürülmüştür? Dahası Bantry’lerin kütüphanesinde ne işi vardır?
Kütüphanedeki Ceset, Agatha Christie, Çev.Berrak Kayaoğlu, Altın Kitaplar, 64S. 2022
Komiser Melchett ve Müfettiş Flem olay yerine gelip incelemelerde bulunurken Dorothy Bantry komşuları sayılan Miss Marple’ı da çağırma gereği hisseder. Miss Marple olay yerine geldiğinde kimse onu ciddiye almaz, lakin Miss Marple çabucak o anda bulunduğu birkaç ipucuyla soruşturmanın seyrini değiştirir ve bu biçimdece birinci şüpheliyle konuşmak üzere otomobillere binilir.
Soruşturma sürecinde kızın kimliği kısa müddette anlaşılır. Oyunculuk hayalleri kuran dansçı bir kızdır bu. Bir gece dans ederken kıyafet değiştirmek için odasına çıkmıştır, tekrar da kimse ondan haber almamıştır… Bu bilgiler Komiser Melchett’le Müfettiş Flem’i biraz heyecanlandırsa da, vakit içinde onları daha büyük bir çıkmaza sürükler. Çünkü ikisi de daima yanlış yere bakan insanlardır. Nereye giderlerse gitsinler Miss Marple’ı daima orada, kendilerinden bir adım önde görürler. Çok hudut olurlar, lakin bir daha de Miss Marple’ın bulduğu ipuçları takip etmekten geri durmazlar. Lakin yanan bir otomobilin ortasında bir öbür genç ve sarışın bayan cesedi bulununca işler tamamıyla karışır…
KİMSENİN CİDDİYE ALMADIĞI BİR DEDEKTİF
Miss Marple yalnızca ‘Kütüphanedeki Ceset’te değil, uzunluk gösterdiği çabucak her macerada aşağılanıp küçük görülerek soruşturmaya dışarıdan dahil olur, ama insanları hayli uygun tahlil edebildiği için cinayeti çözüp herkesi kendine hayran bırakır. Bunun en büyük niçini Miss Marple’ın yaşı ve görünüşüdür. Onu birinci etapta yaşlı, meraklı bir bayan sanan polisler Miss Marple’ı başlarından atmaya çalışırlar. Hatta ‘Kütüphanedeki Ceset’te Müfettiş Flen, “Gidip örgünüzü örün ve bizi rahat bırakın!” diye karşıtlar onu. Miss Marple’sa bütün bunlara alışkın olduğundan ve yaşının verdiği olgunluktan dolayı ses çıkarmaz. kimselerle hengameye tutuşmaz, ego yarışına girmez. Gerçek bildiği şeyi söyler ve yürür sarfiyat. Başkaları dönüp dolaşsa da sonunda onun peşine takılmak zorunda kalırlar.
Ne büyük koşturmacalara girer, ne silahlı çatışmalarda uzunluk gösterir. O denli ki insanların önyargılarını haklı çıkaracak derece sakin bir yapıya sahiptir. Zararsız göründüğü için her yere rahatlıkla girer çıkar. Bunu da soruşturmaları için kullanır. Öteki maceralarında olduğu üzere ‘Kütüphanedeki Ceset’in finaline giden yol da bu türlü açılır.
Bitirirken söyleyelim; ‘Kütüphanedeki Ceset’ biroldukca defa televizyona ve tiyatroya uyarlanır. Birinci uyarlama 1984’te BBC tarafınca ‘The Body in the Library’ ismiyle televizyon sineması olarak yapılır. (Joan Hickson’ın oynadığı birinci Miss Marple rolü bu sinemadadır.) Fakat en tanınan uyarlama 2004’te ITV’de yayınlanan ‘Agatha Christie’s Marple’ isimli dizinin birinci kısmında yapılır. İrili ufaklı birtakım değişiklikler kelam konusu olsa da çok doyurucu bir uyarlamadır bu. Ayrıyeten Agatha Christie çizgi romanları serisinde Dominique Ziegler’le Olivier Dauger’in işbirliğiyle hazırlanmış bir öbür Miss Marple macerası daha vardır. ‘Cinayetler Oteli’ isimli kitaptan uyarlanan bu çizgi roman da sanıyorum Altın Kitaplar tarafınca yakın vakitte yayınlanacaktır. Merakla bekliyoruz.
Okumaya devam et...
Miss Marple’ın birinci yer aldığın roman olan ‘Ölüm Çığlığı’ 1930’da yayınlanır. Bu roman Christie’nin onuncu romanıdır. 1930’dan daha sonra Miss Marple’ı toplamda 12 roman ve 8 hikayede daha görürüz. Miss Marple’ın var olduğu ve Christie’nin son yayınlanan romanı ise ‘Uyuyan Ölüm’ (1976) ismini taşır. Ne kadar da ironik, o denli değil mi?
Christie bir röportajında Miss Marple’ı büyükannesinden esinlenerek yazdığını belirtir. Çünkü “amatör” bir dedektif olan Miss Marple yaşlı bir bayandır ve tıpkı büyükanne üzere telaşlı, bekâr bir insandır. her insanın ve her şeyin en kötüsünü bekler ve sıklıkla da haklı çıkar.
İLK ÇEVİRİ SUAT DERVİŞ’İN
Miss Marple’ın en tanınan romanlarından biri de ‘Kütüphanedeki Ceset’ ismini taşır. ‘Kütüphanedeki Ceset’ 1942 yılında basılır. Türkçeye ise birinci vakit içinderda 1951 yılında Suat Derviş tarafınca çevrilir. 1951’den bu yana bir hayli kere basılan kitap, şimdilerde ‘Cesetler Merdiveni’ ismiyle, Gönül Suveren çevirisi ve Altın Kitaplar etiketiyle raflarda yer almaktadır.
Altın Kitaplar geçtiğimiz günlerde Christie’nin çizgi romanlaştırılan kitaplarını da basmaya başladı. ‘Kütüphanedeki Ceset’ bunların birincisi. Dominique Ziegler tarafınca uyarlanıp Olivier Dauger tarafınca çizilen çizgi romanı Berrak Kayaoğlu çevirmiştir. Serinin öbür çizgi romanları; bir Hercule Poirot klasiği olan ‘Doğu Ekspresinde Cinayet’ ve karıkoca dedektifler Tommy ile Tuppence’in başkarakteri olduğu ‘Gizli Düşman’dır. Bunlarıysa Gökçe Yavaş çevirmiştir.
KÜTÜPHANEDEKİ CESET KİMİN?
Yüksek bir ritme sahip olan ‘Kütüphanedeki Ceset’, Arthur Bantry ve Dorothy Bantry çiftinin malikânesinde açılır. Bir sabah meskenin hizmetçisi dehşetle yatak odasına dalar ve kütüphanede bir ceset olduğunu söyler. Arthur ve Dorothy birinci başta hizmetçiyi ciddiye almazlar, fakat gidip baktıklarında kütüphanenin orta yerinde sarışın, genç bir bayan cesedinin yatmakta olduğunu görürler ve fazlaca telaşlanırlar. Asıl telaş ettikleri şeyse hiç birinin bu genç hanımı tanımıyor oluşudur. Kimdir bu bayan? niye öldürülmüştür? Dahası Bantry’lerin kütüphanesinde ne işi vardır?
Kütüphanedeki Ceset, Agatha Christie, Çev.Berrak Kayaoğlu, Altın Kitaplar, 64S. 2022
Komiser Melchett ve Müfettiş Flem olay yerine gelip incelemelerde bulunurken Dorothy Bantry komşuları sayılan Miss Marple’ı da çağırma gereği hisseder. Miss Marple olay yerine geldiğinde kimse onu ciddiye almaz, lakin Miss Marple çabucak o anda bulunduğu birkaç ipucuyla soruşturmanın seyrini değiştirir ve bu biçimdece birinci şüpheliyle konuşmak üzere otomobillere binilir.
Soruşturma sürecinde kızın kimliği kısa müddette anlaşılır. Oyunculuk hayalleri kuran dansçı bir kızdır bu. Bir gece dans ederken kıyafet değiştirmek için odasına çıkmıştır, tekrar da kimse ondan haber almamıştır… Bu bilgiler Komiser Melchett’le Müfettiş Flem’i biraz heyecanlandırsa da, vakit içinde onları daha büyük bir çıkmaza sürükler. Çünkü ikisi de daima yanlış yere bakan insanlardır. Nereye giderlerse gitsinler Miss Marple’ı daima orada, kendilerinden bir adım önde görürler. Çok hudut olurlar, lakin bir daha de Miss Marple’ın bulduğu ipuçları takip etmekten geri durmazlar. Lakin yanan bir otomobilin ortasında bir öbür genç ve sarışın bayan cesedi bulununca işler tamamıyla karışır…
KİMSENİN CİDDİYE ALMADIĞI BİR DEDEKTİF
Miss Marple yalnızca ‘Kütüphanedeki Ceset’te değil, uzunluk gösterdiği çabucak her macerada aşağılanıp küçük görülerek soruşturmaya dışarıdan dahil olur, ama insanları hayli uygun tahlil edebildiği için cinayeti çözüp herkesi kendine hayran bırakır. Bunun en büyük niçini Miss Marple’ın yaşı ve görünüşüdür. Onu birinci etapta yaşlı, meraklı bir bayan sanan polisler Miss Marple’ı başlarından atmaya çalışırlar. Hatta ‘Kütüphanedeki Ceset’te Müfettiş Flen, “Gidip örgünüzü örün ve bizi rahat bırakın!” diye karşıtlar onu. Miss Marple’sa bütün bunlara alışkın olduğundan ve yaşının verdiği olgunluktan dolayı ses çıkarmaz. kimselerle hengameye tutuşmaz, ego yarışına girmez. Gerçek bildiği şeyi söyler ve yürür sarfiyat. Başkaları dönüp dolaşsa da sonunda onun peşine takılmak zorunda kalırlar.
Ne büyük koşturmacalara girer, ne silahlı çatışmalarda uzunluk gösterir. O denli ki insanların önyargılarını haklı çıkaracak derece sakin bir yapıya sahiptir. Zararsız göründüğü için her yere rahatlıkla girer çıkar. Bunu da soruşturmaları için kullanır. Öteki maceralarında olduğu üzere ‘Kütüphanedeki Ceset’in finaline giden yol da bu türlü açılır.
Bitirirken söyleyelim; ‘Kütüphanedeki Ceset’ biroldukca defa televizyona ve tiyatroya uyarlanır. Birinci uyarlama 1984’te BBC tarafınca ‘The Body in the Library’ ismiyle televizyon sineması olarak yapılır. (Joan Hickson’ın oynadığı birinci Miss Marple rolü bu sinemadadır.) Fakat en tanınan uyarlama 2004’te ITV’de yayınlanan ‘Agatha Christie’s Marple’ isimli dizinin birinci kısmında yapılır. İrili ufaklı birtakım değişiklikler kelam konusu olsa da çok doyurucu bir uyarlamadır bu. Ayrıyeten Agatha Christie çizgi romanları serisinde Dominique Ziegler’le Olivier Dauger’in işbirliğiyle hazırlanmış bir öbür Miss Marple macerası daha vardır. ‘Cinayetler Oteli’ isimli kitaptan uyarlanan bu çizgi roman da sanıyorum Altın Kitaplar tarafınca yakın vakitte yayınlanacaktır. Merakla bekliyoruz.
Okumaya devam et...