Meltem Dağcı
Muharrir Çağla Çinili birinci hikaye kitabı ‘Kendimi Doğurmadan Çabucak Önce’ ile beşere dair ne var ise apaçık koyuyor önümüze. Uygun ve berbat, haklı ve haksız, hatalı ve suçsuz tıpkı kişi oluyor kimi vakit. Okura ise çağlayan bir ırmağı seyreder üzere akıp geçen hikayelere bakmak kalıyor.
Çinili ile edebiyat seyahati üzerine konuştuk.
Birinci kitabınızın heyecanını hâlâ yaşıyor olmalısınız. Hikayelerinizin kitaba dönüşme sürecindeki sancıları/heyecanları okurlarınızla paylaşır mısınız?
Bence bu heyecanı sonsuza dek taşıyacağım. Benim için beklenmedik ancak hayli hoş bir olaydı. Bir gün üzerinde ismimin yazılı olduğu bir kitabı rafta goreceğim hiç aklıma gelmezdi zira. Ben yalnızca hikayeler yazıyordum, asıl hayalim Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödülleri’ne katılabilmekti. Kazanacak olmasam bile 15 yaşından beri o müsabakaya katılmayı hayal ediyordum. Bu hayalimi gerçekleştirmeme ‘Kendimi Doğurmadan Çabucak Önce’ vesile oldu. Müsabakada ön elemeyi geçtim lakin ödül alamadım. Devamında editörüm İhtilal Horlu, belgeyi incelemek istediğini söylemiş oldu. Ona ilettikten çok kısa bir süre daha sonra İthaki’den kabul aldım. Kısacık bir süre daha sonra belgem kitaplaşmıştı. Her şey akışta gerçekleşti diyebilirim.
‘KENDİMİZ VE DÜNYAMIZI DEĞİŞTİRECEK KEMİKLER İÇİMİZDEDİR’
Kitabınızın önsözünde Clarissa P. Estes’in ‘Kurtlarla Koşan Kadınlar’ yapıtından bir alıntı var. Bu kitap, hikayelerin oluşum sürecinde zihninizdeki belirli temalar için yeni bir kapı açtı mı?
O kitap zihnimde binlerce kapı açtı, bir o kadar açık kapıyı kapattı, kimi kapıları da eksiksiz kırdı. Yani şahsî sorunlarım haline gelmiş olgular sebebiyle o kitabı okumuş, okudukça sıkıntılarıma daha hayli bağlanmış, onları açmış, irdelemiştim. Oradan aldığım epigraf kitabın tamamına değil, epigrafta anlatılan kısmına odaklanan bir epigraftı. “…Kendimiz ve dünyamızı değiştirecek kemikler içimizdedir. Soluk, içimizdedir…”
Kitaptaki hikayelerinizi arketipsel ve mitsel bağlamda kıymetlendirmek isterseniz bu açıdan ele aldığınızda sizin için özel yeri olan bir hikaye var mıdır?
Temelinde bunu okurların yorumlamasını dileklerim. Mitolojiye epey önemli bir merakım var, ucunu arketiplere dayandırdığım öykülerim de var fakat dediğim üzere bunu okur irdelemeli.
‘GÖREMEDİKLERİMİZ GÖRDÜKLERİMİZDEN ÇOK DAHA ÖNEMLİ’
“Gündüzdüşü” üçlemesinde küçük bir kız çocuğunun gözünden annesiyle birlikte yaşadığı hayal kırıklıkları, anne-baba arbedeleriyle açılan mesken içi meseleleri ve çocuğun yaşadığı yalnızlık hissediliyor. Serinin II. hikayesinde bu çocuk karakterin tecrübesi üzerinden lucid hayal kavramıyla karşılaşıyoruz. Düşlerin ve hayal kurmanın hayatınızda ve öykülerinizdeki yeri nedir?
Parapsikoloji ve psikoloji ile ilgileniyorum, bu alanlarda fazlaca okurum. Sadece meraktan. Benim için gorebildiklerimiz kadar nazaranmediklerimiz de fazlaca değerli, hatta goremediklerimiz gördüklerimizden çok daha değerli. Bu bakımdan fazlaca hayalperestim. Daima bir proje peşindeyim. Projelerime ilham veren şeyler epey çeşitli olabiliyor, düşler da bunun bir kesimi. Hayallerimde kimi vakit bir şeyler yazdığımı görürüm, bu yüzden uyanıp yazdıklarımı not etmek için kesinlikle başucumda defter kalem bulundururum. Düşümde başladığım bir hikayenin cümlelerini not edip üzerinde çalışarak hikaye çıkarttığım da oldu, düşümde gördüğüm dizeleri kimi şiirlerime eklediğim de. Uyku ve uyanıklık şahane bir bütün. Ayıramıyorum.
Kendimi Doğurmadan Çabucak Evvel, Çağla Çinili, 96 syf., İthaki Yayınları, 2021.
“Mutlu Sonla Biten Öyküler Vardır” hikayenizde bayan anlatıcının gözünden ilginin kopma noktalarını görüyoruz. Üçüncü bir kişinin bağlantıya sızması, bunun yarattığı içsel çatışmalar ve konutu terk etme hareketinin manevi tartısına şahit oluyoruz. Bu bağlamda bayan karakter yaratırken özel olarak dikkat ettiğiniz konu var mı?
Karakterlerimi tanımadan hikayelerini asla yazmam. Hikayeyi tamamlama sürecimi uzatan bir sıkıntı bu lakin diğer türlüsü bana epey yanlış geliyor. Karakterimi yeterlice tanıdıktan, anladıktan, onunla yeteri kadar empati kurduktan daha sonra hikaye esasen tabiatıyla akıyor. Bilhassa bayan karakter kurgularken özel olarak dikkat ettiğim bir konu yok, yarattığım tüm karakterleri hakikaten hayata davet ediyorum. Fantastik tipten bir şey yazmayı denesem bile bunu yaparım, etiyle kemiğiyle ruhuyla ve tercihleriyle bir gerçeklik kurgularım. Bizler sırf vücuttan ibaret değiliz çünkü, kanılarımız ve özelliklerimiz de hikayelerimizin bir kesimidir.
‘GREGOR SAMSA’YI BÖCEK YAPAN DUYGUYU HEPİMİZ BİLİYORUZ’
“Tespih Böceği” hikayenizde Kafka’ya bir atıfta bulunmuşsunuz. Hikayenin atmosferini oluştururken hayli sevdiğiniz/etkilendiğiniz muharrirlerin metinleri size yoldaşlık etti mi?
Başımın ortasında sevdiğim tüm müellifler, onların metinleri, sevdiğim müziklerin melodileri ve daha birfazlaca şeyle yaşıyorum. Bunu “yoldaşlık etti mi” diye sorduğunuz için bilhassa belirtme gereği duyuyorum zira sevdiğim yazarlarla sahiden arkadaşlık ettiğimi hayal eden bir tarafım var. Sahiden benimle beraberler, bu sebeple epey sık biyografi okurum onları daha yakından tanıyabilmek için. Bunların başında Kafka geliyor ki “Tespih Böceği” aslına bakarsan onu anlamaya çalışırken kurduğum duygudaşlık kararında çıkmış bir hikaye. Gregor’u böcek yapan duyguyu hepimiz biliyoruz, hiç bir Instagram filtresi saklayamaz o duyguyu. Bana o hikaye bağlamında eşlik eden sadece Kafka ve filtrelerin saklamaya yetmediği geçmiş hayat deneyimleriydi.
“Tektaş, Tamtur ve Rota” hikayeniz duygusal şiddeti gözler önüne seriyor ve bu problem aksiyonlarla birlikte de sokağa taşıyor. Hikayede hafızamızda canlanan biroldukça toplumsal olaydan kelam etmek mümkün. Bu açıdan sizi etkilediğini düşünüyorum. Neler eklemek istersiniz?
Avukatım ve mesleğim gereği aklınıza bile gelmeyecek formlarda, sebeplerle insanların birbirine ziyan verdiğini gördüm. Bu şiddet tiplerinin bir kısmını toplumsal hayatta şahsen da deneyimledim. Şiddet sırf birinin etini ezmek değildir. Ruhsal şiddet ve ihmal de pek ziyan verici ve tesirleri senelerca süren bir şiddet biçimi. Toplumsal olayların göbeğinde ömür uğraşı veriyorum. Arkadaşlarımın bir kısmı geçtiğimiz yaz yapılan İstanbul Mukavelesi aksiyonunda gözlerimin önünde darp edildi, ben görüntülerini çekerken çevik polis kalkanla başlarına vurdu, postallarla çiğnedi onları. O hikayede anlatılanları birebir yaşadım. Bu olanlar beni etkilemeseydi kendime insan da diyemezdim herbiçimde.
Belgenin son haline gelme basamağına kadar okuma ve yazma çerçevesinde beslendiğiniz kaynaklarınız nelerdir?
Beni besleyen onlarca disiplin, olgu olmakla bir arada “okuma ve yazma” odağında düşünecek olursam şiirlerin benim için kuvvetli bir kanal olduğunu söyleyebilirim. Aktüel şiiri kesinlikle takip ediyorum. İmgenin sadece şiir değil, hikayede de epeyce kıymetli olduğu kanısındayım. Bunun dışında psikoloji ve okültizm temalı kitaplar beni pek besliyor, zihnimde birfazlaca yeni fikir belirmesine vesile oluyorlar.
Son olarak, üzerinde çalıştığınız belge var mıdır?
Üzerinde çalıştığım birden çok kurmaca var. Bunlardan sadece bir tanesi hikayeyi aşacak uzunlukta, öbürleri hikaye. Şayet hikayeler biriktikleri yerde “bizden bir belge olur” derlerse evet bir belge üzerinde çalışmaya başlayabilirim. Hikayeyi aşacak olan kurmaca içinse şu an pek taze bir taslak çıkarma sürecindeyim.
Okumaya devam et...
Muharrir Çağla Çinili birinci hikaye kitabı ‘Kendimi Doğurmadan Çabucak Önce’ ile beşere dair ne var ise apaçık koyuyor önümüze. Uygun ve berbat, haklı ve haksız, hatalı ve suçsuz tıpkı kişi oluyor kimi vakit. Okura ise çağlayan bir ırmağı seyreder üzere akıp geçen hikayelere bakmak kalıyor.
Çinili ile edebiyat seyahati üzerine konuştuk.
Birinci kitabınızın heyecanını hâlâ yaşıyor olmalısınız. Hikayelerinizin kitaba dönüşme sürecindeki sancıları/heyecanları okurlarınızla paylaşır mısınız?
Bence bu heyecanı sonsuza dek taşıyacağım. Benim için beklenmedik ancak hayli hoş bir olaydı. Bir gün üzerinde ismimin yazılı olduğu bir kitabı rafta goreceğim hiç aklıma gelmezdi zira. Ben yalnızca hikayeler yazıyordum, asıl hayalim Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödülleri’ne katılabilmekti. Kazanacak olmasam bile 15 yaşından beri o müsabakaya katılmayı hayal ediyordum. Bu hayalimi gerçekleştirmeme ‘Kendimi Doğurmadan Çabucak Önce’ vesile oldu. Müsabakada ön elemeyi geçtim lakin ödül alamadım. Devamında editörüm İhtilal Horlu, belgeyi incelemek istediğini söylemiş oldu. Ona ilettikten çok kısa bir süre daha sonra İthaki’den kabul aldım. Kısacık bir süre daha sonra belgem kitaplaşmıştı. Her şey akışta gerçekleşti diyebilirim.
‘KENDİMİZ VE DÜNYAMIZI DEĞİŞTİRECEK KEMİKLER İÇİMİZDEDİR’
Kitabınızın önsözünde Clarissa P. Estes’in ‘Kurtlarla Koşan Kadınlar’ yapıtından bir alıntı var. Bu kitap, hikayelerin oluşum sürecinde zihninizdeki belirli temalar için yeni bir kapı açtı mı?
O kitap zihnimde binlerce kapı açtı, bir o kadar açık kapıyı kapattı, kimi kapıları da eksiksiz kırdı. Yani şahsî sorunlarım haline gelmiş olgular sebebiyle o kitabı okumuş, okudukça sıkıntılarıma daha hayli bağlanmış, onları açmış, irdelemiştim. Oradan aldığım epigraf kitabın tamamına değil, epigrafta anlatılan kısmına odaklanan bir epigraftı. “…Kendimiz ve dünyamızı değiştirecek kemikler içimizdedir. Soluk, içimizdedir…”
Kitaptaki hikayelerinizi arketipsel ve mitsel bağlamda kıymetlendirmek isterseniz bu açıdan ele aldığınızda sizin için özel yeri olan bir hikaye var mıdır?
Temelinde bunu okurların yorumlamasını dileklerim. Mitolojiye epey önemli bir merakım var, ucunu arketiplere dayandırdığım öykülerim de var fakat dediğim üzere bunu okur irdelemeli.
‘GÖREMEDİKLERİMİZ GÖRDÜKLERİMİZDEN ÇOK DAHA ÖNEMLİ’
“Gündüzdüşü” üçlemesinde küçük bir kız çocuğunun gözünden annesiyle birlikte yaşadığı hayal kırıklıkları, anne-baba arbedeleriyle açılan mesken içi meseleleri ve çocuğun yaşadığı yalnızlık hissediliyor. Serinin II. hikayesinde bu çocuk karakterin tecrübesi üzerinden lucid hayal kavramıyla karşılaşıyoruz. Düşlerin ve hayal kurmanın hayatınızda ve öykülerinizdeki yeri nedir?
Parapsikoloji ve psikoloji ile ilgileniyorum, bu alanlarda fazlaca okurum. Sadece meraktan. Benim için gorebildiklerimiz kadar nazaranmediklerimiz de fazlaca değerli, hatta goremediklerimiz gördüklerimizden çok daha değerli. Bu bakımdan fazlaca hayalperestim. Daima bir proje peşindeyim. Projelerime ilham veren şeyler epey çeşitli olabiliyor, düşler da bunun bir kesimi. Hayallerimde kimi vakit bir şeyler yazdığımı görürüm, bu yüzden uyanıp yazdıklarımı not etmek için kesinlikle başucumda defter kalem bulundururum. Düşümde başladığım bir hikayenin cümlelerini not edip üzerinde çalışarak hikaye çıkarttığım da oldu, düşümde gördüğüm dizeleri kimi şiirlerime eklediğim de. Uyku ve uyanıklık şahane bir bütün. Ayıramıyorum.
Kendimi Doğurmadan Çabucak Evvel, Çağla Çinili, 96 syf., İthaki Yayınları, 2021.
“Mutlu Sonla Biten Öyküler Vardır” hikayenizde bayan anlatıcının gözünden ilginin kopma noktalarını görüyoruz. Üçüncü bir kişinin bağlantıya sızması, bunun yarattığı içsel çatışmalar ve konutu terk etme hareketinin manevi tartısına şahit oluyoruz. Bu bağlamda bayan karakter yaratırken özel olarak dikkat ettiğiniz konu var mı?
Karakterlerimi tanımadan hikayelerini asla yazmam. Hikayeyi tamamlama sürecimi uzatan bir sıkıntı bu lakin diğer türlüsü bana epey yanlış geliyor. Karakterimi yeterlice tanıdıktan, anladıktan, onunla yeteri kadar empati kurduktan daha sonra hikaye esasen tabiatıyla akıyor. Bilhassa bayan karakter kurgularken özel olarak dikkat ettiğim bir konu yok, yarattığım tüm karakterleri hakikaten hayata davet ediyorum. Fantastik tipten bir şey yazmayı denesem bile bunu yaparım, etiyle kemiğiyle ruhuyla ve tercihleriyle bir gerçeklik kurgularım. Bizler sırf vücuttan ibaret değiliz çünkü, kanılarımız ve özelliklerimiz de hikayelerimizin bir kesimidir.
‘GREGOR SAMSA’YI BÖCEK YAPAN DUYGUYU HEPİMİZ BİLİYORUZ’
“Tespih Böceği” hikayenizde Kafka’ya bir atıfta bulunmuşsunuz. Hikayenin atmosferini oluştururken hayli sevdiğiniz/etkilendiğiniz muharrirlerin metinleri size yoldaşlık etti mi?
Başımın ortasında sevdiğim tüm müellifler, onların metinleri, sevdiğim müziklerin melodileri ve daha birfazlaca şeyle yaşıyorum. Bunu “yoldaşlık etti mi” diye sorduğunuz için bilhassa belirtme gereği duyuyorum zira sevdiğim yazarlarla sahiden arkadaşlık ettiğimi hayal eden bir tarafım var. Sahiden benimle beraberler, bu sebeple epey sık biyografi okurum onları daha yakından tanıyabilmek için. Bunların başında Kafka geliyor ki “Tespih Böceği” aslına bakarsan onu anlamaya çalışırken kurduğum duygudaşlık kararında çıkmış bir hikaye. Gregor’u böcek yapan duyguyu hepimiz biliyoruz, hiç bir Instagram filtresi saklayamaz o duyguyu. Bana o hikaye bağlamında eşlik eden sadece Kafka ve filtrelerin saklamaya yetmediği geçmiş hayat deneyimleriydi.
“Tektaş, Tamtur ve Rota” hikayeniz duygusal şiddeti gözler önüne seriyor ve bu problem aksiyonlarla birlikte de sokağa taşıyor. Hikayede hafızamızda canlanan biroldukça toplumsal olaydan kelam etmek mümkün. Bu açıdan sizi etkilediğini düşünüyorum. Neler eklemek istersiniz?
Avukatım ve mesleğim gereği aklınıza bile gelmeyecek formlarda, sebeplerle insanların birbirine ziyan verdiğini gördüm. Bu şiddet tiplerinin bir kısmını toplumsal hayatta şahsen da deneyimledim. Şiddet sırf birinin etini ezmek değildir. Ruhsal şiddet ve ihmal de pek ziyan verici ve tesirleri senelerca süren bir şiddet biçimi. Toplumsal olayların göbeğinde ömür uğraşı veriyorum. Arkadaşlarımın bir kısmı geçtiğimiz yaz yapılan İstanbul Mukavelesi aksiyonunda gözlerimin önünde darp edildi, ben görüntülerini çekerken çevik polis kalkanla başlarına vurdu, postallarla çiğnedi onları. O hikayede anlatılanları birebir yaşadım. Bu olanlar beni etkilemeseydi kendime insan da diyemezdim herbiçimde.
Belgenin son haline gelme basamağına kadar okuma ve yazma çerçevesinde beslendiğiniz kaynaklarınız nelerdir?
Beni besleyen onlarca disiplin, olgu olmakla bir arada “okuma ve yazma” odağında düşünecek olursam şiirlerin benim için kuvvetli bir kanal olduğunu söyleyebilirim. Aktüel şiiri kesinlikle takip ediyorum. İmgenin sadece şiir değil, hikayede de epeyce kıymetli olduğu kanısındayım. Bunun dışında psikoloji ve okültizm temalı kitaplar beni pek besliyor, zihnimde birfazlaca yeni fikir belirmesine vesile oluyorlar.
Son olarak, üzerinde çalıştığınız belge var mıdır?
Üzerinde çalıştığım birden çok kurmaca var. Bunlardan sadece bir tanesi hikayeyi aşacak uzunlukta, öbürleri hikaye. Şayet hikayeler biriktikleri yerde “bizden bir belge olur” derlerse evet bir belge üzerinde çalışmaya başlayabilirim. Hikayeyi aşacak olan kurmaca içinse şu an pek taze bir taslak çıkarma sürecindeyim.
Okumaya devam et...