Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay: Ekonomimizin 2022 yılında yüzde 5 büyüyeceğini öngörüyoruz
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda, Cumhurbaşkanlığının 2022 yılı bütçesi görüşmelerinde, milletvekillerinin soru ve tenkitlerini yanıtladı.
Gün uzunluğu Cumhurbaşkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı’na bağlı, ilgili ve bağlı kurum ve kuruluşların Bütçe ve Kesin Hesapları ile Sayıştay Raporlarına ve bütçenin tümüne ait yapılan değerlendirmeler için teşekkür eden Oktay, Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yılına ilerlerken tarihten devraldıkları birikime sahip çıkarak Türkiye’yi daha ileri noktalara taşımak için gece-gündüz çalıştıklarını söylemiş oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde milletin iradesini sürekli her şeyin üzerinde tutarak 84 milyon vatandaşın gereksinimini, beklentilerini ve geleceğini düşünerek hareket ettiklerinin altını çizen Oktay, adımları millet için en yeterli sonuçları alacak biçimde attıklarını tabir etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve hükûmetinin hep sokaklarda, vatandaşın ortasında olduğunu belirten Oktay, “Biz hiç bir vakit milletimizden, hiç bir bölümden kopmadık, bugünden daha sonra da kopmayız.” dedi.
Türkiye’de demokrasi, özgürlükler, barış, refah ve istikrarı yükseltme davasının her insanın sorumluğunda olduğunu lisana getiren Oktay, burada Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ehemmiyetine vurgu yaptı.
Bütçeyi, Kesin Hesap ve Sayıştay bulgularını tüm bilgileriyla, karşılaştırma yapılabilecek tablo ve programları içerecek biçimde Meclise sunduklarını kaydeden Oktay iktisadıyla, altyapısıyla, gelecek gayeleriyle Türkiye’yi daha uyguna taşıma misyonunu sahiplenmenin ehemmiyetine işaret etti.
Müşterekleri öne çıkararak ulusal mutabakat tabanında Türkiye için kenetlenen milletvekilleri başta olmak üzere, bütçenin içeriğine, yatırım ve maksatlara odaklanarak yapan katkıda bulunan tüm milletvekillerine teşekkür eden Oktay, 26 Ekim’de gerçekleştirdiği bütçe sunumunda şahsına yöneltilen soru ve tenkidin şimdi tamamını cevapladığını, Cumhurbaşkanı Yardımcılığına yöneltilen soru önergelerinin cevaplanma oranının ise yüzde 75’in üzerinde olduğunu söylemiş oldu.
Görüşmelerde, sahip olunan olumlu makroekonomik göstergelere, bütçe disiplinine, ihracat rekorlarına, uygunlaşan cari istikrara, sanayi üretimi performansına ve kuvvetli büyüme sayılarına karşın iktisada yönelik büsbütün reddiyeye dayanan tenkitlerin olduğunu aktaran Oktay şöyleki konuştu:
“2020 ve 2021 tüm dünyada salgının ekonomik tesirlerinin pek yüksek seyrettiği yıllar oldu. İktisatların sarsıldığı, global hasılanın ve ticaretin olumsuz etkilendiği bu devri, ekonomimiz alınan önlemler yardımıyla biroldukça gösterge açısından olumluya döndürmeyi başarabildi. Tüm gün büsbütün negatif bir yaklaşım kullanarak tenkitler yapıldı. Biraz da müspet bir yaklaşımla birtakım göstergelere bakalım. 2020 yılında yüzde 1,8’lik büyüme ile G20 ülkeleri içinde Çin’le birlikte büyüme sağlayabilen iki ülkeden birisi olduk. 2021 yılının birinci çeyreğinde yüzde 7,2, ikinci çeyreğinde ise yüzde 21,7 büyüme sağladık. Büyüme sayıları açısından altını değerle çizmemiz gereken konu ise net ihracatın ve sanayi üretimimizin ekonomik büyümeye sağladığı katkılardır ki bu da ekonomimizin nitelikli bir büyüme sürecinde olduğunu göstermektedir. Büyümenin yanı sıra dış ticaret ve cari süreçler istikrarı açısından da değerli muvaffakiyetlerin sağlandığı bir devir yaşıyoruz.”
Oktay, salgının olumsuz tesirleri ve dünya navlun ve nakliyecilik piyasasında yaşanan meselelere karşın Türkiye iktisadının, son periyotlarda ihracat gelirlerinde rekor düzeyleri yakaladığını ve yıllıklandırılmış olarak ihracatını 210 milyar doların üzerine çıkarmayı başardığını tabir etti.
İhracatın ithalatı karşılama oranının ekim ayında yüzde 93,41’e, ocak-ekim devrinde ise geçen yılın birebir periyoduna bakılırsa 7,2 puan artarak yüzde 84,3’e yükseldiğini aktaran Oktay, 2021 yılının ocak-eylül periyodundaki cari süreçler açığının geçen yılın birebir periyoduna göre yüzde 58,5 oranında azalarak 11,7 milyar dolar düzeyinde gerilediğini kaydetti.
‘Önemli bir ivme kazandı’
Türk iktisadının “sadece yüksek cari açık vererek büyüme sağlayabilme sarmalı”nı kırma noktasında değerli bir ivme kazandığına işaret eden Oktay, “Bir öbür değerli gösterge olan istihdam sayıları göz önüne alındığında, ekonomimizin salgının tesirlerini büyük ölçüde telafi ettiğini görüyoruz. Eylül ayı prestijiyle birinci sefer işgücü sayımız 33 milyonu, istihdamımız ise 29 milyonu aşmıştır.” dedi.
Türkiye’nin salgın kaidelerinde bu muvaffakiyetleri sağlarken bütçe disiplini konusunda azami ihtimamla hareket ettiğini vurgulayan Oktay şunları kaydetti:
“2020 yılında dünyada bütçe açığının ulusal gelire oranı yüzde 10’un üzerinde seyrederken bizde yüzde 3,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. Yani savurganlık değil, tam aksisi son derece disiplinli bir bütçe yönettiğimizi gösteriyor; bütün dünyada tam aykırısı bulunmasına karşın. Faiz harcamalarının hem ulusal gelire birebir vakitte bütçe ve vergi gelirlerine oranına bakıldığında, 2002 yılında aldığımız mirasa kıyasla başarımız ortaya çıkmaktadır. Merkez Bankası rezervleri son periyotta 35 milyar doların üzerinde bir artışla 127 milyar dolar düzeyindedir. Net rezervler açısından son devirde güzelleşmeler sağlandığını görmemiz gerekiyor. Memleketler arası rezerv yeterlilik rasyoları da ülkemizin rezervlerinin güçlendiğine işaret etmektedir. Bankacılık kesiti de kuvvetli sermaye yeterlilik rasyosu ve düşük takipteki alacaklar oranı ile ekonomimizin bir başka kuvvetli ayağıdır.”
Oktay, son periyotta Merkez Bankasının faiz indirimi ile yeni bir ekonomik modele geçildiği, bu niçinle bütçe başta olmak üzere Orta Vadeli Program maksatlarının “çöp olduğunun” argüman edildiğini hatırlatarak dünyanın hiç bir ülkesinde para siyaseti araçlarının tek istikametli kullanılmadığını söylemiş oldu.
‘Ağır tenkitleri manasız bulmaktayız’
“Biraz etrafımıza baktığımızda şunu net olarak gorebiliriz. Şu an yalnızca Türkiye değil, gelişmiş ve gelişmekte olan bir epey ülke negatif gerçek faiz uygulamaktadır.” diyen Oktay, ABD’nin eksi 5,6, Polonya’nın eksi 5,2, Almanya’nın eksi 4,3, Macaristan’ın eksi 4,1, İngiltere’nin eksi 3,9, İtalya’nın eksi 2,9, Brezilya’nın eksi 2,6, Fransa’nın eksi 2,6, Güney Kore’nin eksi 2,4 ve Rusya’nın eksi 0,6 oranlarında negatif gerçek siyaset faizi uyguladığına dikkati çekti.
Burada gayenin, üretim, yatırım ve ihracatın canlı tutulması, istihdamın artırılması, firma ve hane halklarına likidite sağlanması olduğuna işaret eden Oktay şunları kaydetti:
“Bu global seviyede fazlaca açıkken buradaki ağır tenkitleri manasız bulmaktayız. Aslolan hedeflerdir, araçların nasıl değiştiği ya da kullanıldığı değil. Temel gayelerimiz ülkemizin kalkınması, milletimizin refahı ve bunun için de büyüme ve istihdamın artırılmasıdır. ötürüsıyla, OVP’de öngördüğümüz temel amaçlarımız birebir kalmakla bir arada global ve mahallî kurallardaki değişikliğe bağlı olarak siyaset araçlarını farklı hallerde kullanmamız pek doğaldır. Zarfa değil mazrufa bakmak lazımdır. Ekonomimizin 2022 yılında yüzde 5 büyüyeceğini öngörüyoruz. Bu çerçevede kalkınma amaçlarımıza kararlı bir halde bağlıyız. Benzeri biçimde bütçe gayelerimiz de hala dimdik ayaktadır. Bütçe amaçlarımızı yalnızca döviz kuruna indirgeyerek siyaset geliştiriyor değiliz. Bu dar perspektif hayatın olağan akışına alışılmamıştır. Döviz kurlarındaki yükseliş, birtakım bütçe sarfiyatlarında artışa yol açarken bununla birlikte bütçe gelirlerini de olumlu tarafta etkilemektedir. Bu çerçevede, toplam bütçe istikrarına bakıldığında bu tesir hudutlu ve yönetilebilir seviyededir.”
Oktay, dalgalı kur rejimi ile piyasadaki ekonomik temellere dayanmayan fiyat hareketlerinin bir süre daha sonra piyasa açısından rasyonel bir noktada istikrara ulaşacağını söylemiş oldu.
‘2022 bütçesi gereksinimleri en güzel biçimde karşılayacaktır’
“Bütün bu gelişmelere karşın ekonomik büyümede sağladığımız muvaffakiyet ve mali disiplindeki kararlı duruşumuz yardımıyla 2021 yılı bütçemizde yüzde 4,3’lük bir bütçe açığı öngörmüşken yılı yüzde 3,5’in altında bir bütçe açığıyla kapatacağız.” sözünü kullanan Oktay, gelecek periyotta de mali disiplin ve büyüme amaçlarından asla vazgeçmeyerek mümkün riskleri faal ve dinamik bir biçimde yöneteceklerinin altını çizdi.
Meclise sundukları bütçenin ardında olduklarını vurgulayan Oktay, “5018 Sayılı Kanun ve Bütçe Kanunu’nun Hükûmetimize verdiği yetki çerçevesinde, yıl içerisinde harcamalarda ve gelir tarafında meydana gelebilecek artış ve azalışları, bütçe istikrarını gözeterek yönetebileceğimiz konusunda rastgele bir tereddüt taşımıyoruz. Allah’ın müsaadesiyle 2022 bütçesi de milletimizin muhtaçlıklarını en düzgün biçimde karşılayacaktır.” diye konuştu.
Tüm olumlu makro göstergelere karşın, döviz kurlarında son devirde yaşanan hareketlenmeyi tek bir parametre ile açıklama kolaylığına gidilmemesi gerektiğini belirten Oktay şunları kaydetti:
“Biz dahil birfazlaca ülke doların tüm dünyada bedel kazanmasından etkilenmektedir. ABD geçtiğimiz periyotta tahvil alım programını azaltacağını açıklamış ve bu durum dolar endeksinin yükselmesine niçiniyet vermiştir. Avro/dolar paritesi son devirde 1,12 düzeyine kadar gerilemiştir. Gerçekten siyaset faizinin yüksek olduğu periyotlarda de kurlarda hareketlenmeler olmuştur. Hatta siyaset faizini artıran birtakım ülkelerin faiz artırım sonucundan daha sonra da kurlarda yükselmeler yaşanabilmektedir. Ayrıyeten, birfazlaca değerli iktisatta siyaset faizinin enflasyonun altında olduğunu fark etmemiz gerekiyor. Ülkemizde kurlarda yaşanan artışlar, dolar endeksinin dünyada artıyor olması, spekülatif hareketler ve döviz talebini artıran etmenlerle daha bariz hale gelmektedir. Cumhurbaşkanımız liderliğinde 19 yıldır enflasyon-kur-faiz üçlemesini içine alan topyekûn bir bağımsızlık gayreti veriyoruz.”
‘Köşeye sıkıştırmak için fazlaca uğraştılar’
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, Suriye ve Irak’ta yaşanan insani kriz başta olmak üzere, sonların yanı başında kurulan tuzakları yerli-milli savunma sanayi eserleri ve sarsılmaz iradeyle birer birer bozdukça, Türkiye’yi durdurmak için iktisat kartının oynandığını vurgulayarak şunları kaydetti:
“Faiz lobileri, bölgesinde kelam sahibi ve tam bağımsız bir Türkiye yerine, gecelik yüzde 7000-7500 faizlerle teslim aldıkları bir Türkiye’yi tercih ederek ülkemizi köşeye sıkıştırmak için fazlaca uğraştılar. Ne kadar uğraşırlarsa uğraşsınlar, iktisat üzerinden Türkiye’yi siyaseten teslim alma projesi hiç birinde işe yaramadı. Bugün de yaramayacak, gelecekte de yaramayacak. ‘Biz bu milleti faiz lobisine mahkum etmeyeceğiz. Hangi koşullarda olursa olsun çabamızı vereceğiz.’ dedik ve spekülatif kur ataklarının sebep olduğu tahribatı değerli ölçüde gidererek yolumuza devam ettik. Dünyanın en büyük ekonomilerini bile derinden sarsan Kovid salgını devrine işte bu biçimde bir fazlaca badireyi kararlılıkla atlatmış, krizi fırsata çevirme kapasitesine sahip bir Türkiye olarak girdik. Bu şiddetli süreçte üretim çarklarının durmaması, istihdamın korunması ve tedarik zincirinin kesintiye uğramaması için her türlü dayanağı verdik.”
‘Spekülasyon vesayeti’ni de bir daha biz ortadan kaldıracağız’
Salgının da tesiriyle dünyanın dört bir yanında yapılar, yaklaşımlar ve ticari münasebetler dönüşürken iktisat siyasetlerini Türkiye gerçeklerine ve gereksinimlerine uygun olarak güncellediklerini belirten Oktay, bu çerçevede, yatırım, üretim, istihdam ve büyüme odaklı, tam bağımsız bir rota benimsendiğini bildirdi.
Oktay, “Vesayeti, darbeleri, terör örgütlerini ve siyaset mühendislerini tarihin tozlu raflarına kaldıran takımlar olarak ‘spekülasyon vesayeti’ni de bir daha biz ortadan kaldıracağız ve yolumuza topyekün bağımsız olarak devam edeceğiz. Son devirdeki fiyat artışlarının yol açtığı dertlerin üstesinden de bir daha biz geleceğiz. Nasıl olduğunu da daima birlikte bakılırsaceğiz. Bu dalgalanma devrini de goreceksiniz geçmişte olduğu üzere geride bırakacağız. Biz bu süreçte de vatandaşımızın yanındayız.” halinde konuştu.
Dünya genelinde doğal gaz, kömür, petrol ve elektrik üzere emtia meblağlarında önemli artışlar yaşanırken vatandaşlara yüksek seviyeli artışların yansımaması için büyük uğraş gösterdiklerini belirten Oktay, vatandaşları fiyat artışlarından korumak maksadıyla doğal gaz ve elektrikte maliyetin yarısını devlet olarak üstlendiklerini vurguladı.
Oktay, “Başka ülkelerle kıyaslandığında, global güç fiyatlarındaki yüksek artışı en az biçimde vatandaşlarımıza yansıtıyoruz.” dedi.
Bu süreçte çiftçileri de muhafazaya devam ettiklerini aktaran Oktay, şunları söylemiş oldu:
“Çiftçilerimize yapılan ziraî destekleme ödemelerinden yaklaşık yıllık 600 milyon lira civarında olan gelir vergisi stopajı kesintisi artık yapılmayacak, geriye dönük olarak 5 yıllık kesintiler, 2,5 milyar lirası anapara, 850 milyon lirası da faiz olmak üzere, toplam 3,4 milyar lira iade edilecektir. Çiftçilerimize epeyce farklı konularda verdiğimiz dayanakların yanında çiftçilerimizin direkt girdi maliyetlerine de dayanak veriyoruz. Eşel Taşınabilir Sistemi kapsamında mazot maliyetinin değerli bir kısmını karşılıyor, çiftçilerimizin Eşel Taşınabilir Sistemi haricindeki mazot maliyetinin de yarısını karşılıyoruz. Ayrıyeten çiftçilerimizin en büyük girdi kalemlerinden biri olan gübreye verdiğimiz takviyesi iki katına çıkardık. Önümüzdeki periyotta hem yurt ortasında tıpkı vakitte yurt haricinde üretim alanlarının genişletilmesiyle çıktı artışını sağlayacak ve meblağlarının daha sağlıklı bir yerde oluşmasına katkı vereceğiz.”
‘İhracatı artıracak siyasetleri birer birer hayata geçirdik’
Döviz talebini artıran etmenleri ortadan kaldırmaya ve dallar bazında cari süreçler istikrarını orta ve uzun vadede kalıcı olarak düzgünleştirmeye kuvvetli biçimde odaklandıklarını söz eden Oktay, bu doğrultuda orta malı ithalatını ve güç harcamalarını azaltıcı, ithal ikame yerli üretimi güçlendirecek ve ihracatı artıracak siyasetleri birer birer hayata geçirdiklerini kaydetti.
Oktay, şöyleki devam etti:
“Türkiye’nin arabası, elektrikli araç sistemleri, insansız hava araçları üretimi, çeşitli savunma sanayi yatırımları, imalat endüstrinde kullanılan çeşitli kimyasallar, ulusal muharip uçak üretimi, güneş paneli üretimi üzere proje bazlı yatırımlar yardımıyla orta malı muhtaçlığının yerli üretimle giderilmesi ve cari açığın azaltılması hedeflenmektedir. Öngörülen yatırımların tamamının gerçekleştirilmesi durumunda; petrokimya, yenilenebilir güç, paslanmaz çelik, doğal gaz sürece, otomotiv, kağıt, vasıflı çelik üretimi ve sürece, gübre, insansız hava teknolojileri, ilaç ve çeşitli dallarda yatırım yapan firmalarla cari açığın azaltılmasına, yıllık 26,5 milyar dolar katkı sağlanması ve toplam 83 bin 500 şahsa ek iş imkanı sunulması beklenilmektedir.”
‘Dış yatırımcı, inançlı liman Türkiye’den vazgeçmeyecek’
İktisadın direkt yatırım potansiyelinin hayata geçtiğini lisana getiren Oktay, 2002-2021 Eylül periyodunda Türkiye’ye direkt yatırımların, kümülatif bazda yaklaşık 17 kat artarak 235,8 milyar dolara ulaştığını bildirdi.
Gelecek devirde, memleketler arası direkt yatırımların imalat sanayii üzere verimlilik artışı imkanı daha yüksek alanlara çekilebilmesi ve iktisadın gereksinim duyduğu kaynak girişinin artırılması maksadıyla milletlerarası direkt yatırımlara ait çalışmalara sürat vereceklerini aktaran Oktay, “Ülkemizin global memleketler arası direkt yatırımlar pastasından aldığı hissesi yüzde 1,5’e çıkarmayı hedefliyoruz. Bu doğrultuda yaptığımız çalışmaların somut neticelerina da bu hafta ortasında şahit oldunuz. ötürüsıyla hangi tenkit yapılırsa yapılsın dış yatırımcı, inançlı liman Türkiye’den vazgeçmeyecek ve vazgeçmediğini de göstermiştir.” sözünü kullandı.
‘Hayal satıyorsunuz’ üzere bir kıymetlendirme yapıldı. Allah’tan korkun’
Doğal gaz keşifleri ve yeni arama faaliyetlerinin oluşturacağı olumlu sonuçların, 7. kuşak geminin doğal kaynak arama filosuna katılması, elektrik üretiminde nükleer tesislerin devreye girmesi ve yenilenebilir güç adımları yardımıyla, güç arz güvenliğinde ve Türkiye’nin güce ödediği döviz faturasında müspet gelişmeler sağlayacaklarını vurgulayan Oktay, “Yerli ve yenilenebilir güç kaynaklarımızın artması, daha fazla üretilmesi ve daha verimli bir biçimde kullanılması tarafında yatırımlarımızı süratli biçimde artırıyoruz. Karadeniz’de keşfedilen doğal gaz için ‘hayal satıyorsunuz’ üzere bir kıymetlendirme yapıldı. Allah’tan korkun. Bütün dünya fazlaca yakından takip etti. Hem taşıma hem çıkarma birebir vakitte direkt sürece tesisleri sürüyor. 2023’te de aslına bakarsanız bunu uygulamaya koyacağız. İnşallah o gün de çıkar özür dilersiniz.” dedi.
Akkuyu Nükleer Santrali’ne ait de bilgiler veren Oktay, iklim değişikliğiyle çabada kıymetli rol üstüne alan nükleer güç projelerine gelecek senelerda da devam edeceklerini belirterek, “Yerli ve ulusal güç politikalarımız, cari istikrarımızı güzelleştirerek, ülke ekonomimize paha üretmeyi sürdürecektir.” diye konuştu.
Tarım ve hayvancılık
Tarım ve hayvancılıkta ithalatın önüne geçilebilmesine yönelik kaba yem gereksiniminin ülke kaynaklarıyla karşılanabilmesi, et ve sütte verimliliğin artırılabilmesi için mera ıslah çalışmalarına yük verildiğini lisana getiren Oktay, beraberinde yapay tohumlama uygulamalarının yaygınlaştırılması ile de hayvancılıkta randıman ve kalite artışını sağlayarak canlı yahut karkas et ithalatını önlediklerini tabir etti.
Oktay, “2019’da yılda yaklaşık 665 bin baş besilik hayvan ithal edilirken, bu sayı kademeli olarak azalmış, 2021 yılının birinci 9 ayında yaklaşık 190 bin başa kadar gerilemiştir. 2022 yılında besilik sığır ithalatına müsaade verilmeyerek, besilik gereçlerin yurt ortasından temini planlanmaktadır.” bilgisini verdi.
‘Milli güvenlik siyasetlerimize son derece kıymet veriyoruz’
“Vergiler güvenliğe gidiyor” denilerek güvenlik harcamalarına ait tenkitlerin bulunduğunu anımsatan Oktay, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Küresel planda barış ve istikrara yönelik tehditlerin belirginleştiği bir periyottan geçiyoruz ve ulusal güvenlik siyasetlerimize son derece ehemmiyet veriyoruz. Kahraman güvenlik güçlerimiz egemenlik, bağımsızlık ve güvenliğimiz için yurt içi ve hudut ötesinde terörle çabaya, Mavi Vatan’ımızda ve semalarımızdaki hak ve menfaatlerimizi müdafaaya kararlılıkla devam etmektedir. Terör örgütlerine karşı hudutlarımızda ve hudutlarımızın çabucak ötesinde tarihimizin en başaralı operasyonlarını gerçekleştirmekle kalmadık, bununla birlikte Karabağ’da 30 yıldır süren işgalin sonuçlandırılması ve Libya’da darbecilere karşı yürütülen meşruiyet gayretine kadar biroldukça muvaffakiyete imza attık. Bu alanda da somut başarılarımızı birer birer ortaya koyarak ilerliyoruz. Suriye’de bir terör koridoru oluşturulmasına müsaade vermedik ve hududumuz boyunca 8 bin 200 kilometrekarelik bir alanı PKK/PYD/YPG ve DEAŞ teröründen arındırdık.”
Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin legal haklarını savunduklarını vurgulayan Oktay, “Deniz yetki alanlarının diyalog ve iş birliğiyle hakkaniyet prensibi çerçevesinde sonlandırılması çalışmalarına sürat verdik.” dedi.
Alıntıdır
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda, Cumhurbaşkanlığının 2022 yılı bütçesi görüşmelerinde, milletvekillerinin soru ve tenkitlerini yanıtladı.
Gün uzunluğu Cumhurbaşkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı’na bağlı, ilgili ve bağlı kurum ve kuruluşların Bütçe ve Kesin Hesapları ile Sayıştay Raporlarına ve bütçenin tümüne ait yapılan değerlendirmeler için teşekkür eden Oktay, Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yılına ilerlerken tarihten devraldıkları birikime sahip çıkarak Türkiye’yi daha ileri noktalara taşımak için gece-gündüz çalıştıklarını söylemiş oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde milletin iradesini sürekli her şeyin üzerinde tutarak 84 milyon vatandaşın gereksinimini, beklentilerini ve geleceğini düşünerek hareket ettiklerinin altını çizen Oktay, adımları millet için en yeterli sonuçları alacak biçimde attıklarını tabir etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve hükûmetinin hep sokaklarda, vatandaşın ortasında olduğunu belirten Oktay, “Biz hiç bir vakit milletimizden, hiç bir bölümden kopmadık, bugünden daha sonra da kopmayız.” dedi.
Türkiye’de demokrasi, özgürlükler, barış, refah ve istikrarı yükseltme davasının her insanın sorumluğunda olduğunu lisana getiren Oktay, burada Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ehemmiyetine vurgu yaptı.
Bütçeyi, Kesin Hesap ve Sayıştay bulgularını tüm bilgileriyla, karşılaştırma yapılabilecek tablo ve programları içerecek biçimde Meclise sunduklarını kaydeden Oktay iktisadıyla, altyapısıyla, gelecek gayeleriyle Türkiye’yi daha uyguna taşıma misyonunu sahiplenmenin ehemmiyetine işaret etti.
Müşterekleri öne çıkararak ulusal mutabakat tabanında Türkiye için kenetlenen milletvekilleri başta olmak üzere, bütçenin içeriğine, yatırım ve maksatlara odaklanarak yapan katkıda bulunan tüm milletvekillerine teşekkür eden Oktay, 26 Ekim’de gerçekleştirdiği bütçe sunumunda şahsına yöneltilen soru ve tenkidin şimdi tamamını cevapladığını, Cumhurbaşkanı Yardımcılığına yöneltilen soru önergelerinin cevaplanma oranının ise yüzde 75’in üzerinde olduğunu söylemiş oldu.
Görüşmelerde, sahip olunan olumlu makroekonomik göstergelere, bütçe disiplinine, ihracat rekorlarına, uygunlaşan cari istikrara, sanayi üretimi performansına ve kuvvetli büyüme sayılarına karşın iktisada yönelik büsbütün reddiyeye dayanan tenkitlerin olduğunu aktaran Oktay şöyleki konuştu:
“2020 ve 2021 tüm dünyada salgının ekonomik tesirlerinin pek yüksek seyrettiği yıllar oldu. İktisatların sarsıldığı, global hasılanın ve ticaretin olumsuz etkilendiği bu devri, ekonomimiz alınan önlemler yardımıyla biroldukça gösterge açısından olumluya döndürmeyi başarabildi. Tüm gün büsbütün negatif bir yaklaşım kullanarak tenkitler yapıldı. Biraz da müspet bir yaklaşımla birtakım göstergelere bakalım. 2020 yılında yüzde 1,8’lik büyüme ile G20 ülkeleri içinde Çin’le birlikte büyüme sağlayabilen iki ülkeden birisi olduk. 2021 yılının birinci çeyreğinde yüzde 7,2, ikinci çeyreğinde ise yüzde 21,7 büyüme sağladık. Büyüme sayıları açısından altını değerle çizmemiz gereken konu ise net ihracatın ve sanayi üretimimizin ekonomik büyümeye sağladığı katkılardır ki bu da ekonomimizin nitelikli bir büyüme sürecinde olduğunu göstermektedir. Büyümenin yanı sıra dış ticaret ve cari süreçler istikrarı açısından da değerli muvaffakiyetlerin sağlandığı bir devir yaşıyoruz.”
Oktay, salgının olumsuz tesirleri ve dünya navlun ve nakliyecilik piyasasında yaşanan meselelere karşın Türkiye iktisadının, son periyotlarda ihracat gelirlerinde rekor düzeyleri yakaladığını ve yıllıklandırılmış olarak ihracatını 210 milyar doların üzerine çıkarmayı başardığını tabir etti.
İhracatın ithalatı karşılama oranının ekim ayında yüzde 93,41’e, ocak-ekim devrinde ise geçen yılın birebir periyoduna bakılırsa 7,2 puan artarak yüzde 84,3’e yükseldiğini aktaran Oktay, 2021 yılının ocak-eylül periyodundaki cari süreçler açığının geçen yılın birebir periyoduna göre yüzde 58,5 oranında azalarak 11,7 milyar dolar düzeyinde gerilediğini kaydetti.
‘Önemli bir ivme kazandı’
Türk iktisadının “sadece yüksek cari açık vererek büyüme sağlayabilme sarmalı”nı kırma noktasında değerli bir ivme kazandığına işaret eden Oktay, “Bir öbür değerli gösterge olan istihdam sayıları göz önüne alındığında, ekonomimizin salgının tesirlerini büyük ölçüde telafi ettiğini görüyoruz. Eylül ayı prestijiyle birinci sefer işgücü sayımız 33 milyonu, istihdamımız ise 29 milyonu aşmıştır.” dedi.
Türkiye’nin salgın kaidelerinde bu muvaffakiyetleri sağlarken bütçe disiplini konusunda azami ihtimamla hareket ettiğini vurgulayan Oktay şunları kaydetti:
“2020 yılında dünyada bütçe açığının ulusal gelire oranı yüzde 10’un üzerinde seyrederken bizde yüzde 3,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. Yani savurganlık değil, tam aksisi son derece disiplinli bir bütçe yönettiğimizi gösteriyor; bütün dünyada tam aykırısı bulunmasına karşın. Faiz harcamalarının hem ulusal gelire birebir vakitte bütçe ve vergi gelirlerine oranına bakıldığında, 2002 yılında aldığımız mirasa kıyasla başarımız ortaya çıkmaktadır. Merkez Bankası rezervleri son periyotta 35 milyar doların üzerinde bir artışla 127 milyar dolar düzeyindedir. Net rezervler açısından son devirde güzelleşmeler sağlandığını görmemiz gerekiyor. Memleketler arası rezerv yeterlilik rasyoları da ülkemizin rezervlerinin güçlendiğine işaret etmektedir. Bankacılık kesiti de kuvvetli sermaye yeterlilik rasyosu ve düşük takipteki alacaklar oranı ile ekonomimizin bir başka kuvvetli ayağıdır.”
Oktay, son periyotta Merkez Bankasının faiz indirimi ile yeni bir ekonomik modele geçildiği, bu niçinle bütçe başta olmak üzere Orta Vadeli Program maksatlarının “çöp olduğunun” argüman edildiğini hatırlatarak dünyanın hiç bir ülkesinde para siyaseti araçlarının tek istikametli kullanılmadığını söylemiş oldu.
‘Ağır tenkitleri manasız bulmaktayız’
“Biraz etrafımıza baktığımızda şunu net olarak gorebiliriz. Şu an yalnızca Türkiye değil, gelişmiş ve gelişmekte olan bir epey ülke negatif gerçek faiz uygulamaktadır.” diyen Oktay, ABD’nin eksi 5,6, Polonya’nın eksi 5,2, Almanya’nın eksi 4,3, Macaristan’ın eksi 4,1, İngiltere’nin eksi 3,9, İtalya’nın eksi 2,9, Brezilya’nın eksi 2,6, Fransa’nın eksi 2,6, Güney Kore’nin eksi 2,4 ve Rusya’nın eksi 0,6 oranlarında negatif gerçek siyaset faizi uyguladığına dikkati çekti.
Burada gayenin, üretim, yatırım ve ihracatın canlı tutulması, istihdamın artırılması, firma ve hane halklarına likidite sağlanması olduğuna işaret eden Oktay şunları kaydetti:
“Bu global seviyede fazlaca açıkken buradaki ağır tenkitleri manasız bulmaktayız. Aslolan hedeflerdir, araçların nasıl değiştiği ya da kullanıldığı değil. Temel gayelerimiz ülkemizin kalkınması, milletimizin refahı ve bunun için de büyüme ve istihdamın artırılmasıdır. ötürüsıyla, OVP’de öngördüğümüz temel amaçlarımız birebir kalmakla bir arada global ve mahallî kurallardaki değişikliğe bağlı olarak siyaset araçlarını farklı hallerde kullanmamız pek doğaldır. Zarfa değil mazrufa bakmak lazımdır. Ekonomimizin 2022 yılında yüzde 5 büyüyeceğini öngörüyoruz. Bu çerçevede kalkınma amaçlarımıza kararlı bir halde bağlıyız. Benzeri biçimde bütçe gayelerimiz de hala dimdik ayaktadır. Bütçe amaçlarımızı yalnızca döviz kuruna indirgeyerek siyaset geliştiriyor değiliz. Bu dar perspektif hayatın olağan akışına alışılmamıştır. Döviz kurlarındaki yükseliş, birtakım bütçe sarfiyatlarında artışa yol açarken bununla birlikte bütçe gelirlerini de olumlu tarafta etkilemektedir. Bu çerçevede, toplam bütçe istikrarına bakıldığında bu tesir hudutlu ve yönetilebilir seviyededir.”
Oktay, dalgalı kur rejimi ile piyasadaki ekonomik temellere dayanmayan fiyat hareketlerinin bir süre daha sonra piyasa açısından rasyonel bir noktada istikrara ulaşacağını söylemiş oldu.
‘2022 bütçesi gereksinimleri en güzel biçimde karşılayacaktır’
“Bütün bu gelişmelere karşın ekonomik büyümede sağladığımız muvaffakiyet ve mali disiplindeki kararlı duruşumuz yardımıyla 2021 yılı bütçemizde yüzde 4,3’lük bir bütçe açığı öngörmüşken yılı yüzde 3,5’in altında bir bütçe açığıyla kapatacağız.” sözünü kullanan Oktay, gelecek periyotta de mali disiplin ve büyüme amaçlarından asla vazgeçmeyerek mümkün riskleri faal ve dinamik bir biçimde yöneteceklerinin altını çizdi.
Meclise sundukları bütçenin ardında olduklarını vurgulayan Oktay, “5018 Sayılı Kanun ve Bütçe Kanunu’nun Hükûmetimize verdiği yetki çerçevesinde, yıl içerisinde harcamalarda ve gelir tarafında meydana gelebilecek artış ve azalışları, bütçe istikrarını gözeterek yönetebileceğimiz konusunda rastgele bir tereddüt taşımıyoruz. Allah’ın müsaadesiyle 2022 bütçesi de milletimizin muhtaçlıklarını en düzgün biçimde karşılayacaktır.” diye konuştu.
Tüm olumlu makro göstergelere karşın, döviz kurlarında son devirde yaşanan hareketlenmeyi tek bir parametre ile açıklama kolaylığına gidilmemesi gerektiğini belirten Oktay şunları kaydetti:
“Biz dahil birfazlaca ülke doların tüm dünyada bedel kazanmasından etkilenmektedir. ABD geçtiğimiz periyotta tahvil alım programını azaltacağını açıklamış ve bu durum dolar endeksinin yükselmesine niçiniyet vermiştir. Avro/dolar paritesi son devirde 1,12 düzeyine kadar gerilemiştir. Gerçekten siyaset faizinin yüksek olduğu periyotlarda de kurlarda hareketlenmeler olmuştur. Hatta siyaset faizini artıran birtakım ülkelerin faiz artırım sonucundan daha sonra da kurlarda yükselmeler yaşanabilmektedir. Ayrıyeten, birfazlaca değerli iktisatta siyaset faizinin enflasyonun altında olduğunu fark etmemiz gerekiyor. Ülkemizde kurlarda yaşanan artışlar, dolar endeksinin dünyada artıyor olması, spekülatif hareketler ve döviz talebini artıran etmenlerle daha bariz hale gelmektedir. Cumhurbaşkanımız liderliğinde 19 yıldır enflasyon-kur-faiz üçlemesini içine alan topyekûn bir bağımsızlık gayreti veriyoruz.”
‘Köşeye sıkıştırmak için fazlaca uğraştılar’
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, Suriye ve Irak’ta yaşanan insani kriz başta olmak üzere, sonların yanı başında kurulan tuzakları yerli-milli savunma sanayi eserleri ve sarsılmaz iradeyle birer birer bozdukça, Türkiye’yi durdurmak için iktisat kartının oynandığını vurgulayarak şunları kaydetti:
“Faiz lobileri, bölgesinde kelam sahibi ve tam bağımsız bir Türkiye yerine, gecelik yüzde 7000-7500 faizlerle teslim aldıkları bir Türkiye’yi tercih ederek ülkemizi köşeye sıkıştırmak için fazlaca uğraştılar. Ne kadar uğraşırlarsa uğraşsınlar, iktisat üzerinden Türkiye’yi siyaseten teslim alma projesi hiç birinde işe yaramadı. Bugün de yaramayacak, gelecekte de yaramayacak. ‘Biz bu milleti faiz lobisine mahkum etmeyeceğiz. Hangi koşullarda olursa olsun çabamızı vereceğiz.’ dedik ve spekülatif kur ataklarının sebep olduğu tahribatı değerli ölçüde gidererek yolumuza devam ettik. Dünyanın en büyük ekonomilerini bile derinden sarsan Kovid salgını devrine işte bu biçimde bir fazlaca badireyi kararlılıkla atlatmış, krizi fırsata çevirme kapasitesine sahip bir Türkiye olarak girdik. Bu şiddetli süreçte üretim çarklarının durmaması, istihdamın korunması ve tedarik zincirinin kesintiye uğramaması için her türlü dayanağı verdik.”
‘Spekülasyon vesayeti’ni de bir daha biz ortadan kaldıracağız’
Salgının da tesiriyle dünyanın dört bir yanında yapılar, yaklaşımlar ve ticari münasebetler dönüşürken iktisat siyasetlerini Türkiye gerçeklerine ve gereksinimlerine uygun olarak güncellediklerini belirten Oktay, bu çerçevede, yatırım, üretim, istihdam ve büyüme odaklı, tam bağımsız bir rota benimsendiğini bildirdi.
Oktay, “Vesayeti, darbeleri, terör örgütlerini ve siyaset mühendislerini tarihin tozlu raflarına kaldıran takımlar olarak ‘spekülasyon vesayeti’ni de bir daha biz ortadan kaldıracağız ve yolumuza topyekün bağımsız olarak devam edeceğiz. Son devirdeki fiyat artışlarının yol açtığı dertlerin üstesinden de bir daha biz geleceğiz. Nasıl olduğunu da daima birlikte bakılırsaceğiz. Bu dalgalanma devrini de goreceksiniz geçmişte olduğu üzere geride bırakacağız. Biz bu süreçte de vatandaşımızın yanındayız.” halinde konuştu.
Dünya genelinde doğal gaz, kömür, petrol ve elektrik üzere emtia meblağlarında önemli artışlar yaşanırken vatandaşlara yüksek seviyeli artışların yansımaması için büyük uğraş gösterdiklerini belirten Oktay, vatandaşları fiyat artışlarından korumak maksadıyla doğal gaz ve elektrikte maliyetin yarısını devlet olarak üstlendiklerini vurguladı.
Oktay, “Başka ülkelerle kıyaslandığında, global güç fiyatlarındaki yüksek artışı en az biçimde vatandaşlarımıza yansıtıyoruz.” dedi.
Bu süreçte çiftçileri de muhafazaya devam ettiklerini aktaran Oktay, şunları söylemiş oldu:
“Çiftçilerimize yapılan ziraî destekleme ödemelerinden yaklaşık yıllık 600 milyon lira civarında olan gelir vergisi stopajı kesintisi artık yapılmayacak, geriye dönük olarak 5 yıllık kesintiler, 2,5 milyar lirası anapara, 850 milyon lirası da faiz olmak üzere, toplam 3,4 milyar lira iade edilecektir. Çiftçilerimize epeyce farklı konularda verdiğimiz dayanakların yanında çiftçilerimizin direkt girdi maliyetlerine de dayanak veriyoruz. Eşel Taşınabilir Sistemi kapsamında mazot maliyetinin değerli bir kısmını karşılıyor, çiftçilerimizin Eşel Taşınabilir Sistemi haricindeki mazot maliyetinin de yarısını karşılıyoruz. Ayrıyeten çiftçilerimizin en büyük girdi kalemlerinden biri olan gübreye verdiğimiz takviyesi iki katına çıkardık. Önümüzdeki periyotta hem yurt ortasında tıpkı vakitte yurt haricinde üretim alanlarının genişletilmesiyle çıktı artışını sağlayacak ve meblağlarının daha sağlıklı bir yerde oluşmasına katkı vereceğiz.”
‘İhracatı artıracak siyasetleri birer birer hayata geçirdik’
Döviz talebini artıran etmenleri ortadan kaldırmaya ve dallar bazında cari süreçler istikrarını orta ve uzun vadede kalıcı olarak düzgünleştirmeye kuvvetli biçimde odaklandıklarını söz eden Oktay, bu doğrultuda orta malı ithalatını ve güç harcamalarını azaltıcı, ithal ikame yerli üretimi güçlendirecek ve ihracatı artıracak siyasetleri birer birer hayata geçirdiklerini kaydetti.
Oktay, şöyleki devam etti:
“Türkiye’nin arabası, elektrikli araç sistemleri, insansız hava araçları üretimi, çeşitli savunma sanayi yatırımları, imalat endüstrinde kullanılan çeşitli kimyasallar, ulusal muharip uçak üretimi, güneş paneli üretimi üzere proje bazlı yatırımlar yardımıyla orta malı muhtaçlığının yerli üretimle giderilmesi ve cari açığın azaltılması hedeflenmektedir. Öngörülen yatırımların tamamının gerçekleştirilmesi durumunda; petrokimya, yenilenebilir güç, paslanmaz çelik, doğal gaz sürece, otomotiv, kağıt, vasıflı çelik üretimi ve sürece, gübre, insansız hava teknolojileri, ilaç ve çeşitli dallarda yatırım yapan firmalarla cari açığın azaltılmasına, yıllık 26,5 milyar dolar katkı sağlanması ve toplam 83 bin 500 şahsa ek iş imkanı sunulması beklenilmektedir.”
‘Dış yatırımcı, inançlı liman Türkiye’den vazgeçmeyecek’
İktisadın direkt yatırım potansiyelinin hayata geçtiğini lisana getiren Oktay, 2002-2021 Eylül periyodunda Türkiye’ye direkt yatırımların, kümülatif bazda yaklaşık 17 kat artarak 235,8 milyar dolara ulaştığını bildirdi.
Gelecek devirde, memleketler arası direkt yatırımların imalat sanayii üzere verimlilik artışı imkanı daha yüksek alanlara çekilebilmesi ve iktisadın gereksinim duyduğu kaynak girişinin artırılması maksadıyla milletlerarası direkt yatırımlara ait çalışmalara sürat vereceklerini aktaran Oktay, “Ülkemizin global memleketler arası direkt yatırımlar pastasından aldığı hissesi yüzde 1,5’e çıkarmayı hedefliyoruz. Bu doğrultuda yaptığımız çalışmaların somut neticelerina da bu hafta ortasında şahit oldunuz. ötürüsıyla hangi tenkit yapılırsa yapılsın dış yatırımcı, inançlı liman Türkiye’den vazgeçmeyecek ve vazgeçmediğini de göstermiştir.” sözünü kullandı.
‘Hayal satıyorsunuz’ üzere bir kıymetlendirme yapıldı. Allah’tan korkun’
Doğal gaz keşifleri ve yeni arama faaliyetlerinin oluşturacağı olumlu sonuçların, 7. kuşak geminin doğal kaynak arama filosuna katılması, elektrik üretiminde nükleer tesislerin devreye girmesi ve yenilenebilir güç adımları yardımıyla, güç arz güvenliğinde ve Türkiye’nin güce ödediği döviz faturasında müspet gelişmeler sağlayacaklarını vurgulayan Oktay, “Yerli ve yenilenebilir güç kaynaklarımızın artması, daha fazla üretilmesi ve daha verimli bir biçimde kullanılması tarafında yatırımlarımızı süratli biçimde artırıyoruz. Karadeniz’de keşfedilen doğal gaz için ‘hayal satıyorsunuz’ üzere bir kıymetlendirme yapıldı. Allah’tan korkun. Bütün dünya fazlaca yakından takip etti. Hem taşıma hem çıkarma birebir vakitte direkt sürece tesisleri sürüyor. 2023’te de aslına bakarsanız bunu uygulamaya koyacağız. İnşallah o gün de çıkar özür dilersiniz.” dedi.
Akkuyu Nükleer Santrali’ne ait de bilgiler veren Oktay, iklim değişikliğiyle çabada kıymetli rol üstüne alan nükleer güç projelerine gelecek senelerda da devam edeceklerini belirterek, “Yerli ve ulusal güç politikalarımız, cari istikrarımızı güzelleştirerek, ülke ekonomimize paha üretmeyi sürdürecektir.” diye konuştu.
Tarım ve hayvancılık
Tarım ve hayvancılıkta ithalatın önüne geçilebilmesine yönelik kaba yem gereksiniminin ülke kaynaklarıyla karşılanabilmesi, et ve sütte verimliliğin artırılabilmesi için mera ıslah çalışmalarına yük verildiğini lisana getiren Oktay, beraberinde yapay tohumlama uygulamalarının yaygınlaştırılması ile de hayvancılıkta randıman ve kalite artışını sağlayarak canlı yahut karkas et ithalatını önlediklerini tabir etti.
Oktay, “2019’da yılda yaklaşık 665 bin baş besilik hayvan ithal edilirken, bu sayı kademeli olarak azalmış, 2021 yılının birinci 9 ayında yaklaşık 190 bin başa kadar gerilemiştir. 2022 yılında besilik sığır ithalatına müsaade verilmeyerek, besilik gereçlerin yurt ortasından temini planlanmaktadır.” bilgisini verdi.
‘Milli güvenlik siyasetlerimize son derece kıymet veriyoruz’
“Vergiler güvenliğe gidiyor” denilerek güvenlik harcamalarına ait tenkitlerin bulunduğunu anımsatan Oktay, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Küresel planda barış ve istikrara yönelik tehditlerin belirginleştiği bir periyottan geçiyoruz ve ulusal güvenlik siyasetlerimize son derece ehemmiyet veriyoruz. Kahraman güvenlik güçlerimiz egemenlik, bağımsızlık ve güvenliğimiz için yurt içi ve hudut ötesinde terörle çabaya, Mavi Vatan’ımızda ve semalarımızdaki hak ve menfaatlerimizi müdafaaya kararlılıkla devam etmektedir. Terör örgütlerine karşı hudutlarımızda ve hudutlarımızın çabucak ötesinde tarihimizin en başaralı operasyonlarını gerçekleştirmekle kalmadık, bununla birlikte Karabağ’da 30 yıldır süren işgalin sonuçlandırılması ve Libya’da darbecilere karşı yürütülen meşruiyet gayretine kadar biroldukça muvaffakiyete imza attık. Bu alanda da somut başarılarımızı birer birer ortaya koyarak ilerliyoruz. Suriye’de bir terör koridoru oluşturulmasına müsaade vermedik ve hududumuz boyunca 8 bin 200 kilometrekarelik bir alanı PKK/PYD/YPG ve DEAŞ teröründen arındırdık.”
Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin legal haklarını savunduklarını vurgulayan Oktay, “Deniz yetki alanlarının diyalog ve iş birliğiyle hakkaniyet prensibi çerçevesinde sonlandırılması çalışmalarına sürat verdik.” dedi.
Alıntıdır