TBMM Lideri Şentop: Erken seçimi gerektirecek siyasi ve türel bir durum yok
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Lideri Mustafa Şentop, bugün başlayacak yeni yasama yılı öncesinde Hürriyet gazetesi müellifi Hande Fırat‘ın sorularını yanıtladı.
birinci vakit içinderda HDP‘ye açılan kapatma davasıyla ilgili konuşan Şentop, “Siyasi partilerin kapatılması, Anayasa ve Siyasi Partiler Kanunu tarafınca çerçevesi belirlenmiş bir bahis. Benim ya da bir oburunun temennisi ile hareket edilecek bir durum yok. Bir siyasi partinin, ‘terör hareketlerinin odağı olmakla’ itham edilmesini dikkatle kıymetlendirmek gerekir. Husus Anayasa Mahkemesi’nin gündeminde, derdest. Siyasi partilerin terörle ve terör örgütleriyle ortalarına kesin ve net bir ara koyması gerekir. Aksi biçimde hukuk sistemi devreye girer” tabirini kullandı.
Şentop, muhataplık tartışmasında HDP’li TBMM Başkanvekillerinin örnek gösterilmesine ait de “Meclis’teki nazaranvlendirmeler, Anayasa ve İçtüzük kararlarına nazaran, partilerin Meclis’teki sandalye sayısına nazaran belirleniyor. Bunun için alınan diğer bir ölçü yok. Siyasi partilerin kapatılması süreci yanında milletvekilleri tarafınca işlenen hatalarla ilgili düzenlemeler de var. Türel süreçleri işletmek ve takip etmek lazım. Hukukun işleyişini, sabır ve hürmetle beklemek gerekir” dedi.
Şentop, akabinde dokunulmazlık belgeleri ve bunda nasıl bir yol izleneceğini anlattı. Bu yasama yılında Meclis Başkanlığı’na 349 tezkere geldiğini söz eden Şentop, şöyleki konuştu:
“27. Yasama Dönemi’nin başlangıcından bugüne kadar TBMM Başkanlığı’na gelip Karma Komisyon’a havale edilen, ötürüsıyla 4. yasama yılı sonu itibariyle Karma Komisyon’da bulunan toplam tezkere sayısı bin 359’a ulaştı. Dokunulmazlık evraklarının görüşülmesi ve karara bağlanması, Anayasa ve Adalet Komitesi üyelerinden oluşan Karma Komisyon’un yetkisinde. Oradan da Genel Kurul’da karara bağlanır. Bu kadar fazlaca dokunulmazlığın kaldırılması belgesinin bulunması beni de rahatsız ediyor.”
Devamında Şentop’un Fırat’ın sorularına verdiği karşılıklar şöyleki:
‘Milletvekilleri, milletin tamamını temsil eder’
(Kürt sorunu var mı?) Türkiye Büyük Millet Meclisi Lideri sıfatım bu tıp gündelik siyasi tartışmalara girmeme müsaade vermez. Fakat milletvekilleri, Anayasa gereği milletin tamamını temsil eder, kendilerini seçenleri yahut seçildikleri bölgeyi değil. Bu sebeple, muhakkak bir konun muhatabı olarak kimi milletvekillerini yahut kimi partileri görmek ya da göstermek bizim parlamento geleneğimizin en temel temeline karşıttır.
(Parlamenter sisteme geçiş planları ne kadar gerçekçi?) Hükümet Sistemi değişikliği aslında bir Anayasa değişikliğidir. Bu da lakin Anayasa’da belirtilen sıklıkla, yani Meclis’in en az beşte üç çoğunluğu ile mümkün olabilir. Birtakım milletvekillerinin yahut birtakım siyasi partilerin ortalarında anlaşarak, hükümet sistemini değiştirmeleri mümkün değildir. bir daha bu tartışmada, baş karışıklıklarına da dikkat çekmek isterim. Güçlendirilmiş parlamenter sistem sözü literatürde, yürütmenin güçlendirildiği parlamenter sistemi söz eder. Güya parlamento güçlendirilecek sanılıyor. Yanlış. Güçlendirilmiş parlamenter sistem, istikrarlı hükümetler çıkartamayan parlamenter sistemlerde, yürütmeyi güçlendirmek için tasarlanmıştır. Yürütmenin kuvvetli olduğundan şikayet edip de yürütmenin güçlendirilmesini temel alan bir sistemi savunmak enteresan olmalı.
(Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine yönelik eleştiriler) Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde, Anayasal düzenlemeler bakımından aksayan bir istikamet bulunmadığı kanaatindeyim. Ortaya sorun diye konulan konular, sistemin kendisinden kaynaklanmamaktadır.
‘Biz bu sistem değişikliğini esasen ‘erken seçimler’ olmasın diye yaptık’
(Seçim ve Siyasi Partiler Yasası Meclis gündemine ne vakit gelir? Erken seçim ile ilgili bir işaret olur mu?) vakit içindemayı bilemiyorum. Seçim kanunlarındaki değişikliklerin uygulanmasıyla alakalı, seçimlerden en az bir yıl evvel yapılması kuralı var. Bu sebeple tartışmalar ağırlaşıyor. Lakin ben bu kuraldan dolayı değil, yeni hükümet sisteminin tabiatı gereği erken seçim ihtimali görmüyorum. Biz bu sistem değişikliğini esasen “erken seçimler” olmasın diye yaptık. Siyasi istikrar olsun diye yaptık. Erken seçimi gerektirecek siyasi ve hukuksal bir durum yok.
(Seçim barajının yüzde 7’ye düşürülecek olması) AK Parti ve MHP’nin bu mevzudaki çalışmalarını makul bir noktaya getirdiğini duyuyoruz. Yapılacak çalışmalara muhalefet partilerinin de katkı verebileceğini düşünüyorum. Seçim sistemi konusunu yalnızca baraj üzerinden tartışmak da yanlışsız değil. Bütün olarak sisteme bakmak gerekir.
(Yeni anayasa yapılabilir mi?) Yeni Anayasa’nın gerekliliği konusunda bir mutabakat var aslında. Mevcut Anayasa’nın hem ruhu hem içeriği Türkiye’ye uymuyor. Bütün partilerin tam bir uzlaşma sağlamasının ne kadar güç olduğunu biliyorum. Kararlılık ve samimi irade olursa yeni Anayasa yapılabilir. Ben ümitli taraftayım.
‘Kimsenin sesini kısma fikrimiz yok’
(TBMM İçtüzüğü çalışmaları) Kanaatimce, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü yeni Hükümet Sistemi ile tam uyumlu olacak biçimde, bütüncül bir bakış açısıyla bir daha düzenlenmelidir. Evvelce, Başbakanlık’ta bulunan “kanun mutfağı”nın Meclis’te olması ve gerektiği üzere çalışması lazım. Bunun için ihtisas komitelerinin yetkilerinin genişletilmesi, daha ağır ve tesirli çalışmalarının sağlanması lazım. Şayet unsurlar üzerinde mutabakat sağlanabilirse İçtüzük yapabiliriz.
(Muhalefet sesinin kısılmasından endişeli) O denli bir şey olabilir mi? Meclis milletin sesidir. O niçinle kimsenin sesini kısmak üzere bir fikir ne bende ne de arkadaşlarımda olur. Anayasa’ya nazaran, milletvekilleri bütün milleti temsil ederler. Ülkemizin mukadderatına daima birlikte taraf verme sorumluluğumuz, Meclis ortasındaki diyaloglara da yansımalıdır.
(Bakanlara sorulan sorular karşılıksız mı kalıyor?) Yeni hükümet sistemi devrinde soru önergelerinin cevaplanma oranı, toplamda, evvelki devirlere nazaran daha yüksek. Eski hükümet sisteminin olduğu periyotlarda soruların cevaplanma oranları, örneğin, 24. devirde yüzde 60.3, 26. devirde yüzde 45.4… Yeni hükümet sistemi periyodu olan ortasında bulunduğumuz 27. devirde ise bu oran yüzde 63.5…
(Siyasetteki tansiyon niçiniyle bir davetiniz var mı?) İktidar ve muhalefet içindeki Meclis çalışmaları dünyanın her yerinde yüksek tansiyon demektir. Kıymetli olan, tartışmaların uygar bir nezaket ve üslup içerisinde olması.
(Genel Heyet salonunun alt yapısı sert darbe ve arbedelere güçlü hale mi getirildi?) Şiddetin ve darbenin her çeşidine, doğal olarak Meclis masalarına sert darbelere de karşıyız. Genel Şura salonu, 1996 yılında yenilenmiş. O günden bugüne teknoloji ilerlediği üzere mevcut teknoloji de oldukça eskidi. Sık sık arızalar yaşanıyor, vekillerimiz şikâyet ediyordu. Artık sıkıntılar çözüldü.
Siyasi etik kurallar
Bu devir hususla ilgili bir adım atabiliriz diye düşünüyorum. elbette etik kurallar değerli ve ancak etik düşünme ve davranma, yazılı kuraldan daha değerli. Attığımız her adımın, yaptığımız her işin ahlaki bedelini düşünmeli, ona bakılırsa hareket etmeliyiz.
Alıntıdır
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Lideri Mustafa Şentop, bugün başlayacak yeni yasama yılı öncesinde Hürriyet gazetesi müellifi Hande Fırat‘ın sorularını yanıtladı.
birinci vakit içinderda HDP‘ye açılan kapatma davasıyla ilgili konuşan Şentop, “Siyasi partilerin kapatılması, Anayasa ve Siyasi Partiler Kanunu tarafınca çerçevesi belirlenmiş bir bahis. Benim ya da bir oburunun temennisi ile hareket edilecek bir durum yok. Bir siyasi partinin, ‘terör hareketlerinin odağı olmakla’ itham edilmesini dikkatle kıymetlendirmek gerekir. Husus Anayasa Mahkemesi’nin gündeminde, derdest. Siyasi partilerin terörle ve terör örgütleriyle ortalarına kesin ve net bir ara koyması gerekir. Aksi biçimde hukuk sistemi devreye girer” tabirini kullandı.
Şentop, muhataplık tartışmasında HDP’li TBMM Başkanvekillerinin örnek gösterilmesine ait de “Meclis’teki nazaranvlendirmeler, Anayasa ve İçtüzük kararlarına nazaran, partilerin Meclis’teki sandalye sayısına nazaran belirleniyor. Bunun için alınan diğer bir ölçü yok. Siyasi partilerin kapatılması süreci yanında milletvekilleri tarafınca işlenen hatalarla ilgili düzenlemeler de var. Türel süreçleri işletmek ve takip etmek lazım. Hukukun işleyişini, sabır ve hürmetle beklemek gerekir” dedi.
Şentop, akabinde dokunulmazlık belgeleri ve bunda nasıl bir yol izleneceğini anlattı. Bu yasama yılında Meclis Başkanlığı’na 349 tezkere geldiğini söz eden Şentop, şöyleki konuştu:
“27. Yasama Dönemi’nin başlangıcından bugüne kadar TBMM Başkanlığı’na gelip Karma Komisyon’a havale edilen, ötürüsıyla 4. yasama yılı sonu itibariyle Karma Komisyon’da bulunan toplam tezkere sayısı bin 359’a ulaştı. Dokunulmazlık evraklarının görüşülmesi ve karara bağlanması, Anayasa ve Adalet Komitesi üyelerinden oluşan Karma Komisyon’un yetkisinde. Oradan da Genel Kurul’da karara bağlanır. Bu kadar fazlaca dokunulmazlığın kaldırılması belgesinin bulunması beni de rahatsız ediyor.”
Devamında Şentop’un Fırat’ın sorularına verdiği karşılıklar şöyleki:
‘Milletvekilleri, milletin tamamını temsil eder’
(Kürt sorunu var mı?) Türkiye Büyük Millet Meclisi Lideri sıfatım bu tıp gündelik siyasi tartışmalara girmeme müsaade vermez. Fakat milletvekilleri, Anayasa gereği milletin tamamını temsil eder, kendilerini seçenleri yahut seçildikleri bölgeyi değil. Bu sebeple, muhakkak bir konun muhatabı olarak kimi milletvekillerini yahut kimi partileri görmek ya da göstermek bizim parlamento geleneğimizin en temel temeline karşıttır.
(Parlamenter sisteme geçiş planları ne kadar gerçekçi?) Hükümet Sistemi değişikliği aslında bir Anayasa değişikliğidir. Bu da lakin Anayasa’da belirtilen sıklıkla, yani Meclis’in en az beşte üç çoğunluğu ile mümkün olabilir. Birtakım milletvekillerinin yahut birtakım siyasi partilerin ortalarında anlaşarak, hükümet sistemini değiştirmeleri mümkün değildir. bir daha bu tartışmada, baş karışıklıklarına da dikkat çekmek isterim. Güçlendirilmiş parlamenter sistem sözü literatürde, yürütmenin güçlendirildiği parlamenter sistemi söz eder. Güya parlamento güçlendirilecek sanılıyor. Yanlış. Güçlendirilmiş parlamenter sistem, istikrarlı hükümetler çıkartamayan parlamenter sistemlerde, yürütmeyi güçlendirmek için tasarlanmıştır. Yürütmenin kuvvetli olduğundan şikayet edip de yürütmenin güçlendirilmesini temel alan bir sistemi savunmak enteresan olmalı.
(Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine yönelik eleştiriler) Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde, Anayasal düzenlemeler bakımından aksayan bir istikamet bulunmadığı kanaatindeyim. Ortaya sorun diye konulan konular, sistemin kendisinden kaynaklanmamaktadır.
‘Biz bu sistem değişikliğini esasen ‘erken seçimler’ olmasın diye yaptık’
(Seçim ve Siyasi Partiler Yasası Meclis gündemine ne vakit gelir? Erken seçim ile ilgili bir işaret olur mu?) vakit içindemayı bilemiyorum. Seçim kanunlarındaki değişikliklerin uygulanmasıyla alakalı, seçimlerden en az bir yıl evvel yapılması kuralı var. Bu sebeple tartışmalar ağırlaşıyor. Lakin ben bu kuraldan dolayı değil, yeni hükümet sisteminin tabiatı gereği erken seçim ihtimali görmüyorum. Biz bu sistem değişikliğini esasen “erken seçimler” olmasın diye yaptık. Siyasi istikrar olsun diye yaptık. Erken seçimi gerektirecek siyasi ve hukuksal bir durum yok.
(Seçim barajının yüzde 7’ye düşürülecek olması) AK Parti ve MHP’nin bu mevzudaki çalışmalarını makul bir noktaya getirdiğini duyuyoruz. Yapılacak çalışmalara muhalefet partilerinin de katkı verebileceğini düşünüyorum. Seçim sistemi konusunu yalnızca baraj üzerinden tartışmak da yanlışsız değil. Bütün olarak sisteme bakmak gerekir.
(Yeni anayasa yapılabilir mi?) Yeni Anayasa’nın gerekliliği konusunda bir mutabakat var aslında. Mevcut Anayasa’nın hem ruhu hem içeriği Türkiye’ye uymuyor. Bütün partilerin tam bir uzlaşma sağlamasının ne kadar güç olduğunu biliyorum. Kararlılık ve samimi irade olursa yeni Anayasa yapılabilir. Ben ümitli taraftayım.
‘Kimsenin sesini kısma fikrimiz yok’
(TBMM İçtüzüğü çalışmaları) Kanaatimce, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü yeni Hükümet Sistemi ile tam uyumlu olacak biçimde, bütüncül bir bakış açısıyla bir daha düzenlenmelidir. Evvelce, Başbakanlık’ta bulunan “kanun mutfağı”nın Meclis’te olması ve gerektiği üzere çalışması lazım. Bunun için ihtisas komitelerinin yetkilerinin genişletilmesi, daha ağır ve tesirli çalışmalarının sağlanması lazım. Şayet unsurlar üzerinde mutabakat sağlanabilirse İçtüzük yapabiliriz.
(Muhalefet sesinin kısılmasından endişeli) O denli bir şey olabilir mi? Meclis milletin sesidir. O niçinle kimsenin sesini kısmak üzere bir fikir ne bende ne de arkadaşlarımda olur. Anayasa’ya nazaran, milletvekilleri bütün milleti temsil ederler. Ülkemizin mukadderatına daima birlikte taraf verme sorumluluğumuz, Meclis ortasındaki diyaloglara da yansımalıdır.
(Bakanlara sorulan sorular karşılıksız mı kalıyor?) Yeni hükümet sistemi devrinde soru önergelerinin cevaplanma oranı, toplamda, evvelki devirlere nazaran daha yüksek. Eski hükümet sisteminin olduğu periyotlarda soruların cevaplanma oranları, örneğin, 24. devirde yüzde 60.3, 26. devirde yüzde 45.4… Yeni hükümet sistemi periyodu olan ortasında bulunduğumuz 27. devirde ise bu oran yüzde 63.5…
(Siyasetteki tansiyon niçiniyle bir davetiniz var mı?) İktidar ve muhalefet içindeki Meclis çalışmaları dünyanın her yerinde yüksek tansiyon demektir. Kıymetli olan, tartışmaların uygar bir nezaket ve üslup içerisinde olması.
(Genel Heyet salonunun alt yapısı sert darbe ve arbedelere güçlü hale mi getirildi?) Şiddetin ve darbenin her çeşidine, doğal olarak Meclis masalarına sert darbelere de karşıyız. Genel Şura salonu, 1996 yılında yenilenmiş. O günden bugüne teknoloji ilerlediği üzere mevcut teknoloji de oldukça eskidi. Sık sık arızalar yaşanıyor, vekillerimiz şikâyet ediyordu. Artık sıkıntılar çözüldü.
Siyasi etik kurallar
Bu devir hususla ilgili bir adım atabiliriz diye düşünüyorum. elbette etik kurallar değerli ve ancak etik düşünme ve davranma, yazılı kuraldan daha değerli. Attığımız her adımın, yaptığımız her işin ahlaki bedelini düşünmeli, ona bakılırsa hareket etmeliyiz.
Alıntıdır