Nilgün Taylan
Adnan Gerger, gazeteciliğinin yanı sıra edebi yapıtlarıyla de hafızalarda yer eden bir isim. Kendisi Ters Hikaye Mükafatı, 2010 Yunus Nadi Roman Mükafatı, 2018 Lisan Derneği Onur Ödülü’yle birlikte gazetecilik alanında da bir sürü mükafata layık görüldü.
1990’da yayınlanan ‘Firar Öyküleri’ isimli birinci (öykü) yapıtından bu yana onun üzerinde eser veren Gerger, geri plana itilen, yok sayılan, hırpalanıp bir kenarı atılan insanların kıssalarının mevzu ediniyor genelde. Toplumun vicdanına seslenerek, onları sokakların öteki yüzüyle tanıştırmaya çalışıyor.
Geçtiğimiz günlerde Gerger’in yeni bir romanı yayınlandı. ‘Tavhane Çocukları’ isimli roman İthaki Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı.
ÖLÜLERİN ARKASINDAKİ GİZ
“Çocukluk bir ülkedir. Ne sonu vardır ne de bayrağı…”
‘Tavhane Çocukları’ iki ana aks üzerine heyeti. Birincisi, Mardin’in Bellek isimli köyünü merkezine alan bir katliam kıssası. aslına bakarsan roman da bu öyküyle başlar:
Ne kadar gazete ve TV haber grubu var ise günün birinde hepsi Bellek’e doluşur. Ortalıkta büyük bir koşturmaca vardır. Anlarız ki köyde, tam da bir düğün esnasında büyük bir katliam gerçekleştirilmiş, düğündekilerin hepsi çoluk çocuk demeden öldürülmüştür. Haber bültenleri çeşitli yayınlar yaparken, devletle ortası güzel bir kanalın paralı muhabirlerinden biri yaşananları bir kara sevda sıkıntısına indirger ve iki yalancı şahitle bir yayın yapıp olayın üstünü kapar. Lakin bu, sırrı daha da merak edilir bir hale sokar.
İkinci akssa internet gazeteciliği yapan Elif Durudağ isimli bir müellifin yeni romanı için yaptığı alan çalışmasıyla başlar. Elif’in başında uzun vakittir düşünüp durduğu göçmen çocuklarla ilgili bir husus vardır. Onlara “Tavhane Çocukları” ismini takar. Tavhane, fakirlerin sığındığı derme çatma yer manasına gelir. Buradan düşününce bile iki kıssa yavaş yavaş birbirine dokunmaya başlar.
Tavhane Çocukları, Adnan Gerger, 168 syf., İthaki Yayınları, 2022.
Elif, bir vakitlerde gündemde oldukları biçimde bu çocukların nereden, nasıl geldiklerini ve “birden” nereye, nasıl kaybolduklarını öğrenmeye gayretler. 15 yıl evvel yaşadıkları gecekonduya gelir, etraftaki beşerlerle konuşur, işe fayda bir şeyler öğrenmek ister, ama kayda değer bir bilgi edinemez. Tam da bunu bekler gibi bir gün masasında gizemli bir not bulur. En az not kadar gizemli bir adamın onu götürdüğü Faruk Bey ise bütün düğümlerin merkezinde yer alır. Elif’e bütün sorularını yanıtlayacağını söyler.
HAYALSİZ BIRAKILAN ÇOCUKLAR
“Çocukluk gelecekle imzasız bir anlaşmadır.”
Romanın iki ana hikâyesi kısa bölümlerle, birbirine paralel biçimde ilerleyen bir kurgu üzerinde yer alır. Merak unsuru çift yönlü olarak akar. Bir yandan Bellek’te yapılan katliamın sebebini ve kimler tarafınca işlendiğini takip ederken, öbür yandan Elif’in, Ferhat Bey’le olan sohbetlerinde “Tavhane Çocukları”nın geçmişine doğru bir yolculuğa çıkarız.
İlkin iki farklı hikâye okuduğumuzu düşünsek de uçlar kısa sürede birbirine bağlanır ve Ferhat Bey’in açıklamalarıyla 15 yıl öncenin Ankarası’na gideriz. Aslında Ankara başlangıç değil, ara duraktır. Tavhane Çocukları, onların yaşadıkları yerler ve Bellek’le olan ilişkileri merak unsurunu hepten yükseltir.
Romandaki ana tema pek tabii ki çocuklardır. Çocuklar ister göçmen olsun, ister evsiz; aynı yoksullukta, aynı çaresizlikle buluşurlar. Hayat onları tek bir “ırk” haline getirir. Onlar da bu şiddet ortamında hayatta kalmak için ellerinden geleni yaparlar; ne var ki bu pek de yeterli olmaz.
Karşımıza çıkar diğer bir temayla kentsel dönüşümdür. Bunu hem gerçek hem metaforik olarak alabiliriz. Romanda, Ankara’nın merkezinde kentsel dönüşüm amaçlı boşaltılan bir gecekondu bölgesi karşımıza çıkar. Göçmen ailelerin, evsizlerin yuvası olan bu bölge Tavhane Çocukları için de merkezi bir öneme sahiptir. Diğer bir değişle, burası ikinci bir şans, ikinci bir doğum gibidir.
Kentsel dönüşümün metaforik kısmı hem toplumsal aynı zamanda çete suçlarına yöneliktir. Toplumsal hafızamızın giderek silikleştiğini göz önünde bulundurursak iki olay içinde geçen 15 yılda oldukça şey unutulmuştur. Kaçırılan çocuklar, istismarlar, öldürülen insanlar, işlenen çete suçları… aslına bakarsanız “Yüzü Yırtıklar” olarak adlandırılan grup da bu “dönüşüme” hizmet eder. Arkalarında kan ve vahşetten gayrısı yoktur.
“herkesin arasında bir karanlık mağara vardır. Sorun insanın ne kadar büyük mağaraya sahip olduğudur. Eğer mağaranız yeterince büyük değilse, oraya tüm günahlarınızı örtecek kadar kuytuluklar barındıramazsınız,” der bir yerde Ferhat Bey. Gerger, ‘Tavhane Çocukları’nda işte bu mağarayı aydınlatmaya çalışır.
Okumaya devam et...
Adnan Gerger, gazeteciliğinin yanı sıra edebi yapıtlarıyla de hafızalarda yer eden bir isim. Kendisi Ters Hikaye Mükafatı, 2010 Yunus Nadi Roman Mükafatı, 2018 Lisan Derneği Onur Ödülü’yle birlikte gazetecilik alanında da bir sürü mükafata layık görüldü.
1990’da yayınlanan ‘Firar Öyküleri’ isimli birinci (öykü) yapıtından bu yana onun üzerinde eser veren Gerger, geri plana itilen, yok sayılan, hırpalanıp bir kenarı atılan insanların kıssalarının mevzu ediniyor genelde. Toplumun vicdanına seslenerek, onları sokakların öteki yüzüyle tanıştırmaya çalışıyor.
Geçtiğimiz günlerde Gerger’in yeni bir romanı yayınlandı. ‘Tavhane Çocukları’ isimli roman İthaki Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı.
ÖLÜLERİN ARKASINDAKİ GİZ
“Çocukluk bir ülkedir. Ne sonu vardır ne de bayrağı…”
‘Tavhane Çocukları’ iki ana aks üzerine heyeti. Birincisi, Mardin’in Bellek isimli köyünü merkezine alan bir katliam kıssası. aslına bakarsan roman da bu öyküyle başlar:
Ne kadar gazete ve TV haber grubu var ise günün birinde hepsi Bellek’e doluşur. Ortalıkta büyük bir koşturmaca vardır. Anlarız ki köyde, tam da bir düğün esnasında büyük bir katliam gerçekleştirilmiş, düğündekilerin hepsi çoluk çocuk demeden öldürülmüştür. Haber bültenleri çeşitli yayınlar yaparken, devletle ortası güzel bir kanalın paralı muhabirlerinden biri yaşananları bir kara sevda sıkıntısına indirger ve iki yalancı şahitle bir yayın yapıp olayın üstünü kapar. Lakin bu, sırrı daha da merak edilir bir hale sokar.
İkinci akssa internet gazeteciliği yapan Elif Durudağ isimli bir müellifin yeni romanı için yaptığı alan çalışmasıyla başlar. Elif’in başında uzun vakittir düşünüp durduğu göçmen çocuklarla ilgili bir husus vardır. Onlara “Tavhane Çocukları” ismini takar. Tavhane, fakirlerin sığındığı derme çatma yer manasına gelir. Buradan düşününce bile iki kıssa yavaş yavaş birbirine dokunmaya başlar.
Tavhane Çocukları, Adnan Gerger, 168 syf., İthaki Yayınları, 2022.
Elif, bir vakitlerde gündemde oldukları biçimde bu çocukların nereden, nasıl geldiklerini ve “birden” nereye, nasıl kaybolduklarını öğrenmeye gayretler. 15 yıl evvel yaşadıkları gecekonduya gelir, etraftaki beşerlerle konuşur, işe fayda bir şeyler öğrenmek ister, ama kayda değer bir bilgi edinemez. Tam da bunu bekler gibi bir gün masasında gizemli bir not bulur. En az not kadar gizemli bir adamın onu götürdüğü Faruk Bey ise bütün düğümlerin merkezinde yer alır. Elif’e bütün sorularını yanıtlayacağını söyler.
HAYALSİZ BIRAKILAN ÇOCUKLAR
“Çocukluk gelecekle imzasız bir anlaşmadır.”
Romanın iki ana hikâyesi kısa bölümlerle, birbirine paralel biçimde ilerleyen bir kurgu üzerinde yer alır. Merak unsuru çift yönlü olarak akar. Bir yandan Bellek’te yapılan katliamın sebebini ve kimler tarafınca işlendiğini takip ederken, öbür yandan Elif’in, Ferhat Bey’le olan sohbetlerinde “Tavhane Çocukları”nın geçmişine doğru bir yolculuğa çıkarız.
İlkin iki farklı hikâye okuduğumuzu düşünsek de uçlar kısa sürede birbirine bağlanır ve Ferhat Bey’in açıklamalarıyla 15 yıl öncenin Ankarası’na gideriz. Aslında Ankara başlangıç değil, ara duraktır. Tavhane Çocukları, onların yaşadıkları yerler ve Bellek’le olan ilişkileri merak unsurunu hepten yükseltir.
Romandaki ana tema pek tabii ki çocuklardır. Çocuklar ister göçmen olsun, ister evsiz; aynı yoksullukta, aynı çaresizlikle buluşurlar. Hayat onları tek bir “ırk” haline getirir. Onlar da bu şiddet ortamında hayatta kalmak için ellerinden geleni yaparlar; ne var ki bu pek de yeterli olmaz.
Karşımıza çıkar diğer bir temayla kentsel dönüşümdür. Bunu hem gerçek hem metaforik olarak alabiliriz. Romanda, Ankara’nın merkezinde kentsel dönüşüm amaçlı boşaltılan bir gecekondu bölgesi karşımıza çıkar. Göçmen ailelerin, evsizlerin yuvası olan bu bölge Tavhane Çocukları için de merkezi bir öneme sahiptir. Diğer bir değişle, burası ikinci bir şans, ikinci bir doğum gibidir.
Kentsel dönüşümün metaforik kısmı hem toplumsal aynı zamanda çete suçlarına yöneliktir. Toplumsal hafızamızın giderek silikleştiğini göz önünde bulundurursak iki olay içinde geçen 15 yılda oldukça şey unutulmuştur. Kaçırılan çocuklar, istismarlar, öldürülen insanlar, işlenen çete suçları… aslına bakarsanız “Yüzü Yırtıklar” olarak adlandırılan grup da bu “dönüşüme” hizmet eder. Arkalarında kan ve vahşetten gayrısı yoktur.
“herkesin arasında bir karanlık mağara vardır. Sorun insanın ne kadar büyük mağaraya sahip olduğudur. Eğer mağaranız yeterince büyük değilse, oraya tüm günahlarınızı örtecek kadar kuytuluklar barındıramazsınız,” der bir yerde Ferhat Bey. Gerger, ‘Tavhane Çocukları’nda işte bu mağarayı aydınlatmaya çalışır.
Okumaya devam et...