Zincir marketlerin tarım mamüllerindeki alım gücü sonlandırılacak

Beykozlu

New member
Tarlada üretilen eseri toptan alan süpermarketlerin parekende piyasasının çoğunluğunu oluşturmaya başlaması bölümdeki rekabeti olumsuz etkiliyor. Zincir marketlerin şatışları peşin, ödemeleri vadeli yapması da elindeki fonu ve kozlarını güçlendiriyor.

Rekabet Kurumu, tarım mamüllerinde fiyat istikrarının sağlanması için zincir marketlerin alıcı güçlerinin sonlandırılmasını amaca aldı.

“Yaş Zerzevat ve Meyve Bölüm İncelemesi Raporu” tamamlandı

Ticaret Bakanlığı nezdinde haksız ticaret uygulamalarına yönelik önlemlerin hayata geçirilmesi teklifinde bulundu. Kurumun, tarım eserleri alanında yürütülen kesim incelemesi kapsamında hazırladığı “Yaş Zerzevat ve Meyve Dal İncelemesi Raporu” tamamlandı.


Denetim sıkılaştırılmalı

Raporda, zincir marketlerin alıcı güçlerinin sonlandırılması için Ticaret Bakanlığı nezdinde haksız ticaret uygulamalarına yönelik önlemlerin hayata geçirilmesi ve bu uygulamaların sıkı bir biçimde denetlenmesi gerektiği de kaydedildi.

Tarladan tüketiciye giren yolda üreticinin eline geçen ölçü azalıyor

Bu rapora göre, yaş zerzevat ve meyveler, epeyce sayıda el değiştirerek, toplayıcı, simsar, komiteci, tüccar üzere ortacılar yoluyla tüketiciye ulaştırılıyor. Yaş meyve ve sebzede üretici örgütlenmesinin arzulanan seviyede olmaması, pazarlama kanalının uzamasına ve tüketicinin ödediği paradan üreticinin eline geçen ölçünün düşmesine yol açıyor.

Tarımsal eserler etraf olaylarından etkileniyor

Tarımsal eserler, iklim, hava şartları, kuraklık, hastalık, coğrafya üzere faktörlere bağlı olması niçiniyle de etkileniyor. Yaş meyve ve sebzelerin çabuk bozulabilir eserler olmaları, depolama imkanlarının yetersiz, raf ömürlerinin kısa olması da fiyat hareketliliğine niye oluyor.


Pazarlama ağı özel bölümün elinde

Türkiye’de bu mamüllerin pazarlanması özel dal tarafınca yapılırken, üreticiden tüketiciye olan pazarlama kanalında çoklukla komiteci, tüccar ve perakendeciler nazaranv alıyor.

Girdileri sıklıkla “oligopol” piyasalardan

Tarımsal üretim gerçekleştiren oyuncular değerli oranda rekabet ederken, bu oyuncular gereksinimleri olan girdileri sıklıkla “oligopol” piyasalardan sağlıyor. Kelam konusu sorunun üreticiler üstündeki etkisinin hafifçeletilmesi gerekiyor. Bu imkanın sağlanamadığı durumda ise tarım sanayisinin karlılıktan uzaklaşması ve üretim ölçüsünün azalması ve ötürüsıyla eser fiyatlarının artması bekleniyor.

“Ülke çapında merkez birliği oluşturulsun” önerisi

Raporda, bağımsız olarak faaliyet gösteren bir tarım satış kooperatifinin, mahallî aracılarla rekabet edebilmesine, kimi aracıları ortadan kaldırabilmesine ve ortaklarına kimi teknik avantajlar sağlayabilmesine rağmen birtakım mamüllerin imalatını ya da ihracatını elinde bulunduran büyük tüccar ve sanayicilerle rekabet etmesi için bölge çapında birlikler ve ülke çapında bir merkez birliği oluşturmaları önerildi.


“Alıcı gücün berbata kullanılması önlenmeli”

Söz konusu raporda zincir marketlerin hisseleri da ele alındı. Buna nazaran, sırf 4 teşebbüs pazarın yarısından fazlasına hakim durumda. Pazardaki en büyük 10 oyuncuya bakıldığında ise bu sayı yüzde 63 düzeylerine ulaşıyor. Sayılar, organize perakende pazarı içerisinde ağırlaşma oranlarının yıllar prestijiyle önemli oranda arttığını gösteriyor.

Perakendeciler tüketiciyi yönlendiriyor

Perakendeciler pazarda sahip oldukları güç niçiniyle tüketici talebini, tüketicilerin neyi, nasıl ve nerede satın aldıklarını şekillendiriyor.

Perakendeci güçlendikçe kendi kurallarında alım yapabiliyor

Süpermarketlerin perakende düzeyindeki pazar gücü ve tedarik düzeyinde sahip oldukları alıcı gücü birbirini güçlendiriyor. Pazar gücü arttıkça perakendeci daha uygun şartlarda alım yapabilir ve daha düşük fiyatlarla bu eserler tüketiciye sunulabilir. Bu durum da pazar gücünün artmasına niye oluyor.

Perakendeci alıcı gücünü berbata kullanırsa

Raporda, süratli tüketim malları perakendeciliği alanında faaliyet gösteren teşebbüslerin gerek pazar hisseleri gerekse alıcı güçleri kıymetli ölçüde arttığından alıcı gücünün berbata kullanılmasını önlemek hedefiyle düzenlemeler yapılması gerektiği bildirildi.

“Tarımsal girdilerde yerli üretim sağlanmalı”

Raporda, tarım piyasalarında hem arz güvenliği birebir vakitte fiyat istikrarı açısından alınması gereken tedbirlere ait tekliflere de yer verildi. Buna bakılırsa, Türkiye’de ziraî üretim, en değerli girdi kalemleri olan akaryakıt, gübre, tohum ve ilaçta ithalata ve ötürüsı ile döviz kuruna bağımlı olunması niçiniyle pek maliyetli. Bu niçinle kısa periyotta kelam konusu girdilerin sübvanse edilmesi, uzun devirde ise bu alanlarda olabildiğince yerli üretimin sağlanması hem fiyatlar birebir vakitte arz güvenliği için kıymet taşıyor.

Üretim planlanmalı

Yeterli üretimin sağlanması için ihracat ve ithalat siyasetleri da dahil olmak üzere, “üretim planlaması” yapılması, bunun için Tarım ve Orman Bakanlığı nezdinde komite oluşturulması, destekleme siyasetleri, üretim planlaması kapsamında bir daha ele alınması rapordaki tavsiyeler içinde yer aldı.

Çiftçiler daha fazla desteklenmeli

Raporda, çiftçilerin gelirlerinin artırılmasına yönelik dayanak sistemlerinin artırılması, ziraî takviyeler ekim öncesi açıklanması ve bunun uzun devirli olması, zarurî fiyat bildirimleri yanında üretim, kapasite, stok, ticaret üzere piyasa bilgilerine çiftçilerin ulaşması için piyasa şeffaflığının artırılmasına yönelik düzeneklerin hayata geçirilmesi önerildi.

Tarımsal sigorta yaygınlaşmalı

Tarımsal üretimin devamlılığın sağlanabilmesini için risk idaresi kapsamında ziraî sigortaların yaygınlaştırılması ve muhafazanın artırılması gerektiği belirtilen raporda, tarımın finansmanı için yeni düzenekler geliştirilmesi ve finansman maliyetlerinin aşağıya çekilmesinin ehemmiyetine işaret edildi.

Okumaya devam et...
 
Üst