Hacettepe Üniversitesi İrtibat Fakültesi’nde öğretim üyesi olan A. Nevin Yıldız’ın ‘Dünyanın Kustuğu Yer’ isimli hikaye kitabı, İrtibat Yayınları’ndan çıktı. Hem kitabın müellifine tıpkı vakitte bu röportajı yapan bana bakılırsa bu hikayeler, toplumda görünmeyen ya da görünmesi istenmeyen antikahramanları anlatıyor. Kitabın geçtiği yer, Abre isimli bir kasaba… Abre; Portekizce’de ve Arapça’da bataklık, İspanyolca’da ise açıklık manasına geliyor ki, bu kitabın kahramanları için ne kadar uygun olduğunu okurken bakılırsabiliyorsunuz. Süslü Neslihan, eğitim neferi Nadide, karşıt ikili Gül ve Sevda, Kako, tabip Reşat, Neriman Köksal replikası Serap, cinli Veli ve daha kacı bu mahallede yaşamayı öğrenen kahramanlar.
‘Dünyanın Kustuğu Yer’i, müellifi Nevin Yıldız’la konuştuk.
Önce yazma hikâyenizden başlayalım. Viranşehir doğumlusunuz. Ankara, Selçuk ve Hacettepe Üniversitelerinde akademisyenlik yapmışsınız. Sizi yazmaya iten neydi?
Evet, Viranşehir’de doğdum ve 17 yaşıma kadar oradaydım. daha sonrası üniversite ve farklı kurumlarda hem akademik hem akademik olmayan iş ve ömür deneyimleri… Gerek doğup büyüdüğüm Viranşehir’deki hayatım, gerekse daha sonrası için diyebileceğim birinci şey, ben daima yazdım. Farklı omurların yahut yerlerin ortasındayken yazdım, bilindik olanın ortasındayken de… Çünkü yazmak kendimi, beni çevreleyen dünyayı, insanları manaya gayretimin bir kararı, bir cins tefekkür hali. Yani olana bitene aralanmak, dışına çıkmak ve durmak için yazıyorum tahminen de. Size beni yazmaya şu itti, bu itti üzere somut bir cevap yahut an ya da olay söylemem, mümkün değil ancak hem kendi iç dünyam hem dış dünyada olan bitenler üzerine düşünmeye başladığımda yazmaya da başladım sanırım. örneğin; birinci hikaye defterim ki hala saklarım; ortaokul senelerıma ilişkin ve birinci hikayem, namus cinayeti kurbanı bir bayanın bir günü.
‘KAHRAMANLARIMIN HABER BEDELİ VAR’
Kitabın ismi ‘Dünyanın Kustuğu Yer’. Kitaptaki kahramanlar toplum tarafınca pek de önemsenmeyen bireyler, Abre de kaybeden tiplerin bir ortaya geldiği bir mahalle. Bu kitabı niye yazma gereksinimi duydunuz?
Bir muhtaçlıktan mı çıktı emin değilim. Yani yazmak bir muhtaçlık mı ondan da emin değilim, bunun cevabını bilmiyorum. Lakin kitaptaki kahramanlar her gün yanından geçip gittiğimiz, göz ucuyla bakıp kaçtığımız ve hatta aman ha bana bulaşmasın dediğimiz beşerler. Dahası biz bu insanları ya hatalı, sapkın ya da mağdur ve mazlum görme üzere iki uca savruluyoruz. halbuki bu beşerler ne sapkın ne de mağdur! Onlar, herkes üzere geçim derdi ve hayat telaşı olan, gülen ağlayan, yanılgı yapan beşerler. Lakin çoğunluktan epeyce kıymetli bir farkları var. O da hayatın kendisini ve kendi dileklerini, gerçekliklerini olduğu üzere kabul etme yüreğine sahip olmaları. Abre’nin kahramanları benim için hayatın gerçek kahramanları, ya da birer antikahraman… Haberci lisanıyla konuşacak olursam, Abre kahramanlarının haber pahası var zira hepsi birer antikahramanlar! Bu yüzden yazıldılar ya da ben onları yazmaya çalışırken temelinde onlar beni yazdı.
Dünyanın Kustuğu Yer, A. Nevin Yıldız, 108 syf., Bağlantı Yayıncılık, 2022.
Abre bir ütopya mı, yoksa nitekim ismi Abre olmasa bile var mı?
Çok güç bir soru bu benim için, zira hem var hem yok! Evet, Abre diye bir mahalle var(dı), kahramanların her biri gerçek hayatta da bu mahalleye epeyce lakin epey yakışırdı. Ancak bu mahalle benim ona yakıştırdığım ve yıllar boyunca yüzlerce öyküden süzüp yanımda gezdirdiğim kahramanlarıyla varlık kazandı. Hem normlar açısından baktığımızda Abre bir ütopyadan fazla distopya üzere, düşünsenize bu denli ahlakçılığın olduğu yerde sistemin yıkımı demek Abre! Lakin gerçek benim için bir ütopya.
‘ÖYKÜ, AZ CÜMLEYLE ÇOK ŞEY ANLATMAYI GEREKTİRİYOR’
Öykü, yazın tipi olarak biraz yabana atılıyor üzere. Siz bu cinste yazan biri olarak ne düşünüyorsunuz?
Bu benim üzerine oldukcaça düşündüğüm bir konu. Hikayeye yapılan bu muamele, adamların bayan emeğine yönelik bakışıyla fazlaca benziyor üzere. Ya da gündelik hayatı kavrama biçiminde çıkan aşağılama pratiklerine. örneğin ortada büyük büyük devlet ve memleket problemleri varken yemek yapmak, çocuk yetiştirmek ve konut temizlemek üzere konular ne ki! halbuki dönüp baktığımızda buradaki emek yardımıyla dünya dönüyor ve dahası birileri bu değersiz işleri yaparken başkaları bu işlerin bu görünmez emeğin üstüne basarak yükseliyor. Hikaye denince de işte bu biçimdesine değersiz, komplike olmayan ve sıradan bir anlatı çeşidi geliyor akla. Hikaye yazmak ne ki roman yazmanın yanında, dahası hikaye müellifliği roman yazarlığına giden yolda geçirilmesi gereken bir merhale üzere görülüyor. halbuki sıradan her vakit zordur ve hatta en güç şeylerden biri bizim sıradan dediğimiz şeylerdir. Buna sebeptir ki, bir insanın sıradan bir gününü öyküleştirmek olağanüstü insanların hayatlarını öyküleştirmekten daha zordur. Dahası epey sıradan ve kolay olan birini üç-beş sayfada okunur bir metin haline getirebilmek epeyce daha zordur. Romandaki üzere uzun uzun anlatma, dününü bugününü deşme, tasvir etme bahtınız yoktur. Sonuç olarak hikaye, az cümleyle hayli şey anlatmayı gerektiriyor, haliyle sıradan lakin ağır bir anlatı çeşidi olarak varlık gösteriyor.
Kitaptaki bayan kahramanlardan kimileri erkekler yüzünden, onlara duydukları aşk yüzünden yaşadıkları yerlerden sürülürken bayanın bayandan hoşlanması üzere pek konuşulmayan durumlarda var yazınınızda. Bu kavramları görünür kılma sebebiniz neydi? Size nasıl görüşler geldi?
Son sorudan başlayayım zira fazlaca eğlenceli reaksiyonlar geldi. örneğin yakın etrafımdan biri ‘Sürgün’ü okuyup, ‘İpli Don’a geçmek için bir süre beklediğini zira birinci hikayenin onda şok tesiri yarattığını söylemiş oldu. ‘İpli Don’dan daha sonra da bir hafta beklemesi gerektiğine kanaat getirmiş. Bir öbür arkadaşım da tüm hikayelerinde bir lubunyalık var dedi. Hikayelerimi epeyce yavuz, ters omurların ortasında gezinen ve hatta erotik bulanlar oldu. Olağan bir de en epey gelen ikinci yorum var: Hikayelerinde epey acı var ancak beşerde acı değil, gülme hissi yaratıyorlar. Bunlar hem yakın hem uzak etrafımdan gelen reaksiyonların ortaklaştığı yorumlar. Sanırım bu yorumlar hikayelerimin hayatla örtüştüğünü gösteriyor.
Birinci soruya gelince, sanırım akademik meraklarım ve çalışma alanlarımla öyküleştirdiğim konular epeyce iç içe geçiyor, bu niçin bu biçimde oluyor epey bilmiyorum. Lakin bildiğim şey; cinsiyet, cinsellik ve toplumsal cinsiyet artık ismine ne derseniz deyin gündelik hayatımız ve kurduğumuz tertip açısından son derece belirleyici bir konu, yani ömrün ta kendisi. Bunlara ait siyasetler yapıyı düzenliyor, vücudumuz üzerinden düzenlenen bu yapı ortasında yaşıyoruz. Çatışmalarımız, çelişkilerimiz bu yapıyla vücutlarımız ve isteğimiz içindeki aralıktan kaynaklı büyük oranda.
Özetle, niyetli bir yazma biçimi değil benim için bu, ya da evvelinde karar verilmiş bir husus da. Etrafımı çevreleyen dünyadan süzülüp gelen kıssalar bunlar, var olanın varlığının teslimi bir nevi. örneğin ‘Zakkum’un kahramanı Kako, Ermeni ve lubunya kimlikleriyle hudutlarda gezinen bir karakter, temelinde tam da dünyanın kustuğu yerde, bir açıklıkta varlık gösteriyor. Onu bu iki özelliğinden, kimliğinden ve de yöneliminden bağımsız düşünmek de mümkün değil, bunlar var. Ya da hayatta bunlar var, bu biçimde niçin yazılmasın ki!
Okumaya devam et...
‘Dünyanın Kustuğu Yer’i, müellifi Nevin Yıldız’la konuştuk.
Önce yazma hikâyenizden başlayalım. Viranşehir doğumlusunuz. Ankara, Selçuk ve Hacettepe Üniversitelerinde akademisyenlik yapmışsınız. Sizi yazmaya iten neydi?
Evet, Viranşehir’de doğdum ve 17 yaşıma kadar oradaydım. daha sonrası üniversite ve farklı kurumlarda hem akademik hem akademik olmayan iş ve ömür deneyimleri… Gerek doğup büyüdüğüm Viranşehir’deki hayatım, gerekse daha sonrası için diyebileceğim birinci şey, ben daima yazdım. Farklı omurların yahut yerlerin ortasındayken yazdım, bilindik olanın ortasındayken de… Çünkü yazmak kendimi, beni çevreleyen dünyayı, insanları manaya gayretimin bir kararı, bir cins tefekkür hali. Yani olana bitene aralanmak, dışına çıkmak ve durmak için yazıyorum tahminen de. Size beni yazmaya şu itti, bu itti üzere somut bir cevap yahut an ya da olay söylemem, mümkün değil ancak hem kendi iç dünyam hem dış dünyada olan bitenler üzerine düşünmeye başladığımda yazmaya da başladım sanırım. örneğin; birinci hikaye defterim ki hala saklarım; ortaokul senelerıma ilişkin ve birinci hikayem, namus cinayeti kurbanı bir bayanın bir günü.
‘KAHRAMANLARIMIN HABER BEDELİ VAR’
Kitabın ismi ‘Dünyanın Kustuğu Yer’. Kitaptaki kahramanlar toplum tarafınca pek de önemsenmeyen bireyler, Abre de kaybeden tiplerin bir ortaya geldiği bir mahalle. Bu kitabı niye yazma gereksinimi duydunuz?
Bir muhtaçlıktan mı çıktı emin değilim. Yani yazmak bir muhtaçlık mı ondan da emin değilim, bunun cevabını bilmiyorum. Lakin kitaptaki kahramanlar her gün yanından geçip gittiğimiz, göz ucuyla bakıp kaçtığımız ve hatta aman ha bana bulaşmasın dediğimiz beşerler. Dahası biz bu insanları ya hatalı, sapkın ya da mağdur ve mazlum görme üzere iki uca savruluyoruz. halbuki bu beşerler ne sapkın ne de mağdur! Onlar, herkes üzere geçim derdi ve hayat telaşı olan, gülen ağlayan, yanılgı yapan beşerler. Lakin çoğunluktan epeyce kıymetli bir farkları var. O da hayatın kendisini ve kendi dileklerini, gerçekliklerini olduğu üzere kabul etme yüreğine sahip olmaları. Abre’nin kahramanları benim için hayatın gerçek kahramanları, ya da birer antikahraman… Haberci lisanıyla konuşacak olursam, Abre kahramanlarının haber pahası var zira hepsi birer antikahramanlar! Bu yüzden yazıldılar ya da ben onları yazmaya çalışırken temelinde onlar beni yazdı.
Dünyanın Kustuğu Yer, A. Nevin Yıldız, 108 syf., Bağlantı Yayıncılık, 2022.
Abre bir ütopya mı, yoksa nitekim ismi Abre olmasa bile var mı?
Çok güç bir soru bu benim için, zira hem var hem yok! Evet, Abre diye bir mahalle var(dı), kahramanların her biri gerçek hayatta da bu mahalleye epeyce lakin epey yakışırdı. Ancak bu mahalle benim ona yakıştırdığım ve yıllar boyunca yüzlerce öyküden süzüp yanımda gezdirdiğim kahramanlarıyla varlık kazandı. Hem normlar açısından baktığımızda Abre bir ütopyadan fazla distopya üzere, düşünsenize bu denli ahlakçılığın olduğu yerde sistemin yıkımı demek Abre! Lakin gerçek benim için bir ütopya.
‘ÖYKÜ, AZ CÜMLEYLE ÇOK ŞEY ANLATMAYI GEREKTİRİYOR’
Öykü, yazın tipi olarak biraz yabana atılıyor üzere. Siz bu cinste yazan biri olarak ne düşünüyorsunuz?
Bu benim üzerine oldukcaça düşündüğüm bir konu. Hikayeye yapılan bu muamele, adamların bayan emeğine yönelik bakışıyla fazlaca benziyor üzere. Ya da gündelik hayatı kavrama biçiminde çıkan aşağılama pratiklerine. örneğin ortada büyük büyük devlet ve memleket problemleri varken yemek yapmak, çocuk yetiştirmek ve konut temizlemek üzere konular ne ki! halbuki dönüp baktığımızda buradaki emek yardımıyla dünya dönüyor ve dahası birileri bu değersiz işleri yaparken başkaları bu işlerin bu görünmez emeğin üstüne basarak yükseliyor. Hikaye denince de işte bu biçimdesine değersiz, komplike olmayan ve sıradan bir anlatı çeşidi geliyor akla. Hikaye yazmak ne ki roman yazmanın yanında, dahası hikaye müellifliği roman yazarlığına giden yolda geçirilmesi gereken bir merhale üzere görülüyor. halbuki sıradan her vakit zordur ve hatta en güç şeylerden biri bizim sıradan dediğimiz şeylerdir. Buna sebeptir ki, bir insanın sıradan bir gününü öyküleştirmek olağanüstü insanların hayatlarını öyküleştirmekten daha zordur. Dahası epey sıradan ve kolay olan birini üç-beş sayfada okunur bir metin haline getirebilmek epeyce daha zordur. Romandaki üzere uzun uzun anlatma, dününü bugününü deşme, tasvir etme bahtınız yoktur. Sonuç olarak hikaye, az cümleyle hayli şey anlatmayı gerektiriyor, haliyle sıradan lakin ağır bir anlatı çeşidi olarak varlık gösteriyor.
Kitaptaki bayan kahramanlardan kimileri erkekler yüzünden, onlara duydukları aşk yüzünden yaşadıkları yerlerden sürülürken bayanın bayandan hoşlanması üzere pek konuşulmayan durumlarda var yazınınızda. Bu kavramları görünür kılma sebebiniz neydi? Size nasıl görüşler geldi?
Son sorudan başlayayım zira fazlaca eğlenceli reaksiyonlar geldi. örneğin yakın etrafımdan biri ‘Sürgün’ü okuyup, ‘İpli Don’a geçmek için bir süre beklediğini zira birinci hikayenin onda şok tesiri yarattığını söylemiş oldu. ‘İpli Don’dan daha sonra da bir hafta beklemesi gerektiğine kanaat getirmiş. Bir öbür arkadaşım da tüm hikayelerinde bir lubunyalık var dedi. Hikayelerimi epeyce yavuz, ters omurların ortasında gezinen ve hatta erotik bulanlar oldu. Olağan bir de en epey gelen ikinci yorum var: Hikayelerinde epey acı var ancak beşerde acı değil, gülme hissi yaratıyorlar. Bunlar hem yakın hem uzak etrafımdan gelen reaksiyonların ortaklaştığı yorumlar. Sanırım bu yorumlar hikayelerimin hayatla örtüştüğünü gösteriyor.
Birinci soruya gelince, sanırım akademik meraklarım ve çalışma alanlarımla öyküleştirdiğim konular epeyce iç içe geçiyor, bu niçin bu biçimde oluyor epey bilmiyorum. Lakin bildiğim şey; cinsiyet, cinsellik ve toplumsal cinsiyet artık ismine ne derseniz deyin gündelik hayatımız ve kurduğumuz tertip açısından son derece belirleyici bir konu, yani ömrün ta kendisi. Bunlara ait siyasetler yapıyı düzenliyor, vücudumuz üzerinden düzenlenen bu yapı ortasında yaşıyoruz. Çatışmalarımız, çelişkilerimiz bu yapıyla vücutlarımız ve isteğimiz içindeki aralıktan kaynaklı büyük oranda.
Özetle, niyetli bir yazma biçimi değil benim için bu, ya da evvelinde karar verilmiş bir husus da. Etrafımı çevreleyen dünyadan süzülüp gelen kıssalar bunlar, var olanın varlığının teslimi bir nevi. örneğin ‘Zakkum’un kahramanı Kako, Ermeni ve lubunya kimlikleriyle hudutlarda gezinen bir karakter, temelinde tam da dünyanın kustuğu yerde, bir açıklıkta varlık gösteriyor. Onu bu iki özelliğinden, kimliğinden ve de yöneliminden bağımsız düşünmek de mümkün değil, bunlar var. Ya da hayatta bunlar var, bu biçimde niçin yazılmasın ki!
Okumaya devam et...