Kariyerinde iki romana ve bir hikaye kitabına imza atan Peter Hobbs, şimdilerde ödüllü bir müellif olarak anılsa da aslında onun kitapla, yazarlıkla olan münasebetinin trajik bir öyküsü var. Hobbs İngiltere Dış İşleri Bakanlığı’nda misyonlu bir bürokrat olarak 1997’de Pakistan’a masraf ve orada resmî olarak çalışmaya başlar. Fakat niçini tam olarak anlaşılmasa da bir süre daha sonra viral bir hastalığa yakalanır ve İngiltere’ye dönmek zorunda kalır. Yaklaşık 10 yıl boyunca bu hastalıkla çaba eder. Onu kitaplara, yazmaya yaklaştıran süreç de bu biçimdece başlar.
İlk romanı ‘The Short Day Dying’in (2005) çabucak akabinde ve ‘I Could Ride All Day in My Cool Blue Train’ (2006) isimli bir hikaye kitabı yayınlar. Üçüncü kitabı ‘In the Orchard, the Swallows’un (2012) ise ‘Bostanda, Kırlangıçlar’ ismiyle, Ketebe Yayınları etiketi ve Talha Aydın’ın çevirisiyle raflara girdiğini söyleyelim.
‘BENİ UNUTMUŞ OLMADAN KORKUYORUM’
‘Bostanda, Kırlangıçlar’, Pakistan’da geçen kısa bir romandır. Hobbs, kısa bir süre yaşayıp, katıldığı irili ufaklı tiplerle keşfettiği Pakistan’ı, Pakistanlı bir adamın ağzından anlatmayı birinci etapta kendisi de yadırgar. Çünkü aklında hiç bu biçimde bir şey bir şey yazmak yoktur. O sıra farklı bir kitap üzerine çalışmaktadır. Lakin daha sonra, ismini dahi bilmediği bu adamın sesini içten içe duymaya başladığını söyler. Farhana Shaikh’e verdiği röportajda, bu sesin “başka bir müellife ilişkin olması gerektiğini, yolunu kaybettiğini düşündüm,” der. Bir vakit daha sonraysa elindeki kitabı bırakıp ‘Bostanda, Kırlangıçlar’a çalışmaya başlar.
Kitabın başkarakteri, ailesiyle birlikte Pakistan’ın bir köyünde yaşamaktadır. Babasının koca bir bostanı vardır, durumları güzeldir. Fakat başkarakter, tıpkı köyden lokal bir siyasetçinin kızına âşık olunca işler sarpa sarmaya başlar.
İlk etapta başkarakterle, isminin Saba olduğunu öğrendiğimiz bu kız, aşklarını gerçek düzgün irtibat kurmadan bakışarak yaşarlar. Bir düğün günü başkarakter Saba’yı bostana çağırır. Orada yan yana oturup birinci kere sohbet ederler, hatta dayanamayıp öpüşmeye bile yeltenirler. Ne var ki Saba’nın ailesine çalışan bir uşak tarafınca görüldüklerinde kıyamet kopar. Temel fitili çakan şeyse, babasının Saba’yı odunla dövdüğü an gerçekleşir. Sevdiği kızın acı çekmesine dayanamayan başkarakter ortaya girip odunla kızın babasını dövmeye başlar. daha sonra da tutuklanıp cezaevine atılır.
‘YAZACAK ŞİİRİM KALMADI’
Yukarıda geçen bütün öykü aslında bir flashback’tir. Roman, başkarakterin yıllar daha sonra cezaevinden çıkıp köyüne dönmesiyle açılır. Lakin ne o eski genç adamdır, ne köyü eski köydür. Her şey berbat bir biçimdedir.
Başkarakter, çocuk denecek yaşta girdiği cezaevinden 29 yaşında, bin bir fizikî ve ruhsal rahatsızlıkla çıktığında kendini bile tanıyamaz durumdadır. Elinde yalnızca geçmiş vardır. O da geçmişine takılıp köyüne gelir, gelir lakin ailesi ortalıkta yoktur. Nerede oldukları da muhakkak değildir. Üstelik bostana da birileri bir biçimde çökmüştür…
Bostanda Kırlangıçlar, Peter Hobbs, Mütercim: Talha Aydın, 112 syf., Ketebe Yayınevi, 2022.
Ona başından beri yardımcı olan tek kişi “emekli” bir şair olan Abbas’tır. Başkarakter niye emekli olduğunu sorduğunda, “Yazacak şiirim kalmadı,” der Abbas.
‘Bostanda, Kırlangıçlar’ bu minvalden değerlendirildiğinde acı dolu bir aşk romanına dönüşür. Acı çeken âşıklar, kavuşulmayan kollar, heba olan ömürler… Pekala kitabı yalnızca buradan pahalandırmak kâfi midir?
‘KALBİME GÜVENİYORUM ZİRA DİĞER HİÇBİR ŞEYİM KALMADI’
Hobbs, kurduğu bu aşk serüveninin yanında Pakistan’ın toplumsal ve siyasal ömründen da bahsetmeyi ihmal etmez ki bu biçimdece roman daha derinlik bir hal alır. Bu minvalde karşımıza çıkan birinci toplumsal gerçeklik köyse, ikincisi cezaevidir.
Cezaevi, en az geçmiş kadar kıymetli bir yer fiyat. Başkarakter buraya getirildiğinde o denli berbat bir koku ve atmosferle karşılaşır ki günlerce öğürmekten diğer bir şey yapamaz. Makûs beslenme, makûs sıhhat hizmeti ve barınma üzere kaç temel muhtaçlıktan mahrum olması bir yana, bütün mahkûmlar üzere daima azap ve kaba dayak tehdidi altında yaşar.
Bu kısımlarda vakit zaman öbür mahkûmların kıssalarına girer Hobbs. İnsanların nasıl değişim geçirdiklerini, cezaevinin insanları “ıslah” etmediğini, onları karaktersiz kılıp değersizlik hissiyle baş başa bırakmaya çalıştığını görürüz. Üstelik bütün bunlara rağmen mahkûmların hak arayacakları hiç bir yer de yoktur.
Bir öbür değerli gösterge ise Amerika’nın Taliban’la giriştiği savaştır. Arttan geriye işleyen, ortada birkaç paragrafla karşımıza çıkan savaş, ne bir zıtlık ne bir taraf olma havası taşır. Hobbs bu tutumuyla savaşın iki tarafını da benzeri niçinlerle eleştirir.
Örneğin kimi mahkûmların Amerikalılara satıldığından bahsedilir. Amerikan ordusu bunları satın alıp Talibanlı diye öteki bir cezaevine koyar, öteki bir değişle iç siyaset gereci haline getirir. “Tam sonu geçmek üzere olan”, “tam bomba saldırısı yapacak” bu insanlarsa kendilerini asla inandıramazlar.
Bütün bu gerçeklik ise bize Abbas’ın şu kelamlarını hatırlatır: “Öğrenmek uygun bir insanı daha güzel yapar, makûs bir insanı ise daha makûs.”
Hobbs, ‘Bostanda, Kırlangıçlar’ı bilerek kısa bir roman formunda tasarladığını belirtir. Bir kitabın uzun olması için bilhassa gayret sarf etmenin makus sonuçlar doğuracağını, aslolanın “dilin sadeliğine, saflığına” güvenmek olduğunu söyler.
Başta da söylemiş olduğim üzere, ‘Bostanda, Kırlangıçlar’ muharririn üçüncü kitabı. Ketebe, Hobbs’un öteki kitaplarını da çevirir mi bilmem, lakin ‘Bostanda, Kırlangıçlar’ akılda tutulması gereken bir kitap.
Okumaya devam et...
İlk romanı ‘The Short Day Dying’in (2005) çabucak akabinde ve ‘I Could Ride All Day in My Cool Blue Train’ (2006) isimli bir hikaye kitabı yayınlar. Üçüncü kitabı ‘In the Orchard, the Swallows’un (2012) ise ‘Bostanda, Kırlangıçlar’ ismiyle, Ketebe Yayınları etiketi ve Talha Aydın’ın çevirisiyle raflara girdiğini söyleyelim.
‘BENİ UNUTMUŞ OLMADAN KORKUYORUM’
‘Bostanda, Kırlangıçlar’, Pakistan’da geçen kısa bir romandır. Hobbs, kısa bir süre yaşayıp, katıldığı irili ufaklı tiplerle keşfettiği Pakistan’ı, Pakistanlı bir adamın ağzından anlatmayı birinci etapta kendisi de yadırgar. Çünkü aklında hiç bu biçimde bir şey bir şey yazmak yoktur. O sıra farklı bir kitap üzerine çalışmaktadır. Lakin daha sonra, ismini dahi bilmediği bu adamın sesini içten içe duymaya başladığını söyler. Farhana Shaikh’e verdiği röportajda, bu sesin “başka bir müellife ilişkin olması gerektiğini, yolunu kaybettiğini düşündüm,” der. Bir vakit daha sonraysa elindeki kitabı bırakıp ‘Bostanda, Kırlangıçlar’a çalışmaya başlar.
Kitabın başkarakteri, ailesiyle birlikte Pakistan’ın bir köyünde yaşamaktadır. Babasının koca bir bostanı vardır, durumları güzeldir. Fakat başkarakter, tıpkı köyden lokal bir siyasetçinin kızına âşık olunca işler sarpa sarmaya başlar.
İlk etapta başkarakterle, isminin Saba olduğunu öğrendiğimiz bu kız, aşklarını gerçek düzgün irtibat kurmadan bakışarak yaşarlar. Bir düğün günü başkarakter Saba’yı bostana çağırır. Orada yan yana oturup birinci kere sohbet ederler, hatta dayanamayıp öpüşmeye bile yeltenirler. Ne var ki Saba’nın ailesine çalışan bir uşak tarafınca görüldüklerinde kıyamet kopar. Temel fitili çakan şeyse, babasının Saba’yı odunla dövdüğü an gerçekleşir. Sevdiği kızın acı çekmesine dayanamayan başkarakter ortaya girip odunla kızın babasını dövmeye başlar. daha sonra da tutuklanıp cezaevine atılır.
‘YAZACAK ŞİİRİM KALMADI’
Yukarıda geçen bütün öykü aslında bir flashback’tir. Roman, başkarakterin yıllar daha sonra cezaevinden çıkıp köyüne dönmesiyle açılır. Lakin ne o eski genç adamdır, ne köyü eski köydür. Her şey berbat bir biçimdedir.
Başkarakter, çocuk denecek yaşta girdiği cezaevinden 29 yaşında, bin bir fizikî ve ruhsal rahatsızlıkla çıktığında kendini bile tanıyamaz durumdadır. Elinde yalnızca geçmiş vardır. O da geçmişine takılıp köyüne gelir, gelir lakin ailesi ortalıkta yoktur. Nerede oldukları da muhakkak değildir. Üstelik bostana da birileri bir biçimde çökmüştür…
Bostanda Kırlangıçlar, Peter Hobbs, Mütercim: Talha Aydın, 112 syf., Ketebe Yayınevi, 2022.
Ona başından beri yardımcı olan tek kişi “emekli” bir şair olan Abbas’tır. Başkarakter niye emekli olduğunu sorduğunda, “Yazacak şiirim kalmadı,” der Abbas.
‘Bostanda, Kırlangıçlar’ bu minvalden değerlendirildiğinde acı dolu bir aşk romanına dönüşür. Acı çeken âşıklar, kavuşulmayan kollar, heba olan ömürler… Pekala kitabı yalnızca buradan pahalandırmak kâfi midir?
‘KALBİME GÜVENİYORUM ZİRA DİĞER HİÇBİR ŞEYİM KALMADI’
Hobbs, kurduğu bu aşk serüveninin yanında Pakistan’ın toplumsal ve siyasal ömründen da bahsetmeyi ihmal etmez ki bu biçimdece roman daha derinlik bir hal alır. Bu minvalde karşımıza çıkan birinci toplumsal gerçeklik köyse, ikincisi cezaevidir.
Cezaevi, en az geçmiş kadar kıymetli bir yer fiyat. Başkarakter buraya getirildiğinde o denli berbat bir koku ve atmosferle karşılaşır ki günlerce öğürmekten diğer bir şey yapamaz. Makûs beslenme, makûs sıhhat hizmeti ve barınma üzere kaç temel muhtaçlıktan mahrum olması bir yana, bütün mahkûmlar üzere daima azap ve kaba dayak tehdidi altında yaşar.
Bu kısımlarda vakit zaman öbür mahkûmların kıssalarına girer Hobbs. İnsanların nasıl değişim geçirdiklerini, cezaevinin insanları “ıslah” etmediğini, onları karaktersiz kılıp değersizlik hissiyle baş başa bırakmaya çalıştığını görürüz. Üstelik bütün bunlara rağmen mahkûmların hak arayacakları hiç bir yer de yoktur.
Bir öbür değerli gösterge ise Amerika’nın Taliban’la giriştiği savaştır. Arttan geriye işleyen, ortada birkaç paragrafla karşımıza çıkan savaş, ne bir zıtlık ne bir taraf olma havası taşır. Hobbs bu tutumuyla savaşın iki tarafını da benzeri niçinlerle eleştirir.
Örneğin kimi mahkûmların Amerikalılara satıldığından bahsedilir. Amerikan ordusu bunları satın alıp Talibanlı diye öteki bir cezaevine koyar, öteki bir değişle iç siyaset gereci haline getirir. “Tam sonu geçmek üzere olan”, “tam bomba saldırısı yapacak” bu insanlarsa kendilerini asla inandıramazlar.
Bütün bu gerçeklik ise bize Abbas’ın şu kelamlarını hatırlatır: “Öğrenmek uygun bir insanı daha güzel yapar, makûs bir insanı ise daha makûs.”
Hobbs, ‘Bostanda, Kırlangıçlar’ı bilerek kısa bir roman formunda tasarladığını belirtir. Bir kitabın uzun olması için bilhassa gayret sarf etmenin makus sonuçlar doğuracağını, aslolanın “dilin sadeliğine, saflığına” güvenmek olduğunu söyler.
Başta da söylemiş olduğim üzere, ‘Bostanda, Kırlangıçlar’ muharririn üçüncü kitabı. Ketebe, Hobbs’un öteki kitaplarını da çevirir mi bilmem, lakin ‘Bostanda, Kırlangıçlar’ akılda tutulması gereken bir kitap.
Okumaya devam et...