Nagehan Alçı: Yeni sistemde Cumhurbaşkanlığı makamının fazlaca kısıtlı bir bütçesi olmalı
Habertürk gazetesi muharriri Nagehan Alçı, ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nden Başbakanlık Hükümet Sistemi’ne geçiş mümkün mü?’ başlıklı yazısında bilhassa muhalefet partilerince lisana getirilen ‘güçlendirilmiş parlamenter sistem‘ tekliflerini kıymetlendirdi.
“İster ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ denilsin ister ‘Başbakanlık Hükümet Sistemi’, birebir kapıya çıkıyor” diyen Alçı, şunları söylemiş oldu:
“Hükümeti TBMM’de 301 sandalyeyi bulan siyasi parti ya da partiler kurar. Başbakan ve bakanlar konseyi devleti yönetir. Cumhurbaşkanı tam yetkisiz ve büsbütün sembolik olur. Norveç Hükümdarı usulü sembolik Cumhurbaşkanı’nı 3/4 sıklıkla TBMM seçer. Cumhurbaşkanı Çankaya’da oturur. Yani TBMM’nin fazlaca güçlendiği, TBMM’den çıkan hükümetin de muktedir olduğu bir siyasal model.”
Bu sisteme ‘eskiye dönüş‘ denmesinin hakikat olmadığını söz eden Alçı, “Eski Türkiye rejiminde Cumhurbaşkanlığı makamı çok yetkili ve kuvvetliydü. Askerler anayasayı o ideolojiye bakılırsa yapmışlardı. Zira her vakit bir vesayet gücü olarak kendilerinden biri Cumhurbaşkanı olacak diye tasarlıyorlardı” dedi.
Alçı, “1982 anayasasının kelamda parlamentarizm modeli aslında nerdeyse yarı-başkanlık sistemiydi. Cumhurbaşkanı istediğinde Ahmet Necdet Sezer’in sık sık yaptığı üzere hükümeti sabote edebiliyor ve rejimi kilitleyebiliyordu” sözüne yer verdiği yazısına şöyleki devam etti:
‘En kıymetli konu mutlaka Cumhurbaşkanı’nın tam yetkisiz ve büsbütün sembolik olması’
“halbuki parlamentarizm ideolojisine Cumhurbaşkanlığı makamının kuvvetli ve yetkili olması asıldan terstir. O yüzden yeni sistemde en değerli konu katiyetle Cumhurbaşkanı’nın tam yetkisiz ve büsbütün sembolik olması.
Ayrıyeten yeni sistemde Cumhurbaşkanlığı makamının epeyce kısıtlı bir bütçesi ve en az sayıda çalışanı olmalı. Devletin birliğini temsil eden saygınlığı yüksek bir makam fakat ne yürütmeyi ne yasamayı ne yargıyı şekillendirme gücü yok.
Dünkü yazımda zati söylemiş olduğim şuydu…
Şayet Türkiye Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nden Başbakanlık hükümet sistemine geçecekse katiyetle bu önümüzde 1.5 sene ortasında olmalı. Bunu da bilhassa Kemal Beyefendi ve Meral Hanım’a hitaben yazdım. Çünkü içtenlikle parlamentarizm istediklerini biliyorum. Her iki siyasetçinin de ‘Kim Cumhurbaşkanı adayı olsun’ başlığındaki anlamsız tartışmaları bir yana bırakıp ‘Haziran 2023’te Başkanlık seçimleri yapılmamalıdır. Yeni sistemle TBMM seçimlerine gidelim’ diye bastırması gerekir.
Şayet 25 Haziran 2023 ve bilhassa 9 Temmuz 2023 Cumhurbaşkanlığı ikinci tıp seçimleri gerçekleşirse Millet İttifakı’nın ‘daha sonra yeni sisteme geçeriz’ lafları büsbütün boş olur. Bu niyet akıllardan çıkmalı.”
Alıntıdır
Habertürk gazetesi muharriri Nagehan Alçı, ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nden Başbakanlık Hükümet Sistemi’ne geçiş mümkün mü?’ başlıklı yazısında bilhassa muhalefet partilerince lisana getirilen ‘güçlendirilmiş parlamenter sistem‘ tekliflerini kıymetlendirdi.
“İster ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ denilsin ister ‘Başbakanlık Hükümet Sistemi’, birebir kapıya çıkıyor” diyen Alçı, şunları söylemiş oldu:
“Hükümeti TBMM’de 301 sandalyeyi bulan siyasi parti ya da partiler kurar. Başbakan ve bakanlar konseyi devleti yönetir. Cumhurbaşkanı tam yetkisiz ve büsbütün sembolik olur. Norveç Hükümdarı usulü sembolik Cumhurbaşkanı’nı 3/4 sıklıkla TBMM seçer. Cumhurbaşkanı Çankaya’da oturur. Yani TBMM’nin fazlaca güçlendiği, TBMM’den çıkan hükümetin de muktedir olduğu bir siyasal model.”
Bu sisteme ‘eskiye dönüş‘ denmesinin hakikat olmadığını söz eden Alçı, “Eski Türkiye rejiminde Cumhurbaşkanlığı makamı çok yetkili ve kuvvetliydü. Askerler anayasayı o ideolojiye bakılırsa yapmışlardı. Zira her vakit bir vesayet gücü olarak kendilerinden biri Cumhurbaşkanı olacak diye tasarlıyorlardı” dedi.
Alçı, “1982 anayasasının kelamda parlamentarizm modeli aslında nerdeyse yarı-başkanlık sistemiydi. Cumhurbaşkanı istediğinde Ahmet Necdet Sezer’in sık sık yaptığı üzere hükümeti sabote edebiliyor ve rejimi kilitleyebiliyordu” sözüne yer verdiği yazısına şöyleki devam etti:
‘En kıymetli konu mutlaka Cumhurbaşkanı’nın tam yetkisiz ve büsbütün sembolik olması’
“halbuki parlamentarizm ideolojisine Cumhurbaşkanlığı makamının kuvvetli ve yetkili olması asıldan terstir. O yüzden yeni sistemde en değerli konu katiyetle Cumhurbaşkanı’nın tam yetkisiz ve büsbütün sembolik olması.
Ayrıyeten yeni sistemde Cumhurbaşkanlığı makamının epeyce kısıtlı bir bütçesi ve en az sayıda çalışanı olmalı. Devletin birliğini temsil eden saygınlığı yüksek bir makam fakat ne yürütmeyi ne yasamayı ne yargıyı şekillendirme gücü yok.
Dünkü yazımda zati söylemiş olduğim şuydu…
Şayet Türkiye Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nden Başbakanlık hükümet sistemine geçecekse katiyetle bu önümüzde 1.5 sene ortasında olmalı. Bunu da bilhassa Kemal Beyefendi ve Meral Hanım’a hitaben yazdım. Çünkü içtenlikle parlamentarizm istediklerini biliyorum. Her iki siyasetçinin de ‘Kim Cumhurbaşkanı adayı olsun’ başlığındaki anlamsız tartışmaları bir yana bırakıp ‘Haziran 2023’te Başkanlık seçimleri yapılmamalıdır. Yeni sistemle TBMM seçimlerine gidelim’ diye bastırması gerekir.
Şayet 25 Haziran 2023 ve bilhassa 9 Temmuz 2023 Cumhurbaşkanlığı ikinci tıp seçimleri gerçekleşirse Millet İttifakı’nın ‘daha sonra yeni sisteme geçeriz’ lafları büsbütün boş olur. Bu niyet akıllardan çıkmalı.”
Alıntıdır