HUMAN PAPİLLOMA VİRÜS YANİ HPV NEDİR?
İnsan papilloma virüsü (HPV), zarfsız, hayli kalabalık bir DNA virüsüdür ve deri, anogenital epitel ve ağız boşluğu mukozası dahil olmak üzere insan epitelini ve dokularını enfekte eder.
Siğiller şahıslar içinde direkt deri teması ile yahut kontamine yüzeylerle ya da eşyalarla (yüzme havuzları, spor salonları gibi) temas kararı bulaşır. Genital siğiller ise, ekseriyetle cinsel yolla bulaşır. Bu niçinle genital bölge yerleşimli HPV, dünyada enfekte bireylerin artmasıyla HIV kadar dikkat çeken bir virüstür.
Okul çocuklarında sıklık %20’ye ulaşır ve çabucak sonrasında giderek azalır. Çocuklarda en sık görülen deri hastalıkları içerisindedir. Sağlıklı bir bireyde birden fazla 1-2 yıl ortasında zaten geriler.
HPV’ye maruz kaldıktan daha sonra rastgele belirtinin olmadığı bir devir vardır ve bağışıklık sistemi olağan çalışan bireylerde çoklukla belirtisiz geçer ve bedenden birçok vakit atılır. Lakin; %10- 30 oranında bireyde latent dediğimiz kalıcı hale gelir ve hatta ilerleyici enfeksiyona yol açabilir.
En sık el ve ayaklarda siğil denen kabarıklıklar biçiminde bilinse de farklı klinik görünümlerde olabilir.
Pekala HPV virüsü enfeksiyonu niye değerli?
Zira bayanlarda bilhassa rahim ağzı kanseri ve erkeklerde anal kanser üzere alt genital sistem kanserlerinden sorumlu tutulmasına sebep olan kalıcı uzun enfeksiyonlara yol açmasıdır. 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 68, 69, 73 üzere tipler yüksek riskli tiplerdir. HPV 16 ve 18, rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %70’inde ve anal kanserlerin %90’ında tespit edilmiştir.
Bayan popülasyonu menstrüasyon, doğum, adet düzensizlikleri üzere bir grup niçinlerle ilgili kısım müracaatları bile az olurken; erkek hastalarda hpv ile bağlantılı lezyonlar, çekingenlik yahut hemoroid ile uyumlu olduğu düşünülerek ihmal edilmektedir.
Genital siğiller, en sık HPV 6 ve 11 tipleri yani, düşük riskli tipleri tarafınca yapılır. Lakin; cinsel partner sayısı, erken yaşta başlayan cinsel ömür, cinsel tercih cinsleri (eşcinsel), şahsi alışkanlıklar (sigara içme, kondom kullanması), kültürel yapı, bireyin bağışıklık yansısı ve hastalıkları üzere faktörlere bağlı olarak siğiller, hem düşük tıpkı vakitte yüksek riskli tipler ile oluşabilir ve kalıcı uzun müddetli enfeksiyonlar kanser ile sonuçlanabilir.
HPV AŞILARI NEDİR? KORUYUCULUĞU NASILDIR?
Bu maksatla virüs gibisi partikül olarak geliştirilmiş HPV virüsüne karşı nötralizan antikor geliştirilmesini sağlayan iki aşı mevcuttur: Cervarix ve Gardasil.
Bivalan, Cervarix, HPV Tip 16 ve 18; quadrivalan, Gardasil HPV Tip 6,11,16,18 tiplere karşı koruyuculuk oluşturur ve Bu aşılar üç dozluk bir programa bakılırsa uygulanır. Yeni geliştirilmiş ninevalan, Gardasil 9 tipe karşı ((types 6/11/16/18/31/33/45/52/58) esirgeyicidir.
2006 yılında Gardasil FDA tarafınca 9-26 yaş ortası bayanlarda, servikal, vaginal ve vulvar kanserler, prekanserler ve genital siğilleri önlemek hedefiyle kullanım onayı almıştır. 2009 yılında bir daha Gardasil, FDA tarafınca 9-26 yaş içinde erkeklerde, yeterli bir immün karşılık oluşumunun sağlanması ve erkeklerdeki genital siğil, penil ve anal kanser risklerini azaltarak, aşılanmamış bayanlarla temasta riski azaltmak için kullanım onayı aldı.
Aşı uygulamaları tavsiye komitesi (Advisory Committe on Immunization Practices, ACIP) “Gardasil”i, smear testindeki anormallik, HPV pozitifiği yahut genital siğil olup olmadığına bakılmaksızın 11-26 yaş ortası bayan ve kızlara tavsiye etmektedir. Komite ayrıyeten, aşı uygulamasından evvel ne HPV testi, ne de “Pap smear”in gerekli olmadığını belirtmiştir .
“Gardasil” Türkiye’de de 2007’de 9-26 yaş ortası bayanlarda kullanılmak üzere ruhsat almıştır.
Anogenital siğiller ile ilgili çalışmalarda; 3 doz daha sonrası oluşan antikor titresinin 24 aydan daha sonra giderek azaldığı ve muhakkak bir düzeyde gözetici antikor halinde kaldığı gösterilmiştir. Bu düzey, doğal bağışıklığı olan HPV enfeksiyonu olan bireylere nazaran epey daha yüksektir. Ek olarak; Antikor karşılığının daha süratli olduğu ve 3 dozdan daha sonra 4. Doz üzere ek uygulanan dozlar ile 8 kata kadar yükseldiği gösterilmiştir. Ayrıyeten, çapraz müdafaa tesiri ile başka tiplere karşı da muhafaza sağlar.
HPV Aşıları niye Aşikâr Yaş Aralığında Öneriliyor?
Erkek bireylerde HPV enfeksiyonu 28-32 ve 58-59 yaşları içinde iki sefer pik yapar. Bayan bireylerde ise genç yaşlarda daha yüksektir ve yaş aldıkça düşer. (15-19 yaş ortası 42·5%, 30-44 yaş ortası 22·0% ).
Çalışmalarda, 25 yaşından küçük bireylerde cinsel temasın başladığı ve birinci 5-10 yılda HPV enfeksiyonunun insidansının yüksek olduğu gösterilmiştir. Lakin, günümüzde bu durumun değiştiğini gözlemleyebiliyoruz.
Yalnızca cinsel yaşama başlama yaşı değil, cinsel kimlikler ve yönelimlerin ( homoseksüalite, cinsiyet değiştirme) kendini daha rahat söz ettiği aşikar. Artan boşanmalar ve orta yaş evliliklerini de unutmamak lazım. Bu niçinle bayan popülasyonunda da birinci pikten daha sonra 4 ve 5. Dekatta artan ikinci pik gündeme gelmiştir. Bayanlarda ömürlerinin üçüncü, dördüncü ve beşinci dekatlarında HPV enfeksiyonu ve hastalığı potansiyeli bulunduğundan, bu yaş kümesi da profilaktik HPV aşısından yarar bakılırsabilir.
Bağışıklık karşılığının bireyin yaş, cinsiyet, sigara kullanması ve sistemik hastalıkları üzere faktörlere bağlı olduğunu unutmamak gerekir. Yani, antikor karşılığının yaşla bir arada farklı olması mümkündür.
Yapılan bir çalışmada 9-15 yaş ortası aşılı erkeklerde, 16-26 yaş ortası erkeklere nazaran 2-3 kat daha fazla antikor cevabı ürettiği gösterilmiştir. Bu niçinle, bu yaş aralığında bireyin oluşturacağı antikor karşılığı daha fazla olduğu için bu yaş sonu tanımlanmıştır.
Sigara kullanmasının da artmış viral yük ile bağlı olduğu söz edilmektedir.
Sık sorulan sorular:
1- HPV aşılarında belirli tiplere karşı koruyuculuk var? Pekala öbür tipler bulaştıysa?
İnsan papilloma virüsü (HPV), zarfsız, hayli kalabalık bir DNA virüsüdür ve deri, anogenital epitel ve ağız boşluğu mukozası dahil olmak üzere insan epitelini ve dokularını enfekte eder.
Siğiller şahıslar içinde direkt deri teması ile yahut kontamine yüzeylerle ya da eşyalarla (yüzme havuzları, spor salonları gibi) temas kararı bulaşır. Genital siğiller ise, ekseriyetle cinsel yolla bulaşır. Bu niçinle genital bölge yerleşimli HPV, dünyada enfekte bireylerin artmasıyla HIV kadar dikkat çeken bir virüstür.
Okul çocuklarında sıklık %20’ye ulaşır ve çabucak sonrasında giderek azalır. Çocuklarda en sık görülen deri hastalıkları içerisindedir. Sağlıklı bir bireyde birden fazla 1-2 yıl ortasında zaten geriler.
HPV’ye maruz kaldıktan daha sonra rastgele belirtinin olmadığı bir devir vardır ve bağışıklık sistemi olağan çalışan bireylerde çoklukla belirtisiz geçer ve bedenden birçok vakit atılır. Lakin; %10- 30 oranında bireyde latent dediğimiz kalıcı hale gelir ve hatta ilerleyici enfeksiyona yol açabilir.
En sık el ve ayaklarda siğil denen kabarıklıklar biçiminde bilinse de farklı klinik görünümlerde olabilir.
Pekala HPV virüsü enfeksiyonu niye değerli?
Zira bayanlarda bilhassa rahim ağzı kanseri ve erkeklerde anal kanser üzere alt genital sistem kanserlerinden sorumlu tutulmasına sebep olan kalıcı uzun enfeksiyonlara yol açmasıdır. 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 68, 69, 73 üzere tipler yüksek riskli tiplerdir. HPV 16 ve 18, rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %70’inde ve anal kanserlerin %90’ında tespit edilmiştir.
Bayan popülasyonu menstrüasyon, doğum, adet düzensizlikleri üzere bir grup niçinlerle ilgili kısım müracaatları bile az olurken; erkek hastalarda hpv ile bağlantılı lezyonlar, çekingenlik yahut hemoroid ile uyumlu olduğu düşünülerek ihmal edilmektedir.
Genital siğiller, en sık HPV 6 ve 11 tipleri yani, düşük riskli tipleri tarafınca yapılır. Lakin; cinsel partner sayısı, erken yaşta başlayan cinsel ömür, cinsel tercih cinsleri (eşcinsel), şahsi alışkanlıklar (sigara içme, kondom kullanması), kültürel yapı, bireyin bağışıklık yansısı ve hastalıkları üzere faktörlere bağlı olarak siğiller, hem düşük tıpkı vakitte yüksek riskli tipler ile oluşabilir ve kalıcı uzun müddetli enfeksiyonlar kanser ile sonuçlanabilir.
HPV AŞILARI NEDİR? KORUYUCULUĞU NASILDIR?
Bu maksatla virüs gibisi partikül olarak geliştirilmiş HPV virüsüne karşı nötralizan antikor geliştirilmesini sağlayan iki aşı mevcuttur: Cervarix ve Gardasil.
Bivalan, Cervarix, HPV Tip 16 ve 18; quadrivalan, Gardasil HPV Tip 6,11,16,18 tiplere karşı koruyuculuk oluşturur ve Bu aşılar üç dozluk bir programa bakılırsa uygulanır. Yeni geliştirilmiş ninevalan, Gardasil 9 tipe karşı ((types 6/11/16/18/31/33/45/52/58) esirgeyicidir.
2006 yılında Gardasil FDA tarafınca 9-26 yaş ortası bayanlarda, servikal, vaginal ve vulvar kanserler, prekanserler ve genital siğilleri önlemek hedefiyle kullanım onayı almıştır. 2009 yılında bir daha Gardasil, FDA tarafınca 9-26 yaş içinde erkeklerde, yeterli bir immün karşılık oluşumunun sağlanması ve erkeklerdeki genital siğil, penil ve anal kanser risklerini azaltarak, aşılanmamış bayanlarla temasta riski azaltmak için kullanım onayı aldı.
Aşı uygulamaları tavsiye komitesi (Advisory Committe on Immunization Practices, ACIP) “Gardasil”i, smear testindeki anormallik, HPV pozitifiği yahut genital siğil olup olmadığına bakılmaksızın 11-26 yaş ortası bayan ve kızlara tavsiye etmektedir. Komite ayrıyeten, aşı uygulamasından evvel ne HPV testi, ne de “Pap smear”in gerekli olmadığını belirtmiştir .
“Gardasil” Türkiye’de de 2007’de 9-26 yaş ortası bayanlarda kullanılmak üzere ruhsat almıştır.
Anogenital siğiller ile ilgili çalışmalarda; 3 doz daha sonrası oluşan antikor titresinin 24 aydan daha sonra giderek azaldığı ve muhakkak bir düzeyde gözetici antikor halinde kaldığı gösterilmiştir. Bu düzey, doğal bağışıklığı olan HPV enfeksiyonu olan bireylere nazaran epey daha yüksektir. Ek olarak; Antikor karşılığının daha süratli olduğu ve 3 dozdan daha sonra 4. Doz üzere ek uygulanan dozlar ile 8 kata kadar yükseldiği gösterilmiştir. Ayrıyeten, çapraz müdafaa tesiri ile başka tiplere karşı da muhafaza sağlar.
HPV Aşıları niye Aşikâr Yaş Aralığında Öneriliyor?
Erkek bireylerde HPV enfeksiyonu 28-32 ve 58-59 yaşları içinde iki sefer pik yapar. Bayan bireylerde ise genç yaşlarda daha yüksektir ve yaş aldıkça düşer. (15-19 yaş ortası 42·5%, 30-44 yaş ortası 22·0% ).
Çalışmalarda, 25 yaşından küçük bireylerde cinsel temasın başladığı ve birinci 5-10 yılda HPV enfeksiyonunun insidansının yüksek olduğu gösterilmiştir. Lakin, günümüzde bu durumun değiştiğini gözlemleyebiliyoruz.
Yalnızca cinsel yaşama başlama yaşı değil, cinsel kimlikler ve yönelimlerin ( homoseksüalite, cinsiyet değiştirme) kendini daha rahat söz ettiği aşikar. Artan boşanmalar ve orta yaş evliliklerini de unutmamak lazım. Bu niçinle bayan popülasyonunda da birinci pikten daha sonra 4 ve 5. Dekatta artan ikinci pik gündeme gelmiştir. Bayanlarda ömürlerinin üçüncü, dördüncü ve beşinci dekatlarında HPV enfeksiyonu ve hastalığı potansiyeli bulunduğundan, bu yaş kümesi da profilaktik HPV aşısından yarar bakılırsabilir.
Bağışıklık karşılığının bireyin yaş, cinsiyet, sigara kullanması ve sistemik hastalıkları üzere faktörlere bağlı olduğunu unutmamak gerekir. Yani, antikor karşılığının yaşla bir arada farklı olması mümkündür.
Yapılan bir çalışmada 9-15 yaş ortası aşılı erkeklerde, 16-26 yaş ortası erkeklere nazaran 2-3 kat daha fazla antikor cevabı ürettiği gösterilmiştir. Bu niçinle, bu yaş aralığında bireyin oluşturacağı antikor karşılığı daha fazla olduğu için bu yaş sonu tanımlanmıştır.
Sigara kullanmasının da artmış viral yük ile bağlı olduğu söz edilmektedir.
Sık sorulan sorular:
1- HPV aşılarında belirli tiplere karşı koruyuculuk var? Pekala öbür tipler bulaştıysa?
- HPV aşıları en sık görülen, muhakkak tiplere karşı koruyuculuk için geliştirilmiş olsa da çapraz koruyuculuk yardımıyla öteki tiplere karşı da hami olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur.
- 3 doz yaptıran bireyler ile tek doz yaptıran bireylerin antikor karşılığı farklı olsa da ekonomik niçinlerle tek doz yaptıran bireylerde de esirgeyici antikor geliştiği gözlenmiştir.
- Aşının önerildiği yaş kümesinde verilen antikor cevabı daha güzel olduğu için ve birebir vakitte HPV’nin çabucak hemen kalıcı enfeksiyon haline gelmeden önlemek için yaş kavramı tanımlanmıştır. Ancak, artan boşanmalar niçiniyle HPV pik yaş aralığı değiştiği için riskli cinsel davranışı olan bireylerin yahut parnerlerin varlığında da profilaktik yahut terapötik olarak da HPV aşısı önerilmektedir.
- Bağışıklık sistemi zayıf bireylerde daha şiddetli kalıcı enfeksiyon yapabildiğini söylemiştik. HIV ile enfekte bireylerde bile CD4 T hücre sayısı yahut HIV virüs yükünden bağımsız anti HPV aşılaması önerilmektedir. bir daha emsal biçimde Organ nakilli bireylerde de önerilmektedir.