Beykozlu
New member
Evrim KÜÇÜK
Pandemi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve akabinde gelen tedarik zinciri problemleri, tahıllardan yağa kadar tüm ziraî emtia mamüllerinde fiyatları artırdı. Pandeminin patlamasıyla sevkiyatlarda başlayan aksama, her ikisi de dünyanın en büyük tahıl ihracatçılarından olan Rusya ve Ukrayna içindeki savaşla derinleşti. Tahıl fiyatları artık de kuraklık, maliyetlerdeki artış, gübre piyasalarındaki problemlerden ötürü üretim tarafında yaşanan dertlerle karşı karşıya.
Geçen ay Ukrayna ve Rusya, BM ve Türkiye’nin arabuluculuğunda Ukrayna’nın Karadeniz’den tahıl ihracatını bir daha başlatmasıyla global besin meblağlarında geri çekilme yaşanmıştı. Lakin uzmanlara bakılırsa meblağları bir daha üst itecek yeni bir periyoda gerçek yaklaşıyoruz. Zina, ziraî üretimin başkanı olan ABD, AB, Hindistan, Brezilya üzere bölgelerde yaşanan şiddetli kuraklık, üretim maliyetindeki artış ve fiyatı artın gübre kullanmasının azalması üretimi frenleyebilir. Bu yıl yaşanan tedarik meseleleri 2023’te önemli bir arz problemine dönüşebilir. Danışmanlık firması McKinsey bir daha sonraki besin krizinin 2007-2008 ve 2010-2011 içindekilerden daha makus olabileceği uyarısı yapıyor.
Tahıl piyasalarındaki görünüm bozuluyor
■ Ukrayna’da üretim düşüyor: Danışmanlık firması McKinsey hasat hacimlerinde keskin bir düşüş öngörüyor. Ukrayna’nın buğday üzere tahıl üretiminin bir daha sonraki hasat döneminde yüzde 35 ila yüzde 45 düşeceğini kestirim ediyor. McKinsey’in varsayımlarına göre, Ukrayna’nın hasadı bu yıl olağan düzeylerin 30 ila 44 milyon ton altında olacak. McKinsey, “Bir daha sonraki ekim döneminde, savaşın Ukrayna’daki ekim ve hasadı kesintiye uğratması ve Rusya, Brezilya ve öteki büyüyen ülkelerin üretimlerinin girdi maliyetindeki artıştan ötürü azalmasıyla arz büyük olasılıkla sıkılaşacak” uyarısı yaptı.
■ Avrupa’da kuraklık mısırı yakıyor: Bu yılın mısır üretimi için iddia ikinci sefer düşürüldü. AB Komisyonu’na bakılırsa mısır üretimi son 7 yılın en düşük düzeyine inecek. Komite, 2022-23 dönemi için mısır üretim beklentisini bir ay evvel deklare ettiğı 65.8 milyon tona nazaran yüzde 10 azaltarak 59.3 milyon tona çekti. 2022-23 dönemi için mısır ithalat iddiasını 16.5 milyon tondan 20 milyon tona çıkaran AB Kurulu, ihracat beklentisini de 5 milyon tondan 4 milyon tona düşürdü. Kurul, ayçiçeği tohumu üretimi beklentisini ise 10.5 milyon tondan 9.9 milyon tona çekti.
■ ABD’de mısır beklentisi zayıfladı: Danışmanlık hizmeti Pro Farmer, ABD’nin bu yıl mısır hasadının 2019’dan bu yana en düşük düzeye ineceği kestiriminde bulundu. Kuruluş, şiddetli kuraklık niçiniyle hasat varsayımın 14.35 milyar kileden 13.75 milyar kileye indirdi.
■ Brezilya’da soya ve şeker tehlikede: Ülkenin ziraî GSYİH’si, 2022’nin birinci çeyreğinde, ülkenin güneyinde az görülen üç tabanlı La Nina’nın niye olduğu şiddetli kuraklık niçiniyle yüzde 8 azaldı. Ülkenin en güney eyaleti olan Rio Grande do Sul’da, geçen yılki toplam soya hasadının yüzde 56’sı kaybedildi. Mahsul kayıplarının derinleşeceği varsayım ediliyor. Ayrıyeten ülkenin güney bölgesindeki şeker üretiminin ağustosta yıllık yüzde 5 düşmesi bekleniyor.
■ Hindistan buğday ve pirinci tetikliyor: Hükümet, buğday ve mızır arzına ait telaşların arttığı ortamda yüzde 100 kırılmış pirinç ihracatını kısıtlamayı düşünüyor. Hindistan, dünyadaki pirinç sevkiyatının yüzde 40’ından fazlasını gerçekleştiriyor. Ülkenin bu biçimde bir adım atması pirinç fiyatlarını yükseltebilir. Hindistan ayrıyeten besin güvenliğini münasebet göstererek buğday unu ihracatını kısıtlama sonucu aldı. Ukrayna ile Rusya içindeki savaş niçiniyle global buğday tedarik zincirinde yaşanan kesintiler Hindistan buğdayına talebi artırdı. Hindistan’dan yapılan buğday unu ihracatı, Nisan-Temmuz 2022 periyodunda geçen yılın birebir periyoduna bakılırsa yüzde 200 arttı. Geçtiğimiz hafta Hindistan iç piyasasında buğday fiyatları ton başına 306.71 dolara çıkmıştı.
Mısır ve soya fiyatı yükseliyor
Bu telaşlar Chicago vadeli süreçlerde mısırın kile fiyatını 6 haftanın en yüksek düzeyi olan 6.75 dolara çıkardı. Mısırın fiyatı yurtdışı piyasalarda son 1 ayda yüzde 10’dan fazla arttı. Birebir biçimde soya fasulyesinin fiyatı ağustosta yüzde 10’dan fazla artarak kile başına 16 dolara dayandı. Buğday fiyatları, ekim ayından bu yana en düşük düzey oyan 7.3 dolardan toparlanarak 8 dolara yaklaştı. Trading Economics, buğday fiyatlarının bu çeyreğin sonunda 8.17 dolar olmasını, gelecek 12 ortasında 9 doların üzerinde satılmasını bekliyor.
Yeni bir gübre şoku yaşanabilir
Yükselen gübre meblağları tarım için risk oluşturmaya devam ediyor. Bloomberg’in Yeşil Pazarlar servisine bakılırsa, yaygın bir azotlu gübre olan üre meblağları bir yıl öncesine bakılırsa iki katından fazla arttı. Sonuç olarak, dünyanın dört bir yanındaki çiftçiler daha az gübre kullanıyor. Memleketler arası Gübre Derneği (IFA) daha yüksek fiyatla karşı karşıya kalan çiftçilerin gelecek dönem global gübre kullanmasını yüzde 7’ye kadar azaltabileceği konusunda uyarıyor. Bu da ziraî üretimi frenleme riski yaratıyor.
Avrupa’da 10 fabrikada üretim düştü ya da durdu
McKinsey raporunda, “Gübre kıtlığı ve gübre fiyatlarındaki yüksek meblağların, Brezilya üzere büyük ölçüde gübre ithalatına bağlı olan ülkelerde de randımanı düşürmesi bekleniyor. Bu, muhtemelen dünya pazarındaki tahıl hacmini daha da azaltacaktır” deniliyor. Yalnızca temmuz ayında Avrupa’da 10 gübre fabrikası üretimini düşürdü ya da kapandı. Danışmanlık firması CRU, bölgenin şu anda en az yüzde 25 oranında azalmış olan nitrojen kapasitesi ölçüsünün daha da düşeceği uyarısı yapıyor. Gübre üreticileri Yara International , K+S, Borealisve Fertiglobe de yakın vakitte Avrupa genelinde daha fazla üretim kesintisi konusunda uyardılar. İngiltere’nin önde gelen gübre üreticilerinden CF Fertilisers UK, yüksek doğalgaz ve karbon fiyatları niçiniyle Billingham fabrikasında amonyum üretimini süreksiz olarak durduracağı duyurdu. Avrupa’da Group Azoty ve PKN Orlen’in Anwil fabrikasında da amonyum ve nitrojen üretimi yüksek doğal gaz fiyatları niçiniyle azaltılmış durumda.
Okumaya devam et...
Pandemi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve akabinde gelen tedarik zinciri problemleri, tahıllardan yağa kadar tüm ziraî emtia mamüllerinde fiyatları artırdı. Pandeminin patlamasıyla sevkiyatlarda başlayan aksama, her ikisi de dünyanın en büyük tahıl ihracatçılarından olan Rusya ve Ukrayna içindeki savaşla derinleşti. Tahıl fiyatları artık de kuraklık, maliyetlerdeki artış, gübre piyasalarındaki problemlerden ötürü üretim tarafında yaşanan dertlerle karşı karşıya.
Geçen ay Ukrayna ve Rusya, BM ve Türkiye’nin arabuluculuğunda Ukrayna’nın Karadeniz’den tahıl ihracatını bir daha başlatmasıyla global besin meblağlarında geri çekilme yaşanmıştı. Lakin uzmanlara bakılırsa meblağları bir daha üst itecek yeni bir periyoda gerçek yaklaşıyoruz. Zina, ziraî üretimin başkanı olan ABD, AB, Hindistan, Brezilya üzere bölgelerde yaşanan şiddetli kuraklık, üretim maliyetindeki artış ve fiyatı artın gübre kullanmasının azalması üretimi frenleyebilir. Bu yıl yaşanan tedarik meseleleri 2023’te önemli bir arz problemine dönüşebilir. Danışmanlık firması McKinsey bir daha sonraki besin krizinin 2007-2008 ve 2010-2011 içindekilerden daha makus olabileceği uyarısı yapıyor.
Tahıl piyasalarındaki görünüm bozuluyor
■ Ukrayna’da üretim düşüyor: Danışmanlık firması McKinsey hasat hacimlerinde keskin bir düşüş öngörüyor. Ukrayna’nın buğday üzere tahıl üretiminin bir daha sonraki hasat döneminde yüzde 35 ila yüzde 45 düşeceğini kestirim ediyor. McKinsey’in varsayımlarına göre, Ukrayna’nın hasadı bu yıl olağan düzeylerin 30 ila 44 milyon ton altında olacak. McKinsey, “Bir daha sonraki ekim döneminde, savaşın Ukrayna’daki ekim ve hasadı kesintiye uğratması ve Rusya, Brezilya ve öteki büyüyen ülkelerin üretimlerinin girdi maliyetindeki artıştan ötürü azalmasıyla arz büyük olasılıkla sıkılaşacak” uyarısı yaptı.
■ Avrupa’da kuraklık mısırı yakıyor: Bu yılın mısır üretimi için iddia ikinci sefer düşürüldü. AB Komisyonu’na bakılırsa mısır üretimi son 7 yılın en düşük düzeyine inecek. Komite, 2022-23 dönemi için mısır üretim beklentisini bir ay evvel deklare ettiğı 65.8 milyon tona nazaran yüzde 10 azaltarak 59.3 milyon tona çekti. 2022-23 dönemi için mısır ithalat iddiasını 16.5 milyon tondan 20 milyon tona çıkaran AB Kurulu, ihracat beklentisini de 5 milyon tondan 4 milyon tona düşürdü. Kurul, ayçiçeği tohumu üretimi beklentisini ise 10.5 milyon tondan 9.9 milyon tona çekti.
■ ABD’de mısır beklentisi zayıfladı: Danışmanlık hizmeti Pro Farmer, ABD’nin bu yıl mısır hasadının 2019’dan bu yana en düşük düzeye ineceği kestiriminde bulundu. Kuruluş, şiddetli kuraklık niçiniyle hasat varsayımın 14.35 milyar kileden 13.75 milyar kileye indirdi.
■ Brezilya’da soya ve şeker tehlikede: Ülkenin ziraî GSYİH’si, 2022’nin birinci çeyreğinde, ülkenin güneyinde az görülen üç tabanlı La Nina’nın niye olduğu şiddetli kuraklık niçiniyle yüzde 8 azaldı. Ülkenin en güney eyaleti olan Rio Grande do Sul’da, geçen yılki toplam soya hasadının yüzde 56’sı kaybedildi. Mahsul kayıplarının derinleşeceği varsayım ediliyor. Ayrıyeten ülkenin güney bölgesindeki şeker üretiminin ağustosta yıllık yüzde 5 düşmesi bekleniyor.
■ Hindistan buğday ve pirinci tetikliyor: Hükümet, buğday ve mızır arzına ait telaşların arttığı ortamda yüzde 100 kırılmış pirinç ihracatını kısıtlamayı düşünüyor. Hindistan, dünyadaki pirinç sevkiyatının yüzde 40’ından fazlasını gerçekleştiriyor. Ülkenin bu biçimde bir adım atması pirinç fiyatlarını yükseltebilir. Hindistan ayrıyeten besin güvenliğini münasebet göstererek buğday unu ihracatını kısıtlama sonucu aldı. Ukrayna ile Rusya içindeki savaş niçiniyle global buğday tedarik zincirinde yaşanan kesintiler Hindistan buğdayına talebi artırdı. Hindistan’dan yapılan buğday unu ihracatı, Nisan-Temmuz 2022 periyodunda geçen yılın birebir periyoduna bakılırsa yüzde 200 arttı. Geçtiğimiz hafta Hindistan iç piyasasında buğday fiyatları ton başına 306.71 dolara çıkmıştı.
Mısır ve soya fiyatı yükseliyor
Bu telaşlar Chicago vadeli süreçlerde mısırın kile fiyatını 6 haftanın en yüksek düzeyi olan 6.75 dolara çıkardı. Mısırın fiyatı yurtdışı piyasalarda son 1 ayda yüzde 10’dan fazla arttı. Birebir biçimde soya fasulyesinin fiyatı ağustosta yüzde 10’dan fazla artarak kile başına 16 dolara dayandı. Buğday fiyatları, ekim ayından bu yana en düşük düzey oyan 7.3 dolardan toparlanarak 8 dolara yaklaştı. Trading Economics, buğday fiyatlarının bu çeyreğin sonunda 8.17 dolar olmasını, gelecek 12 ortasında 9 doların üzerinde satılmasını bekliyor.
Yeni bir gübre şoku yaşanabilir
Yükselen gübre meblağları tarım için risk oluşturmaya devam ediyor. Bloomberg’in Yeşil Pazarlar servisine bakılırsa, yaygın bir azotlu gübre olan üre meblağları bir yıl öncesine bakılırsa iki katından fazla arttı. Sonuç olarak, dünyanın dört bir yanındaki çiftçiler daha az gübre kullanıyor. Memleketler arası Gübre Derneği (IFA) daha yüksek fiyatla karşı karşıya kalan çiftçilerin gelecek dönem global gübre kullanmasını yüzde 7’ye kadar azaltabileceği konusunda uyarıyor. Bu da ziraî üretimi frenleme riski yaratıyor.
Avrupa’da 10 fabrikada üretim düştü ya da durdu
McKinsey raporunda, “Gübre kıtlığı ve gübre fiyatlarındaki yüksek meblağların, Brezilya üzere büyük ölçüde gübre ithalatına bağlı olan ülkelerde de randımanı düşürmesi bekleniyor. Bu, muhtemelen dünya pazarındaki tahıl hacmini daha da azaltacaktır” deniliyor. Yalnızca temmuz ayında Avrupa’da 10 gübre fabrikası üretimini düşürdü ya da kapandı. Danışmanlık firması CRU, bölgenin şu anda en az yüzde 25 oranında azalmış olan nitrojen kapasitesi ölçüsünün daha da düşeceği uyarısı yapıyor. Gübre üreticileri Yara International , K+S, Borealisve Fertiglobe de yakın vakitte Avrupa genelinde daha fazla üretim kesintisi konusunda uyardılar. İngiltere’nin önde gelen gübre üreticilerinden CF Fertilisers UK, yüksek doğalgaz ve karbon fiyatları niçiniyle Billingham fabrikasında amonyum üretimini süreksiz olarak durduracağı duyurdu. Avrupa’da Group Azoty ve PKN Orlen’in Anwil fabrikasında da amonyum ve nitrojen üretimi yüksek doğal gaz fiyatları niçiniyle azaltılmış durumda.
Okumaya devam et...