İngiliz şiirinin kıymetli isimleri içinde Dylan Thomas da yer alır. Yapıtları üzere dikkat cazip bir ömrü vardır Thomas’ın. 1914’te, Galler’de doğar. Birinci yazı denemelerine genç yaşlarda başlar. Bunda, babasının İngilizce öğretmeni olmasının ve kitaplarla kurduğu alakanın de hissesi yüksektir. Yazılarını birinci vakit içinderda okul gazetesinde yayınlamaya başlar lakin Thomas’ın aklı öteki yerdedir, 16 yaşında okulu bırakır, daha sonrasında da bir gazetede işe girer.
Yirmili yaşlarına vardığındaysa İngiltere’ye taşınmaya karar verir. En değerli yapıtlarından biri olan ’18 Şiir’i de bu sıralarda yayınlar. Lakin dikkat çekmeye BBC’deki katıldığı programlardan daha sonra başlar. Edebiyat programlarında okuduğu şiirleri daha geniş bir kitle tarafınca sevilince, yazmaya ve okumaya devam eder. Özgün üslubu ve etkileyici stili sebebiyle farkını kısa müddette hissettirir.
Thomas tüm bunların dışında bir de alkol bağımlılığıyla çaba eder. Mevti de aslına bakarsanız bu yüzden olur. ‘Under Milk Wood’ isimli radyo oyununun yayınlanmasından daha sonra gittiği ABD’de alkol komasına girer ve tekrar da uyanamaz.
1953’te, 39 yaşında dünyaya veda eder ve tüm ömrü neredeyse savaşlar ortasındaki Avrupa’da geçer. Thomas’ın yapıtlarını yalnızca bu perspektiften kıymetlendirmek bile farklı okumalara kapı aralayabilir.
‘HİÇBİR ŞEY BİLMİYORUM’
Dylan Thomas’ın Türkçeye iki kitabı çevrildi. His Dölek’in çevirdiği ‘Sanatçının Genç Bir Köpek Olarak Portresi’ni Altıkırkbeş Yayınları bastı. İkinci kitabı olan ‘Deri Ticareti Serüvenleri’ ise Kırmızı Kedi Yayınları etiketine sahip. Mütercimi Ülker İnce.
“Gelin en baştan alalım. Bir yere gelen insanların o yerden gitmeleri gerekir. Beşerler nereye gittiklerini bilmek zorundadır, bu temel destek olmadan dünyayı yönlendirmek olanaksızdır. Yoksa sokaklar başıboş dolanan beşerlerle dolardı. Nereye gideceğini bilenlerle gereksiz tartışmalara giren, başıboş beşerlerle.”
‘Deri Ticareti Serüvenleri’, Thomas’ın hikayelerinin bir toplamı; dahası bir “yarım roman” ve hikayelerin toplamı. Evet, kitaba ismini veren ‘Deri Ticareti Serüvenleri’ yarım kalmış bir çalışma ve kitabın yaklaşık üçte ikisini oluşturuyor.
Deri Ticareti Serüvenleri, Dylan Thomas, Mütercim: Ülker İnce, 144 syf., Kırmızı Kedi Yayınları, 2022.
Thomas New York’ta ölmedilk evvelce, metnin başkişisi Samuel Bennet’in çabucak sonrasındaki öykülerini de anlatmak istediğini, yani metne devam edeceğini söylemiş lakin ömrü buna yetmemişti. Samuel Bennet de karakterine uygun biçimde -hâlâ daha- hiç bir şey yapmadan/düşünmeden yarım kalmış bir biçimde durmaya devam etmektedir.
Samuel Bennet sahiden de bu biçimde biridir. Orta halli bir aileye, nizamlı bir hayat sahiptir. Onu birinci geceleyin görürüz. sükunet içinde kalkan Bennet konutun içince gezinip eşyalara ziyan vermeye başlar; fotoğrafları modüller, babasının imtihan kağıtlarını okunmaz hale getirir, annesinin şemsiyesini yakar… Tüm bunlardan daha sonra da kalkıp İngiltere’ye hakikat yola çıkar.
Başlangıcında bu seyahatin bir hedefi olduğunu düşünürüz. Bennet’in de gitmesi gereken yerlere dair çeşitli adresler vs. vardır cebinde lakin bir vakit daha sonra, bir istasyonda her şey apansızın duruverir. Hedefsizce, öylesine savrulmaya başlar Bennet.
Bennet’in amaçsızlığı şiar edinmiş bir genç olduğunu da bu biçimdece anlarız. “Tek bildiğim buradayım ve nereye gideceğimi bilmiyorum. Nereye gideceğimi bilmek de istemiyorum,” der yalnızca. Tek istediği şey suyun akışına, rüzgârın esişine göre hareket etmektir. Bu haliyle Bennet, Beckett karakterlerini, Melville’in Kâtip Bartleby’sini çağrıştırır.
KARAKLIK ATMOSFER – UYUMSUZ KARAKTERLER
‘Deri Ticareti Serüvenleri’nin dışında kitapta yedi hikaye daha var. Bu hikayeler hiciv noktasında ‘Deri Ticareti’nden ayrılsa da varoluşçu yanlarıyla bir bütünlük arz ederler.
Hikaye bireyleri az konuşur; huzursuz edici bir beklenti veya bir boşluk içerisindedir, tıpkı Bennet üzere ne büyük bir gayeleri vardır ne de kudretli sloganları. Örneğin “Panayırdan daha sonra” isimli hikayede, panayırda çalışan bir adam, “Kendimi bildim bileli şişman bir adamdım, şimdiyse Şişman Adam’ım,” der. Serüveni yalnızca büyük harf kullanmasıyla özetlenir.
Yalnızlık da kitapta öne çıkan karakterlerden biridir. Yalnızca fizikî manada da değil, duygusal manada da bir yalnızlık kelam konusu. bu biçimde olunca davetsiz bir konuk, beklenmeyen bir düşman da hem hancının hem yolcunun ilacı haline gelir.
Hikayelerdeki atmosfer de huzursuz edici havayı desteklercesine bulanıktır. Béla Tarr sinemalarını hatırlatan bir bulanıklık bu. Karakterlerin hayata karşı dirençsiz olmaları, çabucak her şeyi -intiharı, cinayeti bile- su içer üzere bir sakinlikle gerçekleştirmeleri bu atmosfer içerisinde hiç sırıtmaz.
Thomas’ın uygun bir şair olduğu kadar, düzgün de bir öykücü olduğunu söyleyebiliriz. Lakin kendisinin şiirleri çabucak hemen çevrilmedi. 1953’de öldüğü için muhtemelen telifinin düşmesi bekleniyor. Şayet bu biçimdeyse, yaklaşık bir yıl daha sonra şiirlerini de okuma talihine erişiriz.
Okumaya devam et...
Yirmili yaşlarına vardığındaysa İngiltere’ye taşınmaya karar verir. En değerli yapıtlarından biri olan ’18 Şiir’i de bu sıralarda yayınlar. Lakin dikkat çekmeye BBC’deki katıldığı programlardan daha sonra başlar. Edebiyat programlarında okuduğu şiirleri daha geniş bir kitle tarafınca sevilince, yazmaya ve okumaya devam eder. Özgün üslubu ve etkileyici stili sebebiyle farkını kısa müddette hissettirir.
Thomas tüm bunların dışında bir de alkol bağımlılığıyla çaba eder. Mevti de aslına bakarsanız bu yüzden olur. ‘Under Milk Wood’ isimli radyo oyununun yayınlanmasından daha sonra gittiği ABD’de alkol komasına girer ve tekrar da uyanamaz.
1953’te, 39 yaşında dünyaya veda eder ve tüm ömrü neredeyse savaşlar ortasındaki Avrupa’da geçer. Thomas’ın yapıtlarını yalnızca bu perspektiften kıymetlendirmek bile farklı okumalara kapı aralayabilir.
‘HİÇBİR ŞEY BİLMİYORUM’
Dylan Thomas’ın Türkçeye iki kitabı çevrildi. His Dölek’in çevirdiği ‘Sanatçının Genç Bir Köpek Olarak Portresi’ni Altıkırkbeş Yayınları bastı. İkinci kitabı olan ‘Deri Ticareti Serüvenleri’ ise Kırmızı Kedi Yayınları etiketine sahip. Mütercimi Ülker İnce.
“Gelin en baştan alalım. Bir yere gelen insanların o yerden gitmeleri gerekir. Beşerler nereye gittiklerini bilmek zorundadır, bu temel destek olmadan dünyayı yönlendirmek olanaksızdır. Yoksa sokaklar başıboş dolanan beşerlerle dolardı. Nereye gideceğini bilenlerle gereksiz tartışmalara giren, başıboş beşerlerle.”
‘Deri Ticareti Serüvenleri’, Thomas’ın hikayelerinin bir toplamı; dahası bir “yarım roman” ve hikayelerin toplamı. Evet, kitaba ismini veren ‘Deri Ticareti Serüvenleri’ yarım kalmış bir çalışma ve kitabın yaklaşık üçte ikisini oluşturuyor.
Deri Ticareti Serüvenleri, Dylan Thomas, Mütercim: Ülker İnce, 144 syf., Kırmızı Kedi Yayınları, 2022.
Thomas New York’ta ölmedilk evvelce, metnin başkişisi Samuel Bennet’in çabucak sonrasındaki öykülerini de anlatmak istediğini, yani metne devam edeceğini söylemiş lakin ömrü buna yetmemişti. Samuel Bennet de karakterine uygun biçimde -hâlâ daha- hiç bir şey yapmadan/düşünmeden yarım kalmış bir biçimde durmaya devam etmektedir.
Samuel Bennet sahiden de bu biçimde biridir. Orta halli bir aileye, nizamlı bir hayat sahiptir. Onu birinci geceleyin görürüz. sükunet içinde kalkan Bennet konutun içince gezinip eşyalara ziyan vermeye başlar; fotoğrafları modüller, babasının imtihan kağıtlarını okunmaz hale getirir, annesinin şemsiyesini yakar… Tüm bunlardan daha sonra da kalkıp İngiltere’ye hakikat yola çıkar.
Başlangıcında bu seyahatin bir hedefi olduğunu düşünürüz. Bennet’in de gitmesi gereken yerlere dair çeşitli adresler vs. vardır cebinde lakin bir vakit daha sonra, bir istasyonda her şey apansızın duruverir. Hedefsizce, öylesine savrulmaya başlar Bennet.
Bennet’in amaçsızlığı şiar edinmiş bir genç olduğunu da bu biçimdece anlarız. “Tek bildiğim buradayım ve nereye gideceğimi bilmiyorum. Nereye gideceğimi bilmek de istemiyorum,” der yalnızca. Tek istediği şey suyun akışına, rüzgârın esişine göre hareket etmektir. Bu haliyle Bennet, Beckett karakterlerini, Melville’in Kâtip Bartleby’sini çağrıştırır.
KARAKLIK ATMOSFER – UYUMSUZ KARAKTERLER
‘Deri Ticareti Serüvenleri’nin dışında kitapta yedi hikaye daha var. Bu hikayeler hiciv noktasında ‘Deri Ticareti’nden ayrılsa da varoluşçu yanlarıyla bir bütünlük arz ederler.
Hikaye bireyleri az konuşur; huzursuz edici bir beklenti veya bir boşluk içerisindedir, tıpkı Bennet üzere ne büyük bir gayeleri vardır ne de kudretli sloganları. Örneğin “Panayırdan daha sonra” isimli hikayede, panayırda çalışan bir adam, “Kendimi bildim bileli şişman bir adamdım, şimdiyse Şişman Adam’ım,” der. Serüveni yalnızca büyük harf kullanmasıyla özetlenir.
Yalnızlık da kitapta öne çıkan karakterlerden biridir. Yalnızca fizikî manada da değil, duygusal manada da bir yalnızlık kelam konusu. bu biçimde olunca davetsiz bir konuk, beklenmeyen bir düşman da hem hancının hem yolcunun ilacı haline gelir.
Hikayelerdeki atmosfer de huzursuz edici havayı desteklercesine bulanıktır. Béla Tarr sinemalarını hatırlatan bir bulanıklık bu. Karakterlerin hayata karşı dirençsiz olmaları, çabucak her şeyi -intiharı, cinayeti bile- su içer üzere bir sakinlikle gerçekleştirmeleri bu atmosfer içerisinde hiç sırıtmaz.
Thomas’ın uygun bir şair olduğu kadar, düzgün de bir öykücü olduğunu söyleyebiliriz. Lakin kendisinin şiirleri çabucak hemen çevrilmedi. 1953’de öldüğü için muhtemelen telifinin düşmesi bekleniyor. Şayet bu biçimdeyse, yaklaşık bir yıl daha sonra şiirlerini de okuma talihine erişiriz.
Okumaya devam et...