Beyoğlu’nda, yayınevine yakın bir sokakta oturuyorduk. Kimler vardı kalabalık masada, artık tam hatırlamıyorum. Kazım (Koyuncu) mutlaka vardı zira daima yüksek sesle konuşurdu ve sesi hala kulaklarımda. Mehmet (Çetin) vardı kesinlikle zira Amsterdam’dan her döndüğünde bu biçimde bir ortaya getirirdi herkesi. Başkan (Kızılkaya), Nesimi (Aday), Nevzat (Çelik) da var mıydı? Mümkündür.
Fadıl (Öztürk) vardı, fazlaca yeterli hatırlıyorum. Zira onun kulağına eğilmiş, az ötede duran adamı kastederek, “Bu Parisli olmuş, hiç bir Dersimli şarap kadehini bu biçimde şık tutamaz” demiştim. Fadıl ne dedi, artık hatırlamam mümkün değil lakin eminim kendisine has esprilerden birini yapmış ve fazlaca güldürmüştür beni.
O gece epey gülmüştük. O gece Emirali Yağan’la tanışmıştım. Emirali’nin şiirini biliyordum şüphesiz. ‘Urmiye Mavisi’ (Umut Yayıncılık, 1989) birinci kitabıydı. İkinci kitabı ‘Şarkılar Ülkesi’ (1990) ve üçüncü kitabı ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’ (1995) Piya Kitaplığı’ndan çıkmıştı. ‘Girmek Bir Uzun Öykü’deki şiirleri fazlaca sevmiştim. Bunda kitabın isminin da katkısı var mıdır, bilmiyorum.
niye toplanmıştık o gece? Toplanmak için bahanemizin hayli olduğu yıllardı kesinlikle. Ancak sanırım, o senelerda Paris’te yaşayan Emirali’nin yeni çıkan ‘önceden Vakit Şiirleri’ (2003) kitabıydı bizi bir ortaya getiren.
Koltuğa oturuşu, şarap kadehini tutuşu ve omzuna attığı hırkayla şık bir adamdı. O gece dostluğunun da içtenlikli ve şık olduğunu öğrenecektim.
ÇORAPLARINIZI YIKAYIN
Mehmet, Hollanda’da bir dizi aktiflik organize etmişti. Dostlarını bir ortaya getirmenin, bir ortada tutmanın piriydi. Şükrü Erbaş ve Fadıl da vardı. Fadıl’la birlikte Mehmet’in meskeninde kalıyorduk. Hollanda Kazan biz kepçe. Hüseyin (Şahin) Maviye’nin otomobiliyle geliyor, bizi meskenden alıyor, artık ismini hatırlamadığım birtakım kentlerde şiirler okuyorduk.
Amsterdam’a, Mehmet’in meskenine Emirali de geldi Paris’ten. Akşam yatmadan evvel çoraplarını yıkadı Emirali. Bunun bir hapishane alışkanlığı olduğunu düşünmüştüm niçinse. “Vecdicim, çoraplar her vakit pak olmalı. Sen de yıka” demişti. Mikroplarla, temizlikle ilgili o denli detaylar anlattı ki kendimi mikroplar deryasında yaşıyor üzere hissetmiştim.
DERSİM’DE KOLU KIRILDI…
Seçim öncesi, çalıştığım gazete için izlenim yazmak üzere Dersim’e gitmiştim. Emirali Dersim’deydi. Doğduğu köyde konut yaptırıyordu. Mesken, kültüre ve sanata hizmet edecekti. Onunla Dersim’deki seçim havasını konuşmak istemiştim. Kalkıp gelmişti.
Lakin kolu kırılmıştı Emirali’nin ve seçimdilk evvel kırık kolunu konuşmak zorunda kalmıştık. Şükrü Erbaş’ın “Köylüleri neden öldürmeliyiz” şiirini hatırlatmış, “İnsan Paris’i bırakıp köye dönerse olacağı budur” demiştim. Gülmüştük.
Küçük bir çay ocağında çaylarımızı içmiş, seçimin yanı sıra köyde yaptırdığı konutu, yayına hazırladığı yeni kitapları hakkında konuşmuştuk. Dersim’de kolu kırılmış, umudu kırılmamıştı Emirali’nin. Yapacak daha epey işi vardı.
PARİS, VAKİT İÇİN UMUT VERİYORDU
Emirali ile sıklıkla İstanbul’da, biroldukça defa oturup sohbet etme imkanım oldu. Onunla en son bir daha Dersim’de, Mehmet Çetin’in cenazesinde karşılaştık. Hastaydı Emirali. bir süre evvel ALS hastalığına yakalanmıştı ve yürümekte kuvvetlik çekiyordu. Buna karşın kadim dostunu, yoldaşını yolcu etmek için Dersim’e kadar gelmişti. Emirali’yi birinci sefer bu kadar kederli hatta acılar ortasında görmüştüm.
Gitmek Bir Uzun Hikaye – Toplu Şiirler 1985 – 2021, Emirali Yağan, 176 syf., Red Kitap, 2021.
bir daha de aklında yazmakla ilgili yeni projeler vardı ve bu sefer ertelemek istemiyor, süratle yazıp bitirmek istiyordu. Tedavisine Paris’te devam ederse, bütün bu işler için vakit bulabileceğini umut ediyordu.
Emirali Paris’e gitti. Eşi Aksiyon, Almanya’da yaşayan arkadaşı Ali İstek Güler ve başka dostları onu hiç yalnız bırakmadı. Sıhhatiyle yakından ilgilendiler. Yazdıklarının yayına hazırlanması için ellerinden geleni yaptılar. Emirali, toplu şiirlerinin ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’ ismiyle yayımlandığını gördü. Vefat etmeden birkaç gün evvel ise ‘Her Yerden hiç bir Yere’ isimli kitabı çıktı. Arkadaşlarının söylemiş olduğine nazaran Emirali, kapağına kadar kitabın her etabıyla ilgilenmişti. Hastalığı titizliğini elinden alamamıştı.
EMİRALİ’NİN ŞİİRLERİ
Toplu şiirleri ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’, Ekim 2021’de çıktı. Kitabı edinmem biraz vakit aldı. Şiirleri okumam da… Toplu şiirler, Emirali’nin şiiri hakkında edindiğim dağınık izlemi bütünlüklü sundu. Örneğin birinci kitapları ‘Urmiye Mavisi’ ile ‘Şarkılar Ülkesi’nin Ahmed Arif ve Enver Gökçe esintisi taşıdığını fakat kendi sesini de kuvvetli bir şeklide hissettirdiğini söyleyebilirim. Bir devrimcinin şiirlerdir bunlar. İçine doğduğu toprakların gerçekliğinden, efsanesinden, masalından, acısından kopmadan dünyayı kucaklamaya hazır bir militanın şiirleri.
LİRİZM İLE İRONİ ORTASINDA
Üçüncü kitabı ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’, ‘Şarkılar Ülkesi’nden beş yıl daha sonra yayımlandı. Bu kitapta Batı edebiyatının/şiirinin esintisi ağırdır. Biçim ve biçem arayışları öteki bir durağa ulaşmıştır
bir daha toprağına aşık bir insanın şiirleri yer alıyordur ‘Gitmek Bir Uzun Hikaye’de lakin kendisine sorun ettiklerini öbür türlü anlatmanın yolunu, imkanlarını arayıp bulmuştur. Kendi şiir lisanında karar kıldığı ya da daima var olan şiir lisanını güçlendirdiği kitabı da ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’ olmuştur.
Düzyazı-şiirin en hoş örnekleri vardır kitapta. Evvelki kitaplarda varlık gösteremeyen ironi, bu kitapta güzelce göstermiştir kendisini. Kitabın birinci şiiri “Randevu”nun birinci dizesi “bak çocuğum Emir”dir. Bu dize Emirali’nin şiirinde artık çoğunlukla karşımıza çıkacak ironiye hazırlar adeta. Hüzünlüdür, insanın içini acıtan tiptendir Emirali’nin şiirindeki ironi.
‘önceden Vakit Şiirleri’nde “yok, bu kadar lirizm bize fazla/menzile vardığı yerde çatlasın atımız” diyecektir. Fakat bu kitapta kendi topraklarıyla, çocukluğuyla, efsaneleriyle, kahramanlarıyla hasbıhal ettiği için ironi geride kalacak, lirizm evvel olacaktır. Zira “gitmelerin ömür tüketen bir manası olduğunu/oldukca daha sonraları anladım//gittim ve gördüm/batının batısında bir doğu yokmuş” diyecektir “Öndeyiş”te. Aradığını hiç bir yerde bulamamak ya da çocukluğundan, topraklarından kopamamak halinde okunabilecek bu dizeler, Emirali’nin lirizmden kopamayışının öne sürülen nedeni olarak da sunulabilir.
‘AYLAK DİZELER’ YA DA AVRUPA GÜNLÜĞÜ
Denilebilir ki “Aylak Dizeler”, Emirali’nin Fransa, Avrupa günlerini anlatan şiirlerdir. hayatının hiç bir periyodunda aylak olmadı benim tanıdığım Emirali. Her vakit titiz, tertipli, programlı bir insandı. Bu niçinle kitaba “Aylak Dizeler” ismini vermesi, tek başına büyük bir ironi üzere geliyor bana.
Emirali, “Aylak Dizeler”de Avrupa’da geçirdiği vaktin günlüğünü tutmuş, karşılaştığı insanların kıssalarına odaklanmış. Can havliyle lirizmden kaçıp ironiye sığınmıştır. “Komşum Francesca”, “Körler Diyalaoğu”, “Randevu” bu şiirlerdendir. Hollanda’da karşılaştığı hemşerisi ile edebiyat üzerine yaptıkları muhabbeti anlatan “Karabaş ile daha sonradan Sarışın” şiiri ise olağanüstüdür.
Ve son şiir kitabı ‘Ne El Dorado Ne İthaka’. 20 yılda yazılmış bu şiirler, toplu şiirleri ortasında birinci defa kitap olarak çıkıyor okurun karşısına. “Ziyankâr Yurduma Ağıt” da yer alıyor kitapta fakat Asya ve Afrika ve öteki diyarlar için yazdığı ağıtlar da vardır.
VEDA YAZISI
Emirali’nin ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’ kitabı için bir yazı yazmayı tasarladığımı biliyordu. Üstelik yakın vakitte kendisiyle görüşebilen arkadaşlara yazıyı da sormuş. Emirali, ne yazık ki kitabı hakkında yazmayı tasarladığım yazıyı görmeden gitti. Onu, küçücük bir moralden mahrum bıraktım. Bunun için kendimi affetmeyeceğim. Bir veda yazısı beni ne kadar teselli edebilir, bunu bilemiyorum.
Bu veda yazısı şayet bir şiirle bitecekse “Ömrün Final Sahnesi” şiiriyle bitmeli güya. Geride kalanlara mevt karşısında metin olmayı tembih ettiği için.
İki vakitle salınan
Bir sarkaç üzere duruverse kalbim
Söylenecek ne kalır ki geriye
Zangoç yoruldu, çan sustu, seda bitti
Yüzünün Kabesizliği ve cenaze namazın
Final sahnesi ömrünün en garip çelişkisi
Geçtiğin yollara tekrar dönmeyeceksin
İsminin son defa anıldığı yerde unutulmak korkusu
Üzülme, ölünce her şey geçer
Artık bir yıldız kaysa, o gidişindir senin
Bir yerde birilerinin seni beklediğini
Ve daima bekleyeceğini sen bilmeyeceksin
Ömürden daha sonra ölümdilk evvel
Sonsuzda bir yere varacaksın, orada kal
Vefatın miladı, miadı yok, mevt sensin
Gidenler birlikte gdolayırler gölgelerini
Gidenler gitsinler, vefatı bekletmemeli
Celladını ortasında taşıyan hayat
Okumaya devam et...
Fadıl (Öztürk) vardı, fazlaca yeterli hatırlıyorum. Zira onun kulağına eğilmiş, az ötede duran adamı kastederek, “Bu Parisli olmuş, hiç bir Dersimli şarap kadehini bu biçimde şık tutamaz” demiştim. Fadıl ne dedi, artık hatırlamam mümkün değil lakin eminim kendisine has esprilerden birini yapmış ve fazlaca güldürmüştür beni.
O gece epey gülmüştük. O gece Emirali Yağan’la tanışmıştım. Emirali’nin şiirini biliyordum şüphesiz. ‘Urmiye Mavisi’ (Umut Yayıncılık, 1989) birinci kitabıydı. İkinci kitabı ‘Şarkılar Ülkesi’ (1990) ve üçüncü kitabı ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’ (1995) Piya Kitaplığı’ndan çıkmıştı. ‘Girmek Bir Uzun Öykü’deki şiirleri fazlaca sevmiştim. Bunda kitabın isminin da katkısı var mıdır, bilmiyorum.
niye toplanmıştık o gece? Toplanmak için bahanemizin hayli olduğu yıllardı kesinlikle. Ancak sanırım, o senelerda Paris’te yaşayan Emirali’nin yeni çıkan ‘önceden Vakit Şiirleri’ (2003) kitabıydı bizi bir ortaya getiren.
Koltuğa oturuşu, şarap kadehini tutuşu ve omzuna attığı hırkayla şık bir adamdı. O gece dostluğunun da içtenlikli ve şık olduğunu öğrenecektim.
ÇORAPLARINIZI YIKAYIN
Mehmet, Hollanda’da bir dizi aktiflik organize etmişti. Dostlarını bir ortaya getirmenin, bir ortada tutmanın piriydi. Şükrü Erbaş ve Fadıl da vardı. Fadıl’la birlikte Mehmet’in meskeninde kalıyorduk. Hollanda Kazan biz kepçe. Hüseyin (Şahin) Maviye’nin otomobiliyle geliyor, bizi meskenden alıyor, artık ismini hatırlamadığım birtakım kentlerde şiirler okuyorduk.
Amsterdam’a, Mehmet’in meskenine Emirali de geldi Paris’ten. Akşam yatmadan evvel çoraplarını yıkadı Emirali. Bunun bir hapishane alışkanlığı olduğunu düşünmüştüm niçinse. “Vecdicim, çoraplar her vakit pak olmalı. Sen de yıka” demişti. Mikroplarla, temizlikle ilgili o denli detaylar anlattı ki kendimi mikroplar deryasında yaşıyor üzere hissetmiştim.
DERSİM’DE KOLU KIRILDI…
Seçim öncesi, çalıştığım gazete için izlenim yazmak üzere Dersim’e gitmiştim. Emirali Dersim’deydi. Doğduğu köyde konut yaptırıyordu. Mesken, kültüre ve sanata hizmet edecekti. Onunla Dersim’deki seçim havasını konuşmak istemiştim. Kalkıp gelmişti.
Lakin kolu kırılmıştı Emirali’nin ve seçimdilk evvel kırık kolunu konuşmak zorunda kalmıştık. Şükrü Erbaş’ın “Köylüleri neden öldürmeliyiz” şiirini hatırlatmış, “İnsan Paris’i bırakıp köye dönerse olacağı budur” demiştim. Gülmüştük.
Küçük bir çay ocağında çaylarımızı içmiş, seçimin yanı sıra köyde yaptırdığı konutu, yayına hazırladığı yeni kitapları hakkında konuşmuştuk. Dersim’de kolu kırılmış, umudu kırılmamıştı Emirali’nin. Yapacak daha epey işi vardı.
PARİS, VAKİT İÇİN UMUT VERİYORDU
Emirali ile sıklıkla İstanbul’da, biroldukça defa oturup sohbet etme imkanım oldu. Onunla en son bir daha Dersim’de, Mehmet Çetin’in cenazesinde karşılaştık. Hastaydı Emirali. bir süre evvel ALS hastalığına yakalanmıştı ve yürümekte kuvvetlik çekiyordu. Buna karşın kadim dostunu, yoldaşını yolcu etmek için Dersim’e kadar gelmişti. Emirali’yi birinci sefer bu kadar kederli hatta acılar ortasında görmüştüm.
Gitmek Bir Uzun Hikaye – Toplu Şiirler 1985 – 2021, Emirali Yağan, 176 syf., Red Kitap, 2021.
bir daha de aklında yazmakla ilgili yeni projeler vardı ve bu sefer ertelemek istemiyor, süratle yazıp bitirmek istiyordu. Tedavisine Paris’te devam ederse, bütün bu işler için vakit bulabileceğini umut ediyordu.
Emirali Paris’e gitti. Eşi Aksiyon, Almanya’da yaşayan arkadaşı Ali İstek Güler ve başka dostları onu hiç yalnız bırakmadı. Sıhhatiyle yakından ilgilendiler. Yazdıklarının yayına hazırlanması için ellerinden geleni yaptılar. Emirali, toplu şiirlerinin ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’ ismiyle yayımlandığını gördü. Vefat etmeden birkaç gün evvel ise ‘Her Yerden hiç bir Yere’ isimli kitabı çıktı. Arkadaşlarının söylemiş olduğine nazaran Emirali, kapağına kadar kitabın her etabıyla ilgilenmişti. Hastalığı titizliğini elinden alamamıştı.
EMİRALİ’NİN ŞİİRLERİ
Toplu şiirleri ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’, Ekim 2021’de çıktı. Kitabı edinmem biraz vakit aldı. Şiirleri okumam da… Toplu şiirler, Emirali’nin şiiri hakkında edindiğim dağınık izlemi bütünlüklü sundu. Örneğin birinci kitapları ‘Urmiye Mavisi’ ile ‘Şarkılar Ülkesi’nin Ahmed Arif ve Enver Gökçe esintisi taşıdığını fakat kendi sesini de kuvvetli bir şeklide hissettirdiğini söyleyebilirim. Bir devrimcinin şiirlerdir bunlar. İçine doğduğu toprakların gerçekliğinden, efsanesinden, masalından, acısından kopmadan dünyayı kucaklamaya hazır bir militanın şiirleri.
LİRİZM İLE İRONİ ORTASINDA
Üçüncü kitabı ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’, ‘Şarkılar Ülkesi’nden beş yıl daha sonra yayımlandı. Bu kitapta Batı edebiyatının/şiirinin esintisi ağırdır. Biçim ve biçem arayışları öteki bir durağa ulaşmıştır
bir daha toprağına aşık bir insanın şiirleri yer alıyordur ‘Gitmek Bir Uzun Hikaye’de lakin kendisine sorun ettiklerini öbür türlü anlatmanın yolunu, imkanlarını arayıp bulmuştur. Kendi şiir lisanında karar kıldığı ya da daima var olan şiir lisanını güçlendirdiği kitabı da ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’ olmuştur.
Düzyazı-şiirin en hoş örnekleri vardır kitapta. Evvelki kitaplarda varlık gösteremeyen ironi, bu kitapta güzelce göstermiştir kendisini. Kitabın birinci şiiri “Randevu”nun birinci dizesi “bak çocuğum Emir”dir. Bu dize Emirali’nin şiirinde artık çoğunlukla karşımıza çıkacak ironiye hazırlar adeta. Hüzünlüdür, insanın içini acıtan tiptendir Emirali’nin şiirindeki ironi.
‘önceden Vakit Şiirleri’nde “yok, bu kadar lirizm bize fazla/menzile vardığı yerde çatlasın atımız” diyecektir. Fakat bu kitapta kendi topraklarıyla, çocukluğuyla, efsaneleriyle, kahramanlarıyla hasbıhal ettiği için ironi geride kalacak, lirizm evvel olacaktır. Zira “gitmelerin ömür tüketen bir manası olduğunu/oldukca daha sonraları anladım//gittim ve gördüm/batının batısında bir doğu yokmuş” diyecektir “Öndeyiş”te. Aradığını hiç bir yerde bulamamak ya da çocukluğundan, topraklarından kopamamak halinde okunabilecek bu dizeler, Emirali’nin lirizmden kopamayışının öne sürülen nedeni olarak da sunulabilir.
‘AYLAK DİZELER’ YA DA AVRUPA GÜNLÜĞÜ
Denilebilir ki “Aylak Dizeler”, Emirali’nin Fransa, Avrupa günlerini anlatan şiirlerdir. hayatının hiç bir periyodunda aylak olmadı benim tanıdığım Emirali. Her vakit titiz, tertipli, programlı bir insandı. Bu niçinle kitaba “Aylak Dizeler” ismini vermesi, tek başına büyük bir ironi üzere geliyor bana.
Emirali, “Aylak Dizeler”de Avrupa’da geçirdiği vaktin günlüğünü tutmuş, karşılaştığı insanların kıssalarına odaklanmış. Can havliyle lirizmden kaçıp ironiye sığınmıştır. “Komşum Francesca”, “Körler Diyalaoğu”, “Randevu” bu şiirlerdendir. Hollanda’da karşılaştığı hemşerisi ile edebiyat üzerine yaptıkları muhabbeti anlatan “Karabaş ile daha sonradan Sarışın” şiiri ise olağanüstüdür.
Ve son şiir kitabı ‘Ne El Dorado Ne İthaka’. 20 yılda yazılmış bu şiirler, toplu şiirleri ortasında birinci defa kitap olarak çıkıyor okurun karşısına. “Ziyankâr Yurduma Ağıt” da yer alıyor kitapta fakat Asya ve Afrika ve öteki diyarlar için yazdığı ağıtlar da vardır.
VEDA YAZISI
Emirali’nin ‘Gitmek Bir Uzun Öykü’ kitabı için bir yazı yazmayı tasarladığımı biliyordu. Üstelik yakın vakitte kendisiyle görüşebilen arkadaşlara yazıyı da sormuş. Emirali, ne yazık ki kitabı hakkında yazmayı tasarladığım yazıyı görmeden gitti. Onu, küçücük bir moralden mahrum bıraktım. Bunun için kendimi affetmeyeceğim. Bir veda yazısı beni ne kadar teselli edebilir, bunu bilemiyorum.
Bu veda yazısı şayet bir şiirle bitecekse “Ömrün Final Sahnesi” şiiriyle bitmeli güya. Geride kalanlara mevt karşısında metin olmayı tembih ettiği için.
İki vakitle salınan
Bir sarkaç üzere duruverse kalbim
Söylenecek ne kalır ki geriye
Zangoç yoruldu, çan sustu, seda bitti
Yüzünün Kabesizliği ve cenaze namazın
Final sahnesi ömrünün en garip çelişkisi
Geçtiğin yollara tekrar dönmeyeceksin
İsminin son defa anıldığı yerde unutulmak korkusu
Üzülme, ölünce her şey geçer
Artık bir yıldız kaysa, o gidişindir senin
Bir yerde birilerinin seni beklediğini
Ve daima bekleyeceğini sen bilmeyeceksin
Ömürden daha sonra ölümdilk evvel
Sonsuzda bir yere varacaksın, orada kal
Vefatın miladı, miadı yok, mevt sensin
Gidenler birlikte gdolayırler gölgelerini
Gidenler gitsinler, vefatı bekletmemeli
Celladını ortasında taşıyan hayat
Okumaya devam et...