HDP, 11 unsurluk ‘Demokrasi Tavır Belgesi’ni deklare etti
HDP Eş Genel Liderleri Pervin Buldan ve Mithat Sancar, partilerinin 2023 cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerine yönelik değerlendirmelerine dair ‘Demokrasi Tavır Belgesi’nin bilgilerinı paylaştı.
Buldan ve Sancar, öncesinde yaptıkları ortak açıklamada ‘parlamento seçimleri için ‘demokrasi İttifakı‘ şiarıyla, ‘halklar ve barış ittifakı, bayan dayanışması ve ittifakı, ekoloji ittifakı anlayışı temelinde, toplumsal ve siyasal muhalefet, emek, bayan ve gençlik hareketleri ile en geniş beraberliği ve ortak uğraş yerini büyütme kararlılığında olduklarını’ söylemiş olduler ve eklediler: “Bunun haricinde rastgele bir ittifak ortasında yer alma arayışımızın olmadığını açıklıkla vurguluyoruz.”
“Keyfiliği ve zorbalığı kurumsallaştırıp kalıcılaştırmayı hedefleyen ve yaşadığımız fazlacalu krizin ve çözümsüzlüğün esas kaynağı olan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni ve bu sistemi besleyen yapıları değiştirmek istiyoruz” diyen iki eş genel lider, devamında şunları kaydettiler:
“Amacımız, bütün kuvvetleri ve en son karar yetkisini tek adamda birleştiren bu otoriter ve tekçi sistemin yerine kuvvetli demokrasinin, çoğulcu demokratik sistemin tesis edilmesini sağlamaktır. Bu bağlamda Cumhurbaşkanlığı seçiminde ilkesel buluşmaların gerçekleşmesi, HDP seçmenlerinin ülkenin geleceğinde anahtar bir role sahip olmaları niçiniyle aktüeldir.
‘İsimler yerine unsurların ve biçimlerin tartışılmasının gerekli olduğu inancındayız’
İster HDP’li isterse öteki bir aday olsun, isimler yerine unsurların ve hallerin tartışılmasının gerekli olduğu inancındayız. Zira demokratik dönüşüm şahıslar aracılığıyla değil, unsurlar ve metotlar üzerinde müzakere ve mutabakat yoluyla gerçekleşebilir. Seçilecek Cumhurbaşkanı da rolünü ve fonksiyonunu lakin bu yerde yanlışsız bir biçimde yerine getirebilir.”
Buldan ve Sancar, akabinde partilerinin 11 unsurluk ‘Demokrasi Tavır Evrakı‘ni deklare etti. Bu evrakta şunlar yer aldı:
“1. kuvvetli demokrasi: Türkiye’nin temel gereksiniminin iştirak, müzakere ve demokratik uzlaşı aslına dayalı, kozmik temel hak ve özgürlüklerin en geniş biçimde sağlandığı kuvvetli demokrasi olduğuna inanıyoruz. Bu çerçevede geniş yetkilere sahip çoğulcu bir parlamentonun bulunduğu, kuvvetler ayrılığının tam manasıyla işlediği, istikrar ve denetleme sistemlerinin hakikaten tesirli olduğu bir demokratik parlamenter sistem öngörüyoruz.
kuvvetli demokrasi, bununla birlikte yerinden ve yerelden idare anlayışını gerektirir. Bu niçinle kuvvetler ayrılığının yerele hakikat genişletildiği, lokal idarelere yetki ve kaynak zamanının garanti altına alındığı, lokal iştirak düzeneklerinin işlediği kuvvetli bir lokal demokrasi olmadan kuvvetli demokrasiyi inşa etmek mümkün değildir.
2. Tarafsız ve bağımsız yargı: Yargı kurumu Yürütme’nin vesayeti altındadır. Yargı eliyle siyaseti ve toplumu dizayn eden, yargıyı muhalefeti tasfiye etme aracı olarak kullanan anlayış, adaleti her manada yerle bir etmiştir. Bu niçinle tüm siyasi davaların ve mahkumiyetlerin neticeleriyla birlikte ortadan kaldırılmasını, adaletin ve toplumsal barışın tesisi açısından bir gereklilik olarak görüyoruz. Avrupa Kurulu Parlamenterler Meclisi (AKPM), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Avrupa İşkenceyi Tedbire ve İzleme Komitesi (CPT) olmak üzere tüm milletlerarası kurumların hak ihlalleri, hukuk dışı cezaevleri şartları, tecrit vb. ile ilgili kararlarına ve tavsiyelerine uyulmasını adaletsizliklerin tamiri açısından kıymetli bir gereksinim olarak kıymetlendiriyoruz.
3. Kayyum rejimi değil halk iradesi: Belediyelerden üniversitelere ve sivil toplum kuruluşlarına kadar uzanan, seçme-seçilme hakkını yok sayan, halk iradesine ve seçim adaletine ipotek koyan ve bir idare biçimi haline gelen kayyımlar rejimi anlayışına son verecek yasal düzenlemeler, bu rejimin yarattığı tahribatların giderilmesi ve kayyım mağdurlarının tüm haklarının iadesi için acildir.
4. Kürt sıkıntısında demokratik tahlil: Türkiye’nin çözmesi gereken en esaslı sorunu Kürt sıkıntısıdır. HDP, demokratik tahlil ve barış konusunda üzerine düşen her şeyi yapmaya, Türkiye’deki bütün toplumsal bölümlerin sıkıntılarını ve dertlerini dikkate alan yapan bir rol üstlenmeye hazırdır. Cumhuriyetin demokratikleşmesi ile direkt temaslı ve iç içe geçmiş olan bu sorunun tahlili için muhataplarla diyalog kurulması, inkâr ve bastırma siyaseti yerine demokratik ve barışçı bir tahlil için adım atılması gereklidir. Meclis, diyalog ve tahlil tabanını kurarak, demokratik müzakere formlarıyla tüm toplum için geleceğin kazanılmasına önayak ve odak olmalıdır. Bu çerçevede, başta anadili hakkı olmak üzere tüm üniversal kimlik haklarının tanınması için gerekli düzenlemelerin yapılması büyük kıymet taşımaktadır.
Savaş siyasetleri, silah ve çatışma biçimleri yerine, diyalog ve müzakere seçeneklerinin kendini tarihî olarak dayattığı ve aktüel olduğu aşikârdır. Bunun için Türkiye halklarının tümünün faydasını ve geleceğini düşünerek herkes özveride ve fedakârlıkta bulunarak adım atmalıdır. Sıkıntılarımızı şiddet aracılığıyla değil; konuşarak, müzakere ederek, diyalog yoluyla çözmek temel düsturumuzdur.
5. Barışçı dış siyaset: Yurtta, bölgede ve dünyada barıştan yana, uzun vadeli işbirliğine yönelik stratejiler yeni periyodun dış siyaset anlayışının temelidir. Komşularımız başta olmak üzere öbür ülkelerle savaş ve çatışmaya, askeri güç gösterisine dayalı, maceracı siyasetlerden uzaklaşmak, kuvvetli ve unsurlu diplomasiye, diyaloga ve her alanda âlâ münasebetlere dayalı barışçıl siyasetler yürütmek, hepimizin faydasınadır.
6. Bayana özgürlük ve eşitlik: Bayanların eşit ve özgür ömür haklarının her çeşit teminata kavuşturulması ve temsilde eşitliği sağlamak için eşbaşkanlık uygulamasının yaygınlaşması ve yerleşmesi vazgeçilmez adımlardır. hem de bayanlara yönelik sistematik erkek şiddetiyle ve bayan cinayetleriyle uğraş edilmesi zorunluluktur. İstanbul Sözleşmesi’nin bir daha geçerli hale getirilmesi ve uygulanması, toplumsal cinsiyet eşitliği önündeki siyasal, idari, ekonomik ve kültürel tüm pürüzlerin kaldırılması birinci acil adımlar içindedır.
7. İktisatta adalet: Ekonomik krizin yarattığı güvencesizliğe ve geleceksizliğe son verecek siyasetler temeldir. İstihdamın artırılması ve adil gelir dağılımı gayesi ile, işsizlik ve yoksulluğu ortadan kaldıracak bir ‘Hakça Dağıtım Programı’ en büyük toplumsal gereksinimdir. Bütçe kaynaklarının; saraylar, savaşlar, yandaşlar için değil, halkın ekonomik teminatı için seferber edilmesi birinci adımlardır. Halkın; elektrik, doğalgaz, su, internet üzere temel muhtaçlıkları ‘Sosyal Haklar Programı’ kapsamında gereksinim hududuna kadar fiyatsız sağlanması; Emeklilikte Yaşa Takılanların (EYT), Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) mağduru gençlerin, ataması yapılmayan öğretmenlerin sıkıntılarının çözülmesi acil gereksinimdir. Emeklilerin hayat şartlarının güzelleştirilmesi, çiftçilerin yanlış siyasetler kararı oluşan borçlarının silinmesi, pandemi devrinde mağduriyetleri olağanüstü artan esnafın desteklenmesi birinci yapılması gerekenler içindedır. Bayan yoksulluğuna son verecek ve bayanların ekonomik ömürde daha aktif olmasını sağlayacak siyasetler koşuldur. İşçilerin sendikal örgütlenme, toplu kontrat ve grev haklarının kozmik ölçütlerde teminat altına alınması vazgeçilmez olandır.
8. Kamu idaresinde liyakat: Kamu idaresi, iktidar blokunun inhisarında kadrolaşmanın alanı olmamalıdır. Kanun Kararında Kararnameler’le yaratılan hak gasplarının giderilmesi, kamuda işe alımda ve atamalarda her cins ayırımcılığa son verilmesi ve yalnızca liyakatın temel alınması gereklidir.
9. Tabiata hürmet: İklim krizine karşı acil durum ilanı, çılgınca tabiat ve etraf tahribatına yol açan, rant uğruna ormanları, tarım alanlarını, akarsuları tahrip eden ve ekolojik dengeyi bozan tüm projelerin, başta Kanalİstanbul olmak üzere, durdurulması gereklidir. Başta güç, ulaşım, kentleşme ve tarım olmak üzere tüm siyasetlerde tabiat hakları odaklı yaklaşım acil zorunluluktur. Her canlının sağlıklı bir ekosistem ortasında ömür hakkının faal maddelerle muhafaza altına alınması; orman yangınları, sel üzere ağır ekolojik tahribatın önüne geçmek için elzemdir.
10. Gençler için özgür ömür: Gençlerin hayat tercihlerine hürmet duyan bir yaklaşımla, kendilerini serbestçe söz edebilmeleri ve özgürce yaşayabilmeleri için başta eğitim ve kültür olmak üzere ekonomik, toplumsal ve siyasal alanlarda bütün mahzurların kaldırılması, eğitim sistemindeki çarpıklıkların giderilmesi özgür ve garantili hayatın gereğidir. Gençlerin ekonomik olarak desteklenmeleri, her alanda daha fazla idareye katılmaları, yaratıcı ve ilerletici fikirlerin toplumda daha belirleyici hale gelmesine yol açacaktır.
11. Demokratik anayasa: Sivil, özgürlükçü, yeni bir anayasa, gerçek manada bir toplumsal mukavele Türkiye’de yeni bir başlangıcın ve demokratikleşmenin tacı olacaktır. Bu anayasa; farklı kültürlere, kimliklere, inançlara, anadillerine ve hayat biçimlerine hürmete dayalı eşit yurttaşlığı temel almalıdır. Anayasanın hazırlanma süreci, her bölümü kapsayan, demokratik iştirak ve toplumsal müzakereye dayalı bir prosedürle yürütülmelidir.”
Alıntıdır
HDP Eş Genel Liderleri Pervin Buldan ve Mithat Sancar, partilerinin 2023 cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerine yönelik değerlendirmelerine dair ‘Demokrasi Tavır Belgesi’nin bilgilerinı paylaştı.
Buldan ve Sancar, öncesinde yaptıkları ortak açıklamada ‘parlamento seçimleri için ‘demokrasi İttifakı‘ şiarıyla, ‘halklar ve barış ittifakı, bayan dayanışması ve ittifakı, ekoloji ittifakı anlayışı temelinde, toplumsal ve siyasal muhalefet, emek, bayan ve gençlik hareketleri ile en geniş beraberliği ve ortak uğraş yerini büyütme kararlılığında olduklarını’ söylemiş olduler ve eklediler: “Bunun haricinde rastgele bir ittifak ortasında yer alma arayışımızın olmadığını açıklıkla vurguluyoruz.”
“Keyfiliği ve zorbalığı kurumsallaştırıp kalıcılaştırmayı hedefleyen ve yaşadığımız fazlacalu krizin ve çözümsüzlüğün esas kaynağı olan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni ve bu sistemi besleyen yapıları değiştirmek istiyoruz” diyen iki eş genel lider, devamında şunları kaydettiler:
“Amacımız, bütün kuvvetleri ve en son karar yetkisini tek adamda birleştiren bu otoriter ve tekçi sistemin yerine kuvvetli demokrasinin, çoğulcu demokratik sistemin tesis edilmesini sağlamaktır. Bu bağlamda Cumhurbaşkanlığı seçiminde ilkesel buluşmaların gerçekleşmesi, HDP seçmenlerinin ülkenin geleceğinde anahtar bir role sahip olmaları niçiniyle aktüeldir.
‘İsimler yerine unsurların ve biçimlerin tartışılmasının gerekli olduğu inancındayız’
İster HDP’li isterse öteki bir aday olsun, isimler yerine unsurların ve hallerin tartışılmasının gerekli olduğu inancındayız. Zira demokratik dönüşüm şahıslar aracılığıyla değil, unsurlar ve metotlar üzerinde müzakere ve mutabakat yoluyla gerçekleşebilir. Seçilecek Cumhurbaşkanı da rolünü ve fonksiyonunu lakin bu yerde yanlışsız bir biçimde yerine getirebilir.”
Buldan ve Sancar, akabinde partilerinin 11 unsurluk ‘Demokrasi Tavır Evrakı‘ni deklare etti. Bu evrakta şunlar yer aldı:
“1. kuvvetli demokrasi: Türkiye’nin temel gereksiniminin iştirak, müzakere ve demokratik uzlaşı aslına dayalı, kozmik temel hak ve özgürlüklerin en geniş biçimde sağlandığı kuvvetli demokrasi olduğuna inanıyoruz. Bu çerçevede geniş yetkilere sahip çoğulcu bir parlamentonun bulunduğu, kuvvetler ayrılığının tam manasıyla işlediği, istikrar ve denetleme sistemlerinin hakikaten tesirli olduğu bir demokratik parlamenter sistem öngörüyoruz.
kuvvetli demokrasi, bununla birlikte yerinden ve yerelden idare anlayışını gerektirir. Bu niçinle kuvvetler ayrılığının yerele hakikat genişletildiği, lokal idarelere yetki ve kaynak zamanının garanti altına alındığı, lokal iştirak düzeneklerinin işlediği kuvvetli bir lokal demokrasi olmadan kuvvetli demokrasiyi inşa etmek mümkün değildir.
2. Tarafsız ve bağımsız yargı: Yargı kurumu Yürütme’nin vesayeti altındadır. Yargı eliyle siyaseti ve toplumu dizayn eden, yargıyı muhalefeti tasfiye etme aracı olarak kullanan anlayış, adaleti her manada yerle bir etmiştir. Bu niçinle tüm siyasi davaların ve mahkumiyetlerin neticeleriyla birlikte ortadan kaldırılmasını, adaletin ve toplumsal barışın tesisi açısından bir gereklilik olarak görüyoruz. Avrupa Kurulu Parlamenterler Meclisi (AKPM), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Avrupa İşkenceyi Tedbire ve İzleme Komitesi (CPT) olmak üzere tüm milletlerarası kurumların hak ihlalleri, hukuk dışı cezaevleri şartları, tecrit vb. ile ilgili kararlarına ve tavsiyelerine uyulmasını adaletsizliklerin tamiri açısından kıymetli bir gereksinim olarak kıymetlendiriyoruz.
3. Kayyum rejimi değil halk iradesi: Belediyelerden üniversitelere ve sivil toplum kuruluşlarına kadar uzanan, seçme-seçilme hakkını yok sayan, halk iradesine ve seçim adaletine ipotek koyan ve bir idare biçimi haline gelen kayyımlar rejimi anlayışına son verecek yasal düzenlemeler, bu rejimin yarattığı tahribatların giderilmesi ve kayyım mağdurlarının tüm haklarının iadesi için acildir.
4. Kürt sıkıntısında demokratik tahlil: Türkiye’nin çözmesi gereken en esaslı sorunu Kürt sıkıntısıdır. HDP, demokratik tahlil ve barış konusunda üzerine düşen her şeyi yapmaya, Türkiye’deki bütün toplumsal bölümlerin sıkıntılarını ve dertlerini dikkate alan yapan bir rol üstlenmeye hazırdır. Cumhuriyetin demokratikleşmesi ile direkt temaslı ve iç içe geçmiş olan bu sorunun tahlili için muhataplarla diyalog kurulması, inkâr ve bastırma siyaseti yerine demokratik ve barışçı bir tahlil için adım atılması gereklidir. Meclis, diyalog ve tahlil tabanını kurarak, demokratik müzakere formlarıyla tüm toplum için geleceğin kazanılmasına önayak ve odak olmalıdır. Bu çerçevede, başta anadili hakkı olmak üzere tüm üniversal kimlik haklarının tanınması için gerekli düzenlemelerin yapılması büyük kıymet taşımaktadır.
Savaş siyasetleri, silah ve çatışma biçimleri yerine, diyalog ve müzakere seçeneklerinin kendini tarihî olarak dayattığı ve aktüel olduğu aşikârdır. Bunun için Türkiye halklarının tümünün faydasını ve geleceğini düşünerek herkes özveride ve fedakârlıkta bulunarak adım atmalıdır. Sıkıntılarımızı şiddet aracılığıyla değil; konuşarak, müzakere ederek, diyalog yoluyla çözmek temel düsturumuzdur.
5. Barışçı dış siyaset: Yurtta, bölgede ve dünyada barıştan yana, uzun vadeli işbirliğine yönelik stratejiler yeni periyodun dış siyaset anlayışının temelidir. Komşularımız başta olmak üzere öbür ülkelerle savaş ve çatışmaya, askeri güç gösterisine dayalı, maceracı siyasetlerden uzaklaşmak, kuvvetli ve unsurlu diplomasiye, diyaloga ve her alanda âlâ münasebetlere dayalı barışçıl siyasetler yürütmek, hepimizin faydasınadır.
6. Bayana özgürlük ve eşitlik: Bayanların eşit ve özgür ömür haklarının her çeşit teminata kavuşturulması ve temsilde eşitliği sağlamak için eşbaşkanlık uygulamasının yaygınlaşması ve yerleşmesi vazgeçilmez adımlardır. hem de bayanlara yönelik sistematik erkek şiddetiyle ve bayan cinayetleriyle uğraş edilmesi zorunluluktur. İstanbul Sözleşmesi’nin bir daha geçerli hale getirilmesi ve uygulanması, toplumsal cinsiyet eşitliği önündeki siyasal, idari, ekonomik ve kültürel tüm pürüzlerin kaldırılması birinci acil adımlar içindedır.
7. İktisatta adalet: Ekonomik krizin yarattığı güvencesizliğe ve geleceksizliğe son verecek siyasetler temeldir. İstihdamın artırılması ve adil gelir dağılımı gayesi ile, işsizlik ve yoksulluğu ortadan kaldıracak bir ‘Hakça Dağıtım Programı’ en büyük toplumsal gereksinimdir. Bütçe kaynaklarının; saraylar, savaşlar, yandaşlar için değil, halkın ekonomik teminatı için seferber edilmesi birinci adımlardır. Halkın; elektrik, doğalgaz, su, internet üzere temel muhtaçlıkları ‘Sosyal Haklar Programı’ kapsamında gereksinim hududuna kadar fiyatsız sağlanması; Emeklilikte Yaşa Takılanların (EYT), Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) mağduru gençlerin, ataması yapılmayan öğretmenlerin sıkıntılarının çözülmesi acil gereksinimdir. Emeklilerin hayat şartlarının güzelleştirilmesi, çiftçilerin yanlış siyasetler kararı oluşan borçlarının silinmesi, pandemi devrinde mağduriyetleri olağanüstü artan esnafın desteklenmesi birinci yapılması gerekenler içindedır. Bayan yoksulluğuna son verecek ve bayanların ekonomik ömürde daha aktif olmasını sağlayacak siyasetler koşuldur. İşçilerin sendikal örgütlenme, toplu kontrat ve grev haklarının kozmik ölçütlerde teminat altına alınması vazgeçilmez olandır.
8. Kamu idaresinde liyakat: Kamu idaresi, iktidar blokunun inhisarında kadrolaşmanın alanı olmamalıdır. Kanun Kararında Kararnameler’le yaratılan hak gasplarının giderilmesi, kamuda işe alımda ve atamalarda her cins ayırımcılığa son verilmesi ve yalnızca liyakatın temel alınması gereklidir.
9. Tabiata hürmet: İklim krizine karşı acil durum ilanı, çılgınca tabiat ve etraf tahribatına yol açan, rant uğruna ormanları, tarım alanlarını, akarsuları tahrip eden ve ekolojik dengeyi bozan tüm projelerin, başta Kanalİstanbul olmak üzere, durdurulması gereklidir. Başta güç, ulaşım, kentleşme ve tarım olmak üzere tüm siyasetlerde tabiat hakları odaklı yaklaşım acil zorunluluktur. Her canlının sağlıklı bir ekosistem ortasında ömür hakkının faal maddelerle muhafaza altına alınması; orman yangınları, sel üzere ağır ekolojik tahribatın önüne geçmek için elzemdir.
10. Gençler için özgür ömür: Gençlerin hayat tercihlerine hürmet duyan bir yaklaşımla, kendilerini serbestçe söz edebilmeleri ve özgürce yaşayabilmeleri için başta eğitim ve kültür olmak üzere ekonomik, toplumsal ve siyasal alanlarda bütün mahzurların kaldırılması, eğitim sistemindeki çarpıklıkların giderilmesi özgür ve garantili hayatın gereğidir. Gençlerin ekonomik olarak desteklenmeleri, her alanda daha fazla idareye katılmaları, yaratıcı ve ilerletici fikirlerin toplumda daha belirleyici hale gelmesine yol açacaktır.
11. Demokratik anayasa: Sivil, özgürlükçü, yeni bir anayasa, gerçek manada bir toplumsal mukavele Türkiye’de yeni bir başlangıcın ve demokratikleşmenin tacı olacaktır. Bu anayasa; farklı kültürlere, kimliklere, inançlara, anadillerine ve hayat biçimlerine hürmete dayalı eşit yurttaşlığı temel almalıdır. Anayasanın hazırlanma süreci, her bölümü kapsayan, demokratik iştirak ve toplumsal müzakereye dayalı bir prosedürle yürütülmelidir.”
Alıntıdır