Latin Amerika’nın en değerli müellifleri içinde anılan Adolfo Bioy Casares, namıdiğer ABC ile birinci tanışmamız doksanlı senelerdaki ‘Morel’in Buluşu’na kadar uzanıyor. O günden bugüne Casares’in bir hayli kitabı bir epey yayınevince basıldı. Şimdilerde yayın hakları Everest’te ve Everest, H. Bustos Domecq’in kitaplarını da yayınladı. (H. Bustos Domecq, Casares ile Borges’in birlikte yazdıkları kitaplarda kullandıkları bir mahlas.)
Borges’le birlikte Arjantin’in iki ölümsüz müellifinden biri olan Casares, 1914’te Buenos Aires’te dünyaya geldi. Varlıklı bir aileye mensuptu. Küçük yaşlardan itibaren edebiyatla ilgilenmeye başladı. Birinci hikayesi kabul edilen Iris y Margarita’yı yazdığında on bir yaşındaydı.
Üniversiteye girdiğinde edebiyata, ideolojiye ilgisi pek yüksekti lakin yaşadığı hayal kırıklıkları niçiniyle üniversiteden uzaklaşıp kabuğuna çekilmeyi daha gerçek buldu. Ailesine ilişkin bir çiftliğe yerleşti ve bütün vaktini okuyup yazmaya ayırdı.
Birinci kitabını 1945’te çıkardı. Yazdıklarıyla Latin Amerika’nın bir fazlaca ülkesinde sevilen bir müellif olarak anılan Casares, Cervantes Mükafatı başta olmak üzere onlarca mükafata layık görüldü.
UMULMADIK BİR DÖNÜŞÜM
“Bu size üçüncü yazışım. Olur da tamamlamama müsaade verirseniz diye birinci müsveddeyi bildiğim bir yere koydum. Yarın, istersem oradan geri alabilirim. O kadar kısa ve o denli süratle yazdım ki kendim dahi anlamadım.”
Geçtiğimiz günlerde Casares’in bir romanı daha Türkçeye çevrildi. ‘Güneşte Uyumak’ ismini taşıyan, kitap Everest Yayınları etiketine sahip. Mütercimi ise Bengi Kıraçoğlu Paixao.
‘Güneşte Uyumak’, sondaki birkaç sayfayı saymazsak, mektuplardan oluşan bir kitap. Tam da bu yüzden iç kapakta “Yazan: Lucio Bordenave” ibaresi yer alır. Evet, mektupları yazan Bordenave’dir. daha sonraki birkaç sayfa ise ikinci kısım diye geçer ve o kısımda da mektupların iletildiği kişi olan Félix Ramos’un halini görürüz.
Güneşte Uyumak, Adolfo Bioy Casares, Tercüman: Bengi Kıraçoğlu Paixao, 264 syf., Everest Yayınları, 2021.
Bordenave evvelden bankacılık yapan, işinden olduktan daha sonra da, saat tamir ederek hayatını sürdüren kendi halinde bir kimsedir. Eşi Diana ve neredeyse annesiyle bir tuttuğu dadısı Ceferina’yla birlikte yaşamaktadır.
Bordenave ve Diana birbirlerini severek evlenseler de olur olmaz sebeplerle daima tartışmaktadırlar fakat Bordenave alttan almayı, uzlaşmayı bilir. Eşinin evlenmedilk evvel iki defa akıl hastanesinde tedavi gördüğünü aklında fiyat.
Süregiden hayatlarını darmaduman eden o birinci domino taşı, Bordenave’nin doğum gününe katılan Bay Standle’nin, Diana’yı köpek sahiplenmesi konusunda desteklemesiyle devrilir. Bugünden daha sonra Diana kendini kaybedercesine köpek arar lakin fazlaca geç saatlere kadar uğraşmasına kadar bir türlü bir köpekte karar kılamaz. Standle’ın talebi, Bordenave’nın boyun eğişi daha sonrasındaysa Diana öteki bir akıl hastanesine gdolayılür ve bu ikinci adım hepsinin hayatını apayrı bir yola sokuverir.
BELİRSİZLİĞİN GÜCÜ
Casares’ın fantastik olarak da bedellendirilen bu romanı kısa kısımlardan oluşan akışkan bir anlatıya sahip. Bordenave’nın yazdığı mektuplar her ne kadar olayı anlatsa da, ortada muhatabına yönelik çeşitli ricaları, iç dökümleri de içerir, tansiyonu, merakı besleyen etmenlerden biri de budur.
Kabaca değerlendirirsek metni üçe bölebiliriz; birinci kısımda süregiden bir rutinle karşılaşırız, ikinci kısımda Diana’nın hastane sürecini, üçüncü kısımda da hastaniçin çıktıktan daha sonraki vakti okuruz, ki temel giz, Casares’in işi fantastikleştirdiği yer de buradadır: Diana değişmiş midir, yoksa vücut mi değiştirmiştir?
“Kitaplarım içinde okuması en keyifli olanın Güneşte Uyumak olduğunu düşünüyorum. Romanların bütünlüğünü sağlayan başlangıç ve sonun bu kitapta birbiriyle pek de örtüşmediğini düşünüyorum, fakat bu durum onu daha da keyifli hale getiriyor. Bir muharririn, kitaplarından daha fazlasını isteyebileceğini düşünmüyorum. kimi vakit tüm çalışmalarımı yadırgadığım olur, lakin bunun sebebi tahminen de onu haklı çıkaran Güneşte Uyumak’ı unutuyor olmamdır.”
Casares’in bu samimi açıklaması, ‘Güneşte Uyumak’ı kendi yazını içerisinde basitçe değerlendirmemize imkan tanır. Belirli ki muharririn en sevdiği romanı budur. Şayet kitaplar mesken olsaydı, ‘Güneşte Uyumak’ta yaşamak isterdim,” demesi de bunu dayanaklar.
Romanı belirsizlik üzerine inşa ettiğini söyleyen Casares, insanların birbirleriyle kurudukları bağlarda, bireylerin kimi vakit bilerek kimi vakit de ömrün akışında zaten değişmelerinin yarattığı üzüntüyü farklı taraflarıyla irdeler. Tabiri caizse, Bordenave ile Diana’nın alakası okurun gözünde bir kerteriz, bir terazi, dahası bir ayna fonksiyonu görür. bu biçimdece birini sahiden tanımanın mümkün olup olmadığını, hatta tanımanın da değişim üzere süreklilik arz eden bir devinim içerisinde bulunduğunu ister istemez düşünmeye başlarız.
Pekala önemli olan değişim midir, yoksa değişimin yarattığı tesir midir?
Okumaya devam et...
Borges’le birlikte Arjantin’in iki ölümsüz müellifinden biri olan Casares, 1914’te Buenos Aires’te dünyaya geldi. Varlıklı bir aileye mensuptu. Küçük yaşlardan itibaren edebiyatla ilgilenmeye başladı. Birinci hikayesi kabul edilen Iris y Margarita’yı yazdığında on bir yaşındaydı.
Üniversiteye girdiğinde edebiyata, ideolojiye ilgisi pek yüksekti lakin yaşadığı hayal kırıklıkları niçiniyle üniversiteden uzaklaşıp kabuğuna çekilmeyi daha gerçek buldu. Ailesine ilişkin bir çiftliğe yerleşti ve bütün vaktini okuyup yazmaya ayırdı.
Birinci kitabını 1945’te çıkardı. Yazdıklarıyla Latin Amerika’nın bir fazlaca ülkesinde sevilen bir müellif olarak anılan Casares, Cervantes Mükafatı başta olmak üzere onlarca mükafata layık görüldü.
UMULMADIK BİR DÖNÜŞÜM
“Bu size üçüncü yazışım. Olur da tamamlamama müsaade verirseniz diye birinci müsveddeyi bildiğim bir yere koydum. Yarın, istersem oradan geri alabilirim. O kadar kısa ve o denli süratle yazdım ki kendim dahi anlamadım.”
Geçtiğimiz günlerde Casares’in bir romanı daha Türkçeye çevrildi. ‘Güneşte Uyumak’ ismini taşıyan, kitap Everest Yayınları etiketine sahip. Mütercimi ise Bengi Kıraçoğlu Paixao.
‘Güneşte Uyumak’, sondaki birkaç sayfayı saymazsak, mektuplardan oluşan bir kitap. Tam da bu yüzden iç kapakta “Yazan: Lucio Bordenave” ibaresi yer alır. Evet, mektupları yazan Bordenave’dir. daha sonraki birkaç sayfa ise ikinci kısım diye geçer ve o kısımda da mektupların iletildiği kişi olan Félix Ramos’un halini görürüz.
Güneşte Uyumak, Adolfo Bioy Casares, Tercüman: Bengi Kıraçoğlu Paixao, 264 syf., Everest Yayınları, 2021.
Bordenave evvelden bankacılık yapan, işinden olduktan daha sonra da, saat tamir ederek hayatını sürdüren kendi halinde bir kimsedir. Eşi Diana ve neredeyse annesiyle bir tuttuğu dadısı Ceferina’yla birlikte yaşamaktadır.
Bordenave ve Diana birbirlerini severek evlenseler de olur olmaz sebeplerle daima tartışmaktadırlar fakat Bordenave alttan almayı, uzlaşmayı bilir. Eşinin evlenmedilk evvel iki defa akıl hastanesinde tedavi gördüğünü aklında fiyat.
Süregiden hayatlarını darmaduman eden o birinci domino taşı, Bordenave’nin doğum gününe katılan Bay Standle’nin, Diana’yı köpek sahiplenmesi konusunda desteklemesiyle devrilir. Bugünden daha sonra Diana kendini kaybedercesine köpek arar lakin fazlaca geç saatlere kadar uğraşmasına kadar bir türlü bir köpekte karar kılamaz. Standle’ın talebi, Bordenave’nın boyun eğişi daha sonrasındaysa Diana öteki bir akıl hastanesine gdolayılür ve bu ikinci adım hepsinin hayatını apayrı bir yola sokuverir.
BELİRSİZLİĞİN GÜCÜ
Casares’ın fantastik olarak da bedellendirilen bu romanı kısa kısımlardan oluşan akışkan bir anlatıya sahip. Bordenave’nın yazdığı mektuplar her ne kadar olayı anlatsa da, ortada muhatabına yönelik çeşitli ricaları, iç dökümleri de içerir, tansiyonu, merakı besleyen etmenlerden biri de budur.
Kabaca değerlendirirsek metni üçe bölebiliriz; birinci kısımda süregiden bir rutinle karşılaşırız, ikinci kısımda Diana’nın hastane sürecini, üçüncü kısımda da hastaniçin çıktıktan daha sonraki vakti okuruz, ki temel giz, Casares’in işi fantastikleştirdiği yer de buradadır: Diana değişmiş midir, yoksa vücut mi değiştirmiştir?
“Kitaplarım içinde okuması en keyifli olanın Güneşte Uyumak olduğunu düşünüyorum. Romanların bütünlüğünü sağlayan başlangıç ve sonun bu kitapta birbiriyle pek de örtüşmediğini düşünüyorum, fakat bu durum onu daha da keyifli hale getiriyor. Bir muharririn, kitaplarından daha fazlasını isteyebileceğini düşünmüyorum. kimi vakit tüm çalışmalarımı yadırgadığım olur, lakin bunun sebebi tahminen de onu haklı çıkaran Güneşte Uyumak’ı unutuyor olmamdır.”
Casares’in bu samimi açıklaması, ‘Güneşte Uyumak’ı kendi yazını içerisinde basitçe değerlendirmemize imkan tanır. Belirli ki muharririn en sevdiği romanı budur. Şayet kitaplar mesken olsaydı, ‘Güneşte Uyumak’ta yaşamak isterdim,” demesi de bunu dayanaklar.
Romanı belirsizlik üzerine inşa ettiğini söyleyen Casares, insanların birbirleriyle kurudukları bağlarda, bireylerin kimi vakit bilerek kimi vakit de ömrün akışında zaten değişmelerinin yarattığı üzüntüyü farklı taraflarıyla irdeler. Tabiri caizse, Bordenave ile Diana’nın alakası okurun gözünde bir kerteriz, bir terazi, dahası bir ayna fonksiyonu görür. bu biçimdece birini sahiden tanımanın mümkün olup olmadığını, hatta tanımanın da değişim üzere süreklilik arz eden bir devinim içerisinde bulunduğunu ister istemez düşünmeye başlarız.
Pekala önemli olan değişim midir, yoksa değişimin yarattığı tesir midir?
Okumaya devam et...