Türkiye okuru Samanta Schweblin ile 2017 yılında Man Booker Mükafatı kısa listesinde yer alan birinci romanı ‘Kurtarma Mesafesi’nin geçtiğimiz aylarda çevrilmesiyle tanıştı. Gerek okurun gerek eleştirmenlerin ağır ilgisine mazhar olan romanın akabinde müellifin 2015 yılında yayımlanan hikaye kitabı ‘Yedi Boş Ev’ de Türkçeye kazandırıldı. Kitap yedi hikayeden oluşmakta. Bunlar, ‘Hiç Alakası Yok, Babam ve Çocuklarım, bu biçimde Şeyler Konutumuzda Olağandır, Mağaramsı Nefes, Kırka Kırk, Şanssız Bir Adam’ ve ‘Dışarı Çıkmak’ başlıklarını taşımakta. Hikayelere baktığımızda kitabın ismiyle müsemma olduğu söylenebilir zira her hikayenin merkezinde mesken kelam konusu. Freud, insanın birinci konutunun anne karnı olduğunu belirterek bu meskenin asli özelliklerinin nemli, karanlık ve sıcak olması olduğunu vurgular.
İnsanın birinci travmasının da birinci konutundan çıkışıyla başladığını belirtir. Çünkü, mesken dışı bilinmedik, orijinal ve tekinsiz bir ortamdır. Bu Freudyen bakışın kimi yapıtlara ışık tutmakla birlikte kavramların derinine inme noktasında Schweblin metinlerinde yetersiz kaldığını belirtmeli. Çünkü konut beraberinde bir müsabaka yeri da. Meskende insan başka beşerlerle veya eşya ile müsabaka halinde. bu biçimdelikle ‘öteki’ kavramı da konut sorununa dahil olmakta. Öteki, meskeni paylaştığınız öbür beşerler, kimi vakit insanın ta kendisi kimi vakit eşya, kimi vakit de şahsen mesken olabilir. Başka beşerler tıpkı yeri kalıcı yahut süreksiz bir süre için bizimle paylaşan ve daima çatışma halinde olduğumuz ötekidir. Bu çatışmalar müspet veyahut aksi olabilir. Lakin her vakit dinamiktir.
Yedi Boş Konut, Samanta Schweblin, Mütercim: Emrah İmre, 128 syf., Can Yayınları, 2022.
EV BEŞERDEN DAHA UZUN ÖMÜRLÜ
İnsanın kendisi için öteki olması durumu da bir daha metinlerden hareketle ikiye ayrılabilir:
1-İnsanın kendini ötekileştirmesi: öz-ötekileştirme. 2- Dış şartlar sebebiyle insanın kendine öteki kılınışı, Alzheimer hastalığı gibi… İlaveten, konut haricindekiler esasen ötekidir ama bunlardan kendimize benzediğini var iseydıklarımız veya bir aşinalık yakaladıklarımız tanıdık yabancılardır. Eşyaya gelirsek, onlara dair bütün anlamsal bağlar beşere ilişkin olsa bile insan eşyayı eşya da insanı tesirler. Mesken ise beşerden daha uzun ömürlü olduğu için eşyanın ve ailenin yekpare bir temsili veya kayıp vaktin somutlaşmış hali olarak görülebilir, kimi vakit nostalji ile içe içe geçebilir kimi vakit de beşere vefat karşısındaki güçsüzlüğünü anımsatabilir. Bütün bu veçheleriyle hem tekin birebir vakitte tekinsizdir aslında. Bir yandan da meskenin benzerleri vardır, misal meskenlerin içerisinde de eşyanın benzerleri.
İNSAN, KONUT, EŞYA VE ÖTEKİ(LER)
İnsan, öteki konutlara ve öteki eşyalara farklı nazarlarda bakabilir, onlara karşı farklı hisler besleyebilir. ötürüsıyla insan, konut, eşya ve öteki(ler) kavramları içindeki bağlantılar girift biçimdedir. Hakikaten, kitaptaki hikayeler de bu karmaşık yapıyı yansıtır nitelikte. Bu bağlamda birincinin, hikayelerin en hacimlisi, novella boyutundaki ‘Mağaramsı Ses’ başlıklı metinden bahsetmekte yarar var. Çünkü bu metin, üstte kelam edilen birfazlaca noktaya temas etmekte. Hikayenin ana kahramanı Alzheimer hastası olan yaşlı bir bayan, Lola. Yan kahramanlar ise bayanın kocası ve bitişiklerine taşınan komşu bayan ile oğlu. Nefes almakta kuvvetlik çeken, bu yüzden gergin anlarda ıslık sesi çıkarak nefesini düzenleyen Lola mütemadiyen ölmek istemekte. Vefatından daha sonrasını kolaylaştırmak için de meskendeki eşyayı kutulara koyup her kutuya etiket yapıştırmakta. Dış dünyayla asli teması kocası zira market alışverişini yapan, garaja giden ve bahçeyle ilgilenen o. Öbür irtibatları ise yemek sipariş ettiği restoranda çalışan bayanın telefondaki sesi ve televizyon. Bu tertip, Lola için komşu konuta bir hanımın ve oğlunun taşınmasıyla bozulmakta zira komşu çocuk kocasıyla sohbet etmekte ve kimi bazı bahçelerine uğramakta. hanımı asıl korkutan da başkasının kendi sonlarına dahil olması zira bahçe, mesken ve mesken dışı içinde bir hudut teşkil ediyor. Bu sona kocasını da dahil ediyor bayan. bu biçimdelikle Lola’nın hayatı giderek tekinsiz bir hal alırken okur, onun zihnine dahil olarak objeleri, sesleri, manzaraları onun gözüyle görüyor. Bayan için tüm dış etkenler mümkün birer tehlike. Bu yüzden paranoya derecesindeki fikirlere saplanıyor.
“Lola öncedenki gece parmaklıklarda duyduğu takırtıyı hatırladı. Oğlanlar beklediler. Kapının açılmayacağını anlayınca gittiler ve bayan bir süre diyafonun önünde dikilip nefesinin yavaş yavaş sakinleşmesine kulak verdi. Kendi kendine her şeyin yolunda olduğunu, alt tarafı diyafondan konuştuklarını, lakin oğlanların kendisinden hoşlanmadığını söylemiş oldu. Şayet o oğlanlar isteseydi…” (s.61)
ÖLÜMLE MÜSABAKA MEKÂNI
Hastalığının şuurunda olması gerginliğini daha da arttırırken Lola unutkanlığa düştükçe tekinsiz döngü daha karanlık bir hal almakta. Okur, hanımın hem kendisine hem konutundaki tıpkı vakitte konut haricindeki insanlara birebir vakitte eşyaya karşı nasıl ötekileştiğini görüyor adım adım. Mesken ise Freudyen bakışla yaşlı bayan için inançlı bölge. Buna karşın eşyaların her gün kutulara konup garaja kaldırılması, eşyanın mesken üstündeki hakimiyetini kırmakta. Diğer bir deyişle, bayan meskenini ona isnat edilen manalardan arındırarak vefatla müsabaka yerine dönüştürmek istiyor. Yani konut, hem vefat öncesini hem mevt ânını tıpkı vakitte mevtten daha sonrasını kapsayan muhayyel bir vakit içinde cem edilmiş soyut bir yere dönüşmekte.
‘Hiç Alakası Yok’ başlıklı birinci hikayeye döndüğümüzde ise oburlarının meskenlerini gözetleyen, kendini tutamayıp bu konutlardan eşya çalan bir anne ve ona göz kulak olan kızı kelam konusu. Annenin ötekiyle olan ilgisi konut ve eşya üzerinden kurulmakta. Gerçekten öbür konutlardan çaldıklarını kendi bahçesine ganimet misali gömerek saklamakta. Öte yandan annenin güçlü konutlarına duyduğu haset sınıfsal ayrımı, sınıf çatışmasını da gözler önüne sermekte. hanımın son girdiği konuttan çaldığı şekerlik ise bu çatışmanın kırılma noktası zira varlıklı konut sahibesi için aile yadigârı şekerlik konutun en bedelli eşyası. Onu bir daha bulmak için anne-kızın meskenine gelerek onlarca eşyayı karıştırması gerekli. bu biçimdelikle eşyaya yüklenen mana sınıf çatışmasını kırıyor, mağdur ve fail farklı senaryolarda birebir hareketleri icra ediyor. Bu sayede müellif da hem hikayeyi tersyüz etmiş tıpkı vakitte çatışmalar içindeki hudutları geçişken ve müphem kılmış oluyor. Yani bir rol takası kelam konusu.
Birbirlerinin antitezi üzere görünen kahramanların birebir rolü takas ettiklerini görmekle birlikte kimi vakit de kahramanların birebir rolü paylaştıklarına şahit olmaktayız. ‘bu biçimde Şeyler Konutumuzda Olağandır’ hikayesindeki ölen çocuklarının eşyalarını görmeye dayanamayan karısının her gün yan bahçeye attığı kıyafetleri toplayan Senyor Weimer ile çocuğunun eski kıyafetlerini vermekte kuvvetlik çeken bahçe sahibinin alakası üzere. Rol takasının yanında rol paylaşımı da metinlerin anahtar ögelerinden. “Mavi gözleri nemleniyor. Beklenmedik uyumumuzun son delili. Hiç çekinmeksizin yüzüne bakıyorum, ona mahremiyet alanı bırakmıyorum, zira bu biçimde bir an yaşadığımıza inanamıyorum ve üstümde oluşturduğu yüke katlanamıyorum. Senyor Weimer’i oturttum ve artık sorunu çözecek bir şey söylemek istiyorum.” (s.42)
SIRADAN GÖZÜKENE YAKINDAN BAKINCA…
Nitekim Schweblin’in kurgudaki başarısı bu kaosu kurmaktaki marifeti olsa gerek. Hikayelerinde katı sonlar çekmek yerine ruhsal analizler üzerinden tansiyonun dozunu daima arttırarak bulanık, müphem; kimi vakit kapalı kimi vakit eksiltili lakin her vakit geçişken dokulu metinler inşa etmekte. Metinlerde akıl sıhhatinden kuşku edilen kahramanlar olsa da bu kuşkunun niçinleri bir daha ruhsal analizler üzerinden ortaya konmuş. Şurası kıymetli ki gerek hayat gerek gündelik akış içerisinde karşılaştığımız beşerler bayağı gözükebilir. halbuki kolay gözükene yakından bakınca ne insanın ne de hayatın akış içerisinde gözüktüğü üzere bayağı olmadığını anlıyoruz. Öteki bir deyişle, ne kolayın ne de bayağılığın olmadığını gösteriyor müellif. Tıpkı, Gregor Samsa üzere vasat bir kahramanın bir gün böcek olarak uyanması üzere. bir daha bu bağlamda, psikiyatrik hastalıkların temelinde insanın yaşama dürtüsü thanatostan, bir dahaleme zorlantısından doğan savunma sistemleri olduğunu da görmek mümkün. Tüm bunlardan hareketle merceğimizi yaklaştırdığımız her varlık temelinde tekinsiz zira bütün manalar ve bütün göstergeler değişmekte. Değişken olanın tarifi da tanımsızlık. Her şeyin tanımsız olduğu bir hayat ise bu tanımsızlık durumunu deneyimleyen, idrak eden veyahut sezen birey için korkutucu ve tansiyonlu.
ÖYKÜLERİN LİSANI VE KAHRAMANLAR
Son olarak, Samanta Schweblin’in lisan konusundaki hassasiyetinin altını çizmeli. ‘Kurtarma Mesafesi’ hakkındaki yazılarda, muharririn tekinsizliği, tansiyonu lisanına yansıttığından aslına bakarsan bahsedilmişti. Bu bahislere ek olarak lisanın kahramanların psikolojilerine bakılırsa şekillendiğini, bunu başarmak için muharririn her bir cümle üzerinde çalıştığını eklemeli. ‘Babamlar ve Çocuklarım’ başlıklı hikayesi bu konuya örnek gösterilebilir. Kahraman bakış açısıyla yazılan hikayenin anlatıcısı Javier, eski eşinden birincinin ismiyle (Marga) bahsederken daha sonraki pasajlarda ondan ‘eski karım’, ileriki sayfalarda ise ‘karım’ diye kelam etmekte. Çünkü ismiyle bahsetmiş olduğu vakit Marga, sevgilisi Charly’nin geleceğini çabucak hemen söylemiş durumda. Javier, Charly’nin geleceğini öğrendiği vakit ise onu ‘eski karımın yeni sevgilisi’ diye tanımlamakta. Eski eşlerin çocukları ortadan kaybolduğunda her şeydilk evvel anne-baba rollerine sarıldıkları vakit da ondan ‘karım’ diye kelam etmekte. ‘‘Arabada değiller” diyor karıma.’ (s.33) cümlesi okuma hareketinin icrasında alelade bir tabir üzere gözükse de bütün hikayelerde lisan kullanmasının bu derece titiz olduğunu görmek mümkün. Yani lisanın kahramanları, kahramanların da lisanı şekillendirdiği metinler var karşımızda. Ek olarak, bu hikayede de rol paylaşımını görmekte okur zira iki adam Marga ekseninde tıpkı rolü paylaşmakta:
“En sadık takipçileri bizleriz ve bu durum Charly’yle aramda bir iştirak, bir çeşit bağ oluşturuyor.” (s.32)
GÜÇLÜ BİR YAZAR
Sözün özü, ‘Yedi Boş Ev’, en genel manasıyla insan-ev-eşya üçgenini açımlayarak kolay görünene mercek tutan metinlerden oluşan bir kitap. Bu bağlamda inşa edilen metinlerde lisan ve kurgu ilgisi de müellifin ince işçiliğiyle kurulmuş. Detaylara eğilen, okuru her manada şaşırtan ve görünenin arkasındaki görünmeyeni sorgulamaya iten bir muharrir Schweblin. Çağdaş muharrirler içinde, yakın vakitte Türkçeye kazandırılan en vurucu kalem, olduğunu düşünmemek elde değil. “İnsanların varlıkları eşyalarını taşımakla ilişkiliymiş ve eşyaları onlara katıyormuş.” (s.103)
Okumaya devam et...
İnsanın birinci travmasının da birinci konutundan çıkışıyla başladığını belirtir. Çünkü, mesken dışı bilinmedik, orijinal ve tekinsiz bir ortamdır. Bu Freudyen bakışın kimi yapıtlara ışık tutmakla birlikte kavramların derinine inme noktasında Schweblin metinlerinde yetersiz kaldığını belirtmeli. Çünkü konut beraberinde bir müsabaka yeri da. Meskende insan başka beşerlerle veya eşya ile müsabaka halinde. bu biçimdelikle ‘öteki’ kavramı da konut sorununa dahil olmakta. Öteki, meskeni paylaştığınız öbür beşerler, kimi vakit insanın ta kendisi kimi vakit eşya, kimi vakit de şahsen mesken olabilir. Başka beşerler tıpkı yeri kalıcı yahut süreksiz bir süre için bizimle paylaşan ve daima çatışma halinde olduğumuz ötekidir. Bu çatışmalar müspet veyahut aksi olabilir. Lakin her vakit dinamiktir.
Yedi Boş Konut, Samanta Schweblin, Mütercim: Emrah İmre, 128 syf., Can Yayınları, 2022.
EV BEŞERDEN DAHA UZUN ÖMÜRLÜ
İnsanın kendisi için öteki olması durumu da bir daha metinlerden hareketle ikiye ayrılabilir:
1-İnsanın kendini ötekileştirmesi: öz-ötekileştirme. 2- Dış şartlar sebebiyle insanın kendine öteki kılınışı, Alzheimer hastalığı gibi… İlaveten, konut haricindekiler esasen ötekidir ama bunlardan kendimize benzediğini var iseydıklarımız veya bir aşinalık yakaladıklarımız tanıdık yabancılardır. Eşyaya gelirsek, onlara dair bütün anlamsal bağlar beşere ilişkin olsa bile insan eşyayı eşya da insanı tesirler. Mesken ise beşerden daha uzun ömürlü olduğu için eşyanın ve ailenin yekpare bir temsili veya kayıp vaktin somutlaşmış hali olarak görülebilir, kimi vakit nostalji ile içe içe geçebilir kimi vakit de beşere vefat karşısındaki güçsüzlüğünü anımsatabilir. Bütün bu veçheleriyle hem tekin birebir vakitte tekinsizdir aslında. Bir yandan da meskenin benzerleri vardır, misal meskenlerin içerisinde de eşyanın benzerleri.
İNSAN, KONUT, EŞYA VE ÖTEKİ(LER)
İnsan, öteki konutlara ve öteki eşyalara farklı nazarlarda bakabilir, onlara karşı farklı hisler besleyebilir. ötürüsıyla insan, konut, eşya ve öteki(ler) kavramları içindeki bağlantılar girift biçimdedir. Hakikaten, kitaptaki hikayeler de bu karmaşık yapıyı yansıtır nitelikte. Bu bağlamda birincinin, hikayelerin en hacimlisi, novella boyutundaki ‘Mağaramsı Ses’ başlıklı metinden bahsetmekte yarar var. Çünkü bu metin, üstte kelam edilen birfazlaca noktaya temas etmekte. Hikayenin ana kahramanı Alzheimer hastası olan yaşlı bir bayan, Lola. Yan kahramanlar ise bayanın kocası ve bitişiklerine taşınan komşu bayan ile oğlu. Nefes almakta kuvvetlik çeken, bu yüzden gergin anlarda ıslık sesi çıkarak nefesini düzenleyen Lola mütemadiyen ölmek istemekte. Vefatından daha sonrasını kolaylaştırmak için de meskendeki eşyayı kutulara koyup her kutuya etiket yapıştırmakta. Dış dünyayla asli teması kocası zira market alışverişini yapan, garaja giden ve bahçeyle ilgilenen o. Öbür irtibatları ise yemek sipariş ettiği restoranda çalışan bayanın telefondaki sesi ve televizyon. Bu tertip, Lola için komşu konuta bir hanımın ve oğlunun taşınmasıyla bozulmakta zira komşu çocuk kocasıyla sohbet etmekte ve kimi bazı bahçelerine uğramakta. hanımı asıl korkutan da başkasının kendi sonlarına dahil olması zira bahçe, mesken ve mesken dışı içinde bir hudut teşkil ediyor. Bu sona kocasını da dahil ediyor bayan. bu biçimdelikle Lola’nın hayatı giderek tekinsiz bir hal alırken okur, onun zihnine dahil olarak objeleri, sesleri, manzaraları onun gözüyle görüyor. Bayan için tüm dış etkenler mümkün birer tehlike. Bu yüzden paranoya derecesindeki fikirlere saplanıyor.
“Lola öncedenki gece parmaklıklarda duyduğu takırtıyı hatırladı. Oğlanlar beklediler. Kapının açılmayacağını anlayınca gittiler ve bayan bir süre diyafonun önünde dikilip nefesinin yavaş yavaş sakinleşmesine kulak verdi. Kendi kendine her şeyin yolunda olduğunu, alt tarafı diyafondan konuştuklarını, lakin oğlanların kendisinden hoşlanmadığını söylemiş oldu. Şayet o oğlanlar isteseydi…” (s.61)
ÖLÜMLE MÜSABAKA MEKÂNI
Hastalığının şuurunda olması gerginliğini daha da arttırırken Lola unutkanlığa düştükçe tekinsiz döngü daha karanlık bir hal almakta. Okur, hanımın hem kendisine hem konutundaki tıpkı vakitte konut haricindeki insanlara birebir vakitte eşyaya karşı nasıl ötekileştiğini görüyor adım adım. Mesken ise Freudyen bakışla yaşlı bayan için inançlı bölge. Buna karşın eşyaların her gün kutulara konup garaja kaldırılması, eşyanın mesken üstündeki hakimiyetini kırmakta. Diğer bir deyişle, bayan meskenini ona isnat edilen manalardan arındırarak vefatla müsabaka yerine dönüştürmek istiyor. Yani konut, hem vefat öncesini hem mevt ânını tıpkı vakitte mevtten daha sonrasını kapsayan muhayyel bir vakit içinde cem edilmiş soyut bir yere dönüşmekte.
‘Hiç Alakası Yok’ başlıklı birinci hikayeye döndüğümüzde ise oburlarının meskenlerini gözetleyen, kendini tutamayıp bu konutlardan eşya çalan bir anne ve ona göz kulak olan kızı kelam konusu. Annenin ötekiyle olan ilgisi konut ve eşya üzerinden kurulmakta. Gerçekten öbür konutlardan çaldıklarını kendi bahçesine ganimet misali gömerek saklamakta. Öte yandan annenin güçlü konutlarına duyduğu haset sınıfsal ayrımı, sınıf çatışmasını da gözler önüne sermekte. hanımın son girdiği konuttan çaldığı şekerlik ise bu çatışmanın kırılma noktası zira varlıklı konut sahibesi için aile yadigârı şekerlik konutun en bedelli eşyası. Onu bir daha bulmak için anne-kızın meskenine gelerek onlarca eşyayı karıştırması gerekli. bu biçimdelikle eşyaya yüklenen mana sınıf çatışmasını kırıyor, mağdur ve fail farklı senaryolarda birebir hareketleri icra ediyor. Bu sayede müellif da hem hikayeyi tersyüz etmiş tıpkı vakitte çatışmalar içindeki hudutları geçişken ve müphem kılmış oluyor. Yani bir rol takası kelam konusu.
Birbirlerinin antitezi üzere görünen kahramanların birebir rolü takas ettiklerini görmekle birlikte kimi vakit de kahramanların birebir rolü paylaştıklarına şahit olmaktayız. ‘bu biçimde Şeyler Konutumuzda Olağandır’ hikayesindeki ölen çocuklarının eşyalarını görmeye dayanamayan karısının her gün yan bahçeye attığı kıyafetleri toplayan Senyor Weimer ile çocuğunun eski kıyafetlerini vermekte kuvvetlik çeken bahçe sahibinin alakası üzere. Rol takasının yanında rol paylaşımı da metinlerin anahtar ögelerinden. “Mavi gözleri nemleniyor. Beklenmedik uyumumuzun son delili. Hiç çekinmeksizin yüzüne bakıyorum, ona mahremiyet alanı bırakmıyorum, zira bu biçimde bir an yaşadığımıza inanamıyorum ve üstümde oluşturduğu yüke katlanamıyorum. Senyor Weimer’i oturttum ve artık sorunu çözecek bir şey söylemek istiyorum.” (s.42)
SIRADAN GÖZÜKENE YAKINDAN BAKINCA…
Nitekim Schweblin’in kurgudaki başarısı bu kaosu kurmaktaki marifeti olsa gerek. Hikayelerinde katı sonlar çekmek yerine ruhsal analizler üzerinden tansiyonun dozunu daima arttırarak bulanık, müphem; kimi vakit kapalı kimi vakit eksiltili lakin her vakit geçişken dokulu metinler inşa etmekte. Metinlerde akıl sıhhatinden kuşku edilen kahramanlar olsa da bu kuşkunun niçinleri bir daha ruhsal analizler üzerinden ortaya konmuş. Şurası kıymetli ki gerek hayat gerek gündelik akış içerisinde karşılaştığımız beşerler bayağı gözükebilir. halbuki kolay gözükene yakından bakınca ne insanın ne de hayatın akış içerisinde gözüktüğü üzere bayağı olmadığını anlıyoruz. Öteki bir deyişle, ne kolayın ne de bayağılığın olmadığını gösteriyor müellif. Tıpkı, Gregor Samsa üzere vasat bir kahramanın bir gün böcek olarak uyanması üzere. bir daha bu bağlamda, psikiyatrik hastalıkların temelinde insanın yaşama dürtüsü thanatostan, bir dahaleme zorlantısından doğan savunma sistemleri olduğunu da görmek mümkün. Tüm bunlardan hareketle merceğimizi yaklaştırdığımız her varlık temelinde tekinsiz zira bütün manalar ve bütün göstergeler değişmekte. Değişken olanın tarifi da tanımsızlık. Her şeyin tanımsız olduğu bir hayat ise bu tanımsızlık durumunu deneyimleyen, idrak eden veyahut sezen birey için korkutucu ve tansiyonlu.
ÖYKÜLERİN LİSANI VE KAHRAMANLAR
Son olarak, Samanta Schweblin’in lisan konusundaki hassasiyetinin altını çizmeli. ‘Kurtarma Mesafesi’ hakkındaki yazılarda, muharririn tekinsizliği, tansiyonu lisanına yansıttığından aslına bakarsan bahsedilmişti. Bu bahislere ek olarak lisanın kahramanların psikolojilerine bakılırsa şekillendiğini, bunu başarmak için muharririn her bir cümle üzerinde çalıştığını eklemeli. ‘Babamlar ve Çocuklarım’ başlıklı hikayesi bu konuya örnek gösterilebilir. Kahraman bakış açısıyla yazılan hikayenin anlatıcısı Javier, eski eşinden birincinin ismiyle (Marga) bahsederken daha sonraki pasajlarda ondan ‘eski karım’, ileriki sayfalarda ise ‘karım’ diye kelam etmekte. Çünkü ismiyle bahsetmiş olduğu vakit Marga, sevgilisi Charly’nin geleceğini çabucak hemen söylemiş durumda. Javier, Charly’nin geleceğini öğrendiği vakit ise onu ‘eski karımın yeni sevgilisi’ diye tanımlamakta. Eski eşlerin çocukları ortadan kaybolduğunda her şeydilk evvel anne-baba rollerine sarıldıkları vakit da ondan ‘karım’ diye kelam etmekte. ‘‘Arabada değiller” diyor karıma.’ (s.33) cümlesi okuma hareketinin icrasında alelade bir tabir üzere gözükse de bütün hikayelerde lisan kullanmasının bu derece titiz olduğunu görmek mümkün. Yani lisanın kahramanları, kahramanların da lisanı şekillendirdiği metinler var karşımızda. Ek olarak, bu hikayede de rol paylaşımını görmekte okur zira iki adam Marga ekseninde tıpkı rolü paylaşmakta:
“En sadık takipçileri bizleriz ve bu durum Charly’yle aramda bir iştirak, bir çeşit bağ oluşturuyor.” (s.32)
GÜÇLÜ BİR YAZAR
Sözün özü, ‘Yedi Boş Ev’, en genel manasıyla insan-ev-eşya üçgenini açımlayarak kolay görünene mercek tutan metinlerden oluşan bir kitap. Bu bağlamda inşa edilen metinlerde lisan ve kurgu ilgisi de müellifin ince işçiliğiyle kurulmuş. Detaylara eğilen, okuru her manada şaşırtan ve görünenin arkasındaki görünmeyeni sorgulamaya iten bir muharrir Schweblin. Çağdaş muharrirler içinde, yakın vakitte Türkçeye kazandırılan en vurucu kalem, olduğunu düşünmemek elde değil. “İnsanların varlıkları eşyalarını taşımakla ilişkiliymiş ve eşyaları onlara katıyormuş.” (s.103)
Okumaya devam et...