Ankara ziyareti daha sonrası Taliban’dan açıklama
Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki, Afganistan ve Türkiye’nin tarihî bağları olduğunu belirterek “Türkiye sahip olduğu imkanlarla Afganistan’da farklı alanlarda; mesela, yatırım ve birtakım projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında âlâ bir role sahip olabilir.” dedi.
Dışişleri Bakanlığının daveti üzerine temaslarda bulunmak üzere birlikteindeki heyetle perşembe günü Türkiye’ye gelen Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Muttaki, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Afganistan’daki mevcut siyasi durumu ve iki ülke içindeki alakaları görüştüklerini aktaran Muttaki, Taliban’ın resmen tanınması ve ABD tarafınca bloke edilen Afganistan’a ilişkin varlıklarla ilgili hususların da gündeme geldiğini söylemiş oldu.
Afganistan’a ilişkin varlıkların dondurulmasının milletlerarası kanunlara ve insan haklarına muhalif olduğunu kaydeden Muttaki, Bakan Çavuşoğlu ile görüşmesini, “Karşılıklı hoş bildiriler verildi. Afganistan hükümeti ve halkı konusunda görüşleri olumluydu.” formunda özetledi.
Diyanet İşleri Lideri Prof. Dr. Ali Erbaş ile de verimli bir görüşme gerçekleştirdiklerini aktaran Muttaki, “Ayrıca insani yardımlarla ilgili Türkiye Kızılay yetkilileriyle bir ortaya geldik. Türkiye’nin birfazlaca ülkeye yardım yaptığı konuşuldu ve kış gelmeden Afganistan halkına yardım yapılmasını konuştuk. bir daha İçişleri Bakanlığı yetkilileriyle de görüştük. Ziyaretimiz hayli âlâ geçti. Onlar bizi düzgünce dinlediler, biz de onları güzelce dinledik. İnşallah gelecekte bu cins oturumları Kabil’de de gerçekleştiririz.” diye konuştu.
Muttaki, kimi Batı ülkeleriyle temas halinde olduklarını ve bu ülkeleri de ziyaret edebileceğini söylemiş oldu.
“Türkiye, Afganistan’ı yenileme çalışmalarında âlâ bir role sahip olabilir”
Muttaki, AA muhabirinin, “Türkiye sizin için öbür ülkelerden farklı olarak ne mana tabir ediyor?” sorusuna verdiği cevapta, Türkiye’nin güzel bir iktisada ve faal faaliyet gösteren bir hükümete sahip olduğunu, dünyada bilhassa de İslam dünyasında tesirli bir diplomasi yürüttüğünü lisana getirdi.
Afganistan ve Türkiye’nin iki Müslüman ülke olarak tarihî yakınlıkları olduğunu aktaran Muttaki, “Türkiye sahip olduğu imkanlarla Afganistan’da farklı alanlarda; mesela, yatırım ve kimi projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında güzel bir role sahip olabilir. Tüm alanlardan faydalanabilir.” dedi.
Emirhan Muttaki, açıklamalarında Afganistan iktisadının düzelmesi için memleketler arası yardımların ve hükümetlerinin resmi olarak tanınmasının ehemmiyetine sık sık işaret etti.
‘Bloke edilen rezervler yardım paralarıydı’
Muttaki, Afganistan’a ilişkin olup ABD tarafınca bloke edilen rezervlerin, ülkenin imarı için diğer devletlerin gönderdiği paralar olduğunu söylemiş oldu.
Muttaki, bu paralara erişebilmeleri ismine Türkiye makamlarından yardım isteyip istemediklerine ait, daha evvel hükümet çalışanlarının maaşlarının yardımlar yardımıyla ödendiğini kaydetti.
Halihazırda eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani periyodundan kalma 500 bin memurun olduğunu ve bu vakitte ödenmeyen tüm maaşlar da dahil olmak üzere memur maaşlarını imkanlar dahilinde ödediklerini anlatan Muttaki, şunları söylemiş oldu:
“Asıl soru şu ki; niye bu paralar bloke edildi? Afganistan halkı ne yaptı? Ne kusur işledi de bu para bloke ediliyor ve insanların hakkı verilmiyor? Öteki taraftan ABD ve başka ülkeler ‘Afganistan’a insani yardım yapılmalı ve insan haklarına riayet edilmeli’ diyorlar. Başka taraftan da yaklaşık 40 milyon nüfuslu Afgan halkını temel muhtaçlık unsurları olmaksızın güç durumda bırakıyorlar. Türkiye, milletlerarası alanda hukukun işletilmesi konusundaki teşebbüsleriyle kıymetli bir ülke. Bu niçinle mevzuyu Türk makamlarıyla paylaştık. Onlar da dünkü basın toplantısında bu mevzuyu ön plana çıkarttılar. Gelecek günlerde de bu bahse ehemmiyet verilmesini ümit ediyorum.”
Muttaki, ülkedeki ekonomik sıkıntıların tahlili ismine dünya devletlerini yardıma çağırdı ve bu istikamette yapılacak uğraşlarla bloke edilen rezervlerin iktisada kazandırılabileceğini söylemiş oldu.
‘Tanınmama, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir’
Afganistan’da Taliban hükümetinin çabucak hemen hiç bir devlet tarafınca tanınmamasını “Afganistan halkının haklarının gasbedilmesi” olarak tanımlayan Muttaki, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Son günlerde yaptığımız toplantılarda, Doha’da ABD ve Avrupa Birliği heyetleriyle yaptığımız toplantılarda ve Türkiye’de gerçekleştirdiğimiz toplantılarda lisana getirdiğimiz üzere; dünyada o denli devletler kuruldu ki bunlardan kimileri güç kullanarak, darbeyle yahut tek kişinin yahut ailenin hükümran olduğu seçimlerle gerçekleşti. niye bunlar resmen tanınıyor da Afganistan’daki fiili devlet tanınmıyor? Bize göre bu durum, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir. Bu durumun Afganistan iktisadına olumsuz tesiri oluyor. ABD’deki para bırakılmalıdır. Şayet iktisadı düzelirse Afganistan, bölgede ekonomik ve ilgilerin güçlendirilmesi bağlamında epey değerli olumlu bir rol oynayabilir. Bizim bölge ve büyük ülkelerden isteğimiz; Afganistan halkının hakkı yenmesin, zulmedilmesin, tehdit edilmesin, baskı altına alınmasın, muhasara altına alınmasın. Bu hususta herkes yardımcı olmalı ve esasen Afganistan hükümetinin de işleri yavaş yavaş düzelmekte ve daha uyguna gitmekte.”
‘Resmen tanınma vakit alabilir’
Resmen tanınmış üzere birfazlaca ülke ile etkileşimde olduklarını kaydeden Muttaki, bu devletlerle biroldukça bahiste iş birliği yaptıklarını belirterek “Afganistan heyetleri de bu derecede karşılanıyor. Kabil’de çeşitli ülkelerden biroldukca büyükelçiliği açık. Alışılmış resmen tanımayı ilan etmeleri biraz vakit alabilir. Afganistan devletiyle yeterli ilişiklilere sahip komşu yahut bölge ülkelerinin bu hususta öne çıkmasını isteriz.” dedi.
‘Yardımlar, iş birliğinin göstergesi’
Birfazlaca ülkeden Afganistan’a insani yardım gönderildiğini ve bunların dağıtıldığını kaydeden Muttaki, son günlerde ABD ve AB heyetleriyle yaptıkları görüşmelerde de yardım kelamı aldıklarını belirtti.
AB’nin 1 milyar dolardan fazla insani yardım kelamı verdiğini ve Cenevre Konferansı’nda da bu ölçüde yardım yapılması sonucu alındığını aktaran Muttaki, “Bu, dünya ülkelerinin bizimle iş birliğini ortaya koyuyor. Dünya ülkelerinin bizimle bağlantıları günden güne daha da düzgünleşiyor. Bu yardımların ekonomik alanda olumlu tesiri var.” diye konuştu.
‘Ülkeden ayrılan Afganların geri dönüşleri için iktisat düzelmeli’
Kronik sıkıntılar niçiniyle ülkeyi terk eden Afganların geri dönüşleri için iktisadın âlâ olması gerektiğinin altını çizen Muttaki, bu şahısların güvenlik meseleleri değil, ekonomik meseleler niçiniyle ülkeyi terk ettiğini ileri sürdü.
Krizin halkı göçe zorlamaması gerektiğini belirten Muttaki, “Biz bu bahiste, Afgan halkının refahının Afganistan’da temin edilmesi için çalışıyoruz. Afganistan’dan diğer ülkelere gidenler ne güvenlik ne de siyasi meseleler sebebiyle gidiyor. Ekonomik sıkıntılar niçiniyle gidiyor. Biz Afganların ülkelerinde âlâ yaşama sahip olmalarını istiyoruz. Bizim kimselerle bir meselemiz yok. Güvenlik sorunu yok, siyasi niçinlerle kimseye zorluk çıkarılmıyor ve ziyan verilmiyor. Benim tüm Afganlara mesajım, ülkesine dönen konutuna dönmüş olur ve hiç bir tehlikeyle karşılaşmaz.” diye konuştu.
‘Çin, İslami metotlara uyarak yatırım yapabilir’
Taliban’ın Afganistan hükümetini devralmasıyla ülkede Çin hakimiyetinin arttığına yönelik tenkitler konusunda ise Muttaki, 40 yıl daha sonra tüm ülkeyi denetim eden bir hükümetin kurulduğunu, güvenlik meselesinin çözüldüğünü ve yatırım için ortamın uygun olduğunu aktardı.
Muttaki, “Biz, Afganistan’ın menfaatleri kapsamında ulusal, milletlerarası hukuk ve İslami yordamlar çerçevesinde, Afganistan’a iktisadi ve diplomatik yolla gelen herkesle çalışmaya hazırız.” dedi.
Çin’in Afganistan’a komşu ve kendileriyle uygun alakaları olan bölgede tesirli bir ülke olduğunu kaydeden Muttaki, “İsterlerse onlarla görüşmeler gerçekleştiririz. Şayet onlar Afganistan’da geçerli İslami metot ve kanunlara uygun sistemlere riayet ederek ülkede projeler gerçekleştirmek isterlerse bizim için bir sorun kelam konusu değildir. Tıpkı biçimde başka komşu ve bölge ülkeleri de Afganistan’a gelsinler ve teşebbüslerde bulunsunlar. Biz, kimi ülkelerle daha önce başlayan ve yarım kalan projelerin tamamlanmasını da istiyoruz.” tabirlerini kullandı.
‘Afganistan’daki yeni devletin resmen tanınmaması DEAŞ’a yarıyor’
Dışişleri Bakanı Vekili Muttaki, ülkesinde son periyotta artan ataklarla gündeme gelen DEAŞ tehdidine ait de Taliban idaresiyle ülkede güvenliğin sağlandığını, bu tarafta rastgele bir tehdidin bulunmadığını savundu. Muttaki, şunları kaydetti:
“Camiler ve caddelerde hücumlar düzenliyorlar. Siz de hak verirsiniz ki, bütün cami ve caddelerin güvenliğini sağlamak kolay bir iş değil. Silahlı gücü, kuvvetli değil. Afganistan’da rastgele bir yere sahip değiller. Afganistan hükümetine bu yolla milletlerarası baskı yapılıyor. Bu propaganda da DEAŞ’ın işine yarıyor. Afganistan’daki yeni devletin resmen tanınmaması DEAŞ’a yarıyor. Dünya ülkeleri bir taraftan Afgan halkını denetim edin, göç etmesinler diyor. Bir yandan da hükümeti resmen tanımayarak DEAŞ’a moral veriyorlar. Bu durum ne Afganistan ne de dünyanın menfaatine bir durumdur.”
‘DEAŞ hücumları engellenecek’
Afganistan’da Şiilere yönelik hücumlarla ilgili, Sünni mescitlerinde alınan güvenlik tedbirlerini Şii mescitlerinde de almakla mükellef olduklarını kaydeden Muttaki, “Hükümet, Afganistan’da yaşayan her insanın güvenliğini temin etmekle yükümlüdür. Biz güvenliğin sağlanması için tüm uğraşımızı gösteriyoruz. Kunduz yahut Kandahar’daki üzere olaylar, güvenliğin alınması sıkıntı olan mescitlerde meydana geldi. Bundan daha sonra mescitlerin de güvenliğinin sağlanması için özel efor sarf edilecektir. İstihbarat ünitelerimiz bu mevzuyla ilgili daha faal çalışacaklar. Gelecekte halkın yardımı ve yetkililerin dikkatiyle bu üzere taarruzların önü alınacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Afganistan’da güvenlik sıkıntısının bitmiş olduğini savunan Muttaki, “Taliban idaresi, asker ve polis üzere muhalifler için af ilan etti. Onlar da yaşantılarına devam ediyor. Bize göre o denli ciddiye alınacak bir risk kelam konusu değil. İktisat konusu ve dünya ülkeleriyle alakalar değerli. Devlet güçlenmeli nizam oturmalı ki, meydana gelebilecek problemlerle başa çıkabilmeli.” sözlerini kullandı.
‘ABD ile diplomatik münasebet ortasında olmak istiyoruz’
ABD’ye ekonomik ve diplomatik alakalar ortasında olmak istediklerini ilettiklerini ve Washington idaresinin Afganistan’ın kalkınmasında aktif bir rol oynamasını istediklerini kaydeden Muttaki, “Tabii ki, askeri güçlerinin olmasını istemiyoruz. Afganistan’ın bağımsızlığını tartışılır hale getirmek istemiyoruz. Doha’da yapılan mutabakatta ABD’nin Afganistan’ın kalkınmasında yer alabilmesi bulunuyor.” dedi.
Rusya ile de uygun münasebetlere sahip olduklarını kaydeden Muttaki, Taliban heyetinin Afganistan’daki gelişmeleri husus edinecek Moskova Konferansı’na gideceğini ve Afgan halkının iletisini dünyaya ileteceğini kaydetti.
Muttaki, “Beklentimiz, bu konferansta gerçekler gün yüzüne çıkarılsın, Afganistan halkının muhtaçlıkları bahis edilsin, devleti güçlendirmek için iş birliği yapılsın ve uygun bir konferans gerçekleştirilsin.” diye konuştu.
Muttaki, Tacikistan ile de önemli bir sorun yaşamadıklarını, medyanın kimi yetkililerin açıklamaları büyüttüğünü savunarak “Eğer bir sorun olursa bunu müzakere, diplomasi ve karşılıklı anlayış çerçevesinde halletmek isteriz.” tabirini kullandı.
Muttaki, “Pakistan hududu meselesiyle ilgili İslamabad idaresiyle bir görüşme kelam konusu oldu mu?” sorusunu şöyleki yanıtladı:
“Pakistan’la güzel bağlantılar içerisinde olmak istiyoruz. Bilhassa ekonomik münasebetlerde. Zira milyonlarca Afgan, Pakistan’da göçmen olarak yaşıyor. İki ülke içinde âlâ bir ticaret var. Yaklaşık 2 bin 400 kilometre uzunluğunda hududumuz var. Bu niçinle bizim hem diplomasi birebir vakitte ekonomik alanda düzgün bağlantılara sahip olmamız gerekiyor.”
Muttaki, Pakistan’ın uçak bilet fiyatlarını yükseltmesi, Taliban’ın buna reaksiyon göstermesi ve Pakistan hava yollarının Kabil uçuşlarını iptal etmesiyle gelişen problemle ilgili de “Bu epeyce kıymetli bir bahis değil. Afganistan devletinin Pakistan’dan talebi, Taliban idaresinin iş başına gelmedilk evvelki uçak bilet tarifesini uygulamasıdır.” değerlendirmesini yaptı.
Muttaki, evvelki hükümet devrinde Dışişleri Bakanlığı çalışanını gözden geçirdiklerini belirterek “Onların tamamı bizimle çalışmaya devam ediyor. Afgan halkından eğitimli ve yetenekli bireyler. Onlar bizim kardeşlerimiz, bizim onlarla hiç bir sıkıntımız yok.” dedi.
Alıntıdır
Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki, Afganistan ve Türkiye’nin tarihî bağları olduğunu belirterek “Türkiye sahip olduğu imkanlarla Afganistan’da farklı alanlarda; mesela, yatırım ve birtakım projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında âlâ bir role sahip olabilir.” dedi.
Dışişleri Bakanlığının daveti üzerine temaslarda bulunmak üzere birlikteindeki heyetle perşembe günü Türkiye’ye gelen Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Muttaki, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Afganistan’daki mevcut siyasi durumu ve iki ülke içindeki alakaları görüştüklerini aktaran Muttaki, Taliban’ın resmen tanınması ve ABD tarafınca bloke edilen Afganistan’a ilişkin varlıklarla ilgili hususların da gündeme geldiğini söylemiş oldu.
Afganistan’a ilişkin varlıkların dondurulmasının milletlerarası kanunlara ve insan haklarına muhalif olduğunu kaydeden Muttaki, Bakan Çavuşoğlu ile görüşmesini, “Karşılıklı hoş bildiriler verildi. Afganistan hükümeti ve halkı konusunda görüşleri olumluydu.” formunda özetledi.
Diyanet İşleri Lideri Prof. Dr. Ali Erbaş ile de verimli bir görüşme gerçekleştirdiklerini aktaran Muttaki, “Ayrıca insani yardımlarla ilgili Türkiye Kızılay yetkilileriyle bir ortaya geldik. Türkiye’nin birfazlaca ülkeye yardım yaptığı konuşuldu ve kış gelmeden Afganistan halkına yardım yapılmasını konuştuk. bir daha İçişleri Bakanlığı yetkilileriyle de görüştük. Ziyaretimiz hayli âlâ geçti. Onlar bizi düzgünce dinlediler, biz de onları güzelce dinledik. İnşallah gelecekte bu cins oturumları Kabil’de de gerçekleştiririz.” diye konuştu.
Muttaki, kimi Batı ülkeleriyle temas halinde olduklarını ve bu ülkeleri de ziyaret edebileceğini söylemiş oldu.
“Türkiye, Afganistan’ı yenileme çalışmalarında âlâ bir role sahip olabilir”
Muttaki, AA muhabirinin, “Türkiye sizin için öbür ülkelerden farklı olarak ne mana tabir ediyor?” sorusuna verdiği cevapta, Türkiye’nin güzel bir iktisada ve faal faaliyet gösteren bir hükümete sahip olduğunu, dünyada bilhassa de İslam dünyasında tesirli bir diplomasi yürüttüğünü lisana getirdi.
Afganistan ve Türkiye’nin iki Müslüman ülke olarak tarihî yakınlıkları olduğunu aktaran Muttaki, “Türkiye sahip olduğu imkanlarla Afganistan’da farklı alanlarda; mesela, yatırım ve kimi projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında güzel bir role sahip olabilir. Tüm alanlardan faydalanabilir.” dedi.
Emirhan Muttaki, açıklamalarında Afganistan iktisadının düzelmesi için memleketler arası yardımların ve hükümetlerinin resmi olarak tanınmasının ehemmiyetine sık sık işaret etti.
‘Bloke edilen rezervler yardım paralarıydı’
Muttaki, Afganistan’a ilişkin olup ABD tarafınca bloke edilen rezervlerin, ülkenin imarı için diğer devletlerin gönderdiği paralar olduğunu söylemiş oldu.
Muttaki, bu paralara erişebilmeleri ismine Türkiye makamlarından yardım isteyip istemediklerine ait, daha evvel hükümet çalışanlarının maaşlarının yardımlar yardımıyla ödendiğini kaydetti.
Halihazırda eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani periyodundan kalma 500 bin memurun olduğunu ve bu vakitte ödenmeyen tüm maaşlar da dahil olmak üzere memur maaşlarını imkanlar dahilinde ödediklerini anlatan Muttaki, şunları söylemiş oldu:
“Asıl soru şu ki; niye bu paralar bloke edildi? Afganistan halkı ne yaptı? Ne kusur işledi de bu para bloke ediliyor ve insanların hakkı verilmiyor? Öteki taraftan ABD ve başka ülkeler ‘Afganistan’a insani yardım yapılmalı ve insan haklarına riayet edilmeli’ diyorlar. Başka taraftan da yaklaşık 40 milyon nüfuslu Afgan halkını temel muhtaçlık unsurları olmaksızın güç durumda bırakıyorlar. Türkiye, milletlerarası alanda hukukun işletilmesi konusundaki teşebbüsleriyle kıymetli bir ülke. Bu niçinle mevzuyu Türk makamlarıyla paylaştık. Onlar da dünkü basın toplantısında bu mevzuyu ön plana çıkarttılar. Gelecek günlerde de bu bahse ehemmiyet verilmesini ümit ediyorum.”
Muttaki, ülkedeki ekonomik sıkıntıların tahlili ismine dünya devletlerini yardıma çağırdı ve bu istikamette yapılacak uğraşlarla bloke edilen rezervlerin iktisada kazandırılabileceğini söylemiş oldu.
‘Tanınmama, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir’
Afganistan’da Taliban hükümetinin çabucak hemen hiç bir devlet tarafınca tanınmamasını “Afganistan halkının haklarının gasbedilmesi” olarak tanımlayan Muttaki, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Son günlerde yaptığımız toplantılarda, Doha’da ABD ve Avrupa Birliği heyetleriyle yaptığımız toplantılarda ve Türkiye’de gerçekleştirdiğimiz toplantılarda lisana getirdiğimiz üzere; dünyada o denli devletler kuruldu ki bunlardan kimileri güç kullanarak, darbeyle yahut tek kişinin yahut ailenin hükümran olduğu seçimlerle gerçekleşti. niye bunlar resmen tanınıyor da Afganistan’daki fiili devlet tanınmıyor? Bize göre bu durum, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir. Bu durumun Afganistan iktisadına olumsuz tesiri oluyor. ABD’deki para bırakılmalıdır. Şayet iktisadı düzelirse Afganistan, bölgede ekonomik ve ilgilerin güçlendirilmesi bağlamında epey değerli olumlu bir rol oynayabilir. Bizim bölge ve büyük ülkelerden isteğimiz; Afganistan halkının hakkı yenmesin, zulmedilmesin, tehdit edilmesin, baskı altına alınmasın, muhasara altına alınmasın. Bu hususta herkes yardımcı olmalı ve esasen Afganistan hükümetinin de işleri yavaş yavaş düzelmekte ve daha uyguna gitmekte.”
‘Resmen tanınma vakit alabilir’
Resmen tanınmış üzere birfazlaca ülke ile etkileşimde olduklarını kaydeden Muttaki, bu devletlerle biroldukça bahiste iş birliği yaptıklarını belirterek “Afganistan heyetleri de bu derecede karşılanıyor. Kabil’de çeşitli ülkelerden biroldukca büyükelçiliği açık. Alışılmış resmen tanımayı ilan etmeleri biraz vakit alabilir. Afganistan devletiyle yeterli ilişiklilere sahip komşu yahut bölge ülkelerinin bu hususta öne çıkmasını isteriz.” dedi.
‘Yardımlar, iş birliğinin göstergesi’
Birfazlaca ülkeden Afganistan’a insani yardım gönderildiğini ve bunların dağıtıldığını kaydeden Muttaki, son günlerde ABD ve AB heyetleriyle yaptıkları görüşmelerde de yardım kelamı aldıklarını belirtti.
AB’nin 1 milyar dolardan fazla insani yardım kelamı verdiğini ve Cenevre Konferansı’nda da bu ölçüde yardım yapılması sonucu alındığını aktaran Muttaki, “Bu, dünya ülkelerinin bizimle iş birliğini ortaya koyuyor. Dünya ülkelerinin bizimle bağlantıları günden güne daha da düzgünleşiyor. Bu yardımların ekonomik alanda olumlu tesiri var.” diye konuştu.
‘Ülkeden ayrılan Afganların geri dönüşleri için iktisat düzelmeli’
Kronik sıkıntılar niçiniyle ülkeyi terk eden Afganların geri dönüşleri için iktisadın âlâ olması gerektiğinin altını çizen Muttaki, bu şahısların güvenlik meseleleri değil, ekonomik meseleler niçiniyle ülkeyi terk ettiğini ileri sürdü.
Krizin halkı göçe zorlamaması gerektiğini belirten Muttaki, “Biz bu bahiste, Afgan halkının refahının Afganistan’da temin edilmesi için çalışıyoruz. Afganistan’dan diğer ülkelere gidenler ne güvenlik ne de siyasi meseleler sebebiyle gidiyor. Ekonomik sıkıntılar niçiniyle gidiyor. Biz Afganların ülkelerinde âlâ yaşama sahip olmalarını istiyoruz. Bizim kimselerle bir meselemiz yok. Güvenlik sorunu yok, siyasi niçinlerle kimseye zorluk çıkarılmıyor ve ziyan verilmiyor. Benim tüm Afganlara mesajım, ülkesine dönen konutuna dönmüş olur ve hiç bir tehlikeyle karşılaşmaz.” diye konuştu.
‘Çin, İslami metotlara uyarak yatırım yapabilir’
Taliban’ın Afganistan hükümetini devralmasıyla ülkede Çin hakimiyetinin arttığına yönelik tenkitler konusunda ise Muttaki, 40 yıl daha sonra tüm ülkeyi denetim eden bir hükümetin kurulduğunu, güvenlik meselesinin çözüldüğünü ve yatırım için ortamın uygun olduğunu aktardı.
Muttaki, “Biz, Afganistan’ın menfaatleri kapsamında ulusal, milletlerarası hukuk ve İslami yordamlar çerçevesinde, Afganistan’a iktisadi ve diplomatik yolla gelen herkesle çalışmaya hazırız.” dedi.
Çin’in Afganistan’a komşu ve kendileriyle uygun alakaları olan bölgede tesirli bir ülke olduğunu kaydeden Muttaki, “İsterlerse onlarla görüşmeler gerçekleştiririz. Şayet onlar Afganistan’da geçerli İslami metot ve kanunlara uygun sistemlere riayet ederek ülkede projeler gerçekleştirmek isterlerse bizim için bir sorun kelam konusu değildir. Tıpkı biçimde başka komşu ve bölge ülkeleri de Afganistan’a gelsinler ve teşebbüslerde bulunsunlar. Biz, kimi ülkelerle daha önce başlayan ve yarım kalan projelerin tamamlanmasını da istiyoruz.” tabirlerini kullandı.
‘Afganistan’daki yeni devletin resmen tanınmaması DEAŞ’a yarıyor’
Dışişleri Bakanı Vekili Muttaki, ülkesinde son periyotta artan ataklarla gündeme gelen DEAŞ tehdidine ait de Taliban idaresiyle ülkede güvenliğin sağlandığını, bu tarafta rastgele bir tehdidin bulunmadığını savundu. Muttaki, şunları kaydetti:
“Camiler ve caddelerde hücumlar düzenliyorlar. Siz de hak verirsiniz ki, bütün cami ve caddelerin güvenliğini sağlamak kolay bir iş değil. Silahlı gücü, kuvvetli değil. Afganistan’da rastgele bir yere sahip değiller. Afganistan hükümetine bu yolla milletlerarası baskı yapılıyor. Bu propaganda da DEAŞ’ın işine yarıyor. Afganistan’daki yeni devletin resmen tanınmaması DEAŞ’a yarıyor. Dünya ülkeleri bir taraftan Afgan halkını denetim edin, göç etmesinler diyor. Bir yandan da hükümeti resmen tanımayarak DEAŞ’a moral veriyorlar. Bu durum ne Afganistan ne de dünyanın menfaatine bir durumdur.”
‘DEAŞ hücumları engellenecek’
Afganistan’da Şiilere yönelik hücumlarla ilgili, Sünni mescitlerinde alınan güvenlik tedbirlerini Şii mescitlerinde de almakla mükellef olduklarını kaydeden Muttaki, “Hükümet, Afganistan’da yaşayan her insanın güvenliğini temin etmekle yükümlüdür. Biz güvenliğin sağlanması için tüm uğraşımızı gösteriyoruz. Kunduz yahut Kandahar’daki üzere olaylar, güvenliğin alınması sıkıntı olan mescitlerde meydana geldi. Bundan daha sonra mescitlerin de güvenliğinin sağlanması için özel efor sarf edilecektir. İstihbarat ünitelerimiz bu mevzuyla ilgili daha faal çalışacaklar. Gelecekte halkın yardımı ve yetkililerin dikkatiyle bu üzere taarruzların önü alınacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Afganistan’da güvenlik sıkıntısının bitmiş olduğini savunan Muttaki, “Taliban idaresi, asker ve polis üzere muhalifler için af ilan etti. Onlar da yaşantılarına devam ediyor. Bize göre o denli ciddiye alınacak bir risk kelam konusu değil. İktisat konusu ve dünya ülkeleriyle alakalar değerli. Devlet güçlenmeli nizam oturmalı ki, meydana gelebilecek problemlerle başa çıkabilmeli.” sözlerini kullandı.
‘ABD ile diplomatik münasebet ortasında olmak istiyoruz’
ABD’ye ekonomik ve diplomatik alakalar ortasında olmak istediklerini ilettiklerini ve Washington idaresinin Afganistan’ın kalkınmasında aktif bir rol oynamasını istediklerini kaydeden Muttaki, “Tabii ki, askeri güçlerinin olmasını istemiyoruz. Afganistan’ın bağımsızlığını tartışılır hale getirmek istemiyoruz. Doha’da yapılan mutabakatta ABD’nin Afganistan’ın kalkınmasında yer alabilmesi bulunuyor.” dedi.
Rusya ile de uygun münasebetlere sahip olduklarını kaydeden Muttaki, Taliban heyetinin Afganistan’daki gelişmeleri husus edinecek Moskova Konferansı’na gideceğini ve Afgan halkının iletisini dünyaya ileteceğini kaydetti.
Muttaki, “Beklentimiz, bu konferansta gerçekler gün yüzüne çıkarılsın, Afganistan halkının muhtaçlıkları bahis edilsin, devleti güçlendirmek için iş birliği yapılsın ve uygun bir konferans gerçekleştirilsin.” diye konuştu.
Muttaki, Tacikistan ile de önemli bir sorun yaşamadıklarını, medyanın kimi yetkililerin açıklamaları büyüttüğünü savunarak “Eğer bir sorun olursa bunu müzakere, diplomasi ve karşılıklı anlayış çerçevesinde halletmek isteriz.” tabirini kullandı.
Muttaki, “Pakistan hududu meselesiyle ilgili İslamabad idaresiyle bir görüşme kelam konusu oldu mu?” sorusunu şöyleki yanıtladı:
“Pakistan’la güzel bağlantılar içerisinde olmak istiyoruz. Bilhassa ekonomik münasebetlerde. Zira milyonlarca Afgan, Pakistan’da göçmen olarak yaşıyor. İki ülke içinde âlâ bir ticaret var. Yaklaşık 2 bin 400 kilometre uzunluğunda hududumuz var. Bu niçinle bizim hem diplomasi birebir vakitte ekonomik alanda düzgün bağlantılara sahip olmamız gerekiyor.”
Muttaki, Pakistan’ın uçak bilet fiyatlarını yükseltmesi, Taliban’ın buna reaksiyon göstermesi ve Pakistan hava yollarının Kabil uçuşlarını iptal etmesiyle gelişen problemle ilgili de “Bu epeyce kıymetli bir bahis değil. Afganistan devletinin Pakistan’dan talebi, Taliban idaresinin iş başına gelmedilk evvelki uçak bilet tarifesini uygulamasıdır.” değerlendirmesini yaptı.
Muttaki, evvelki hükümet devrinde Dışişleri Bakanlığı çalışanını gözden geçirdiklerini belirterek “Onların tamamı bizimle çalışmaya devam ediyor. Afgan halkından eğitimli ve yetenekli bireyler. Onlar bizim kardeşlerimiz, bizim onlarla hiç bir sıkıntımız yok.” dedi.
Alıntıdır