Osman Çaklı
Yayıncılık bölümü, Türkiye’nin içerisinde bulunduğu ekonomik kriz ve buna bağlı artışı devam eden ham husus probleminden muzdarip. Kültürel birikimin ve kültür dünyasının ana öznelerini oluşturan kitap yayıncıları, yaşanan sorunun tek başına yayıncılara ilişkin olmadığını, okuyucuyu da ilgilendirdiğini düşünüyor.
dövize endeksli kağıt krizi yaşayan yayıncılar var olan koleksiyonları muhafaza refleksi gösteriyor. Mevcut ekonomik tabloda yeni kitapların programa alınması yayıncıların gündeminde yok. Tersine geri çekilme motivasyonu hakim.
Yayıncıların içerisinde bulunduğu sıkıntılara karşı harekete geçen Yayıncılar Birliği, problemlere ve tahlillere ait açıklamalar yaparak tüm öznelere davette bulunuyor. Yayıncı meselelerini, gelecek öngörülerini, Yayıncılar Birliği Lideri Kenan Kocatürk, dal özneleri Aras, Can Çocuk ve Doğan Kitap üzere kitap yayıncılarının yöneticileri anlatıyor.
Kenan Kocatürk
‘KRİZ, KÜLTÜREL EREZYONA niye OLUYOR’
Covid-19 pandemisiyle küçülen global iktisat, bir epey alanı etkilerken bunların içinde yayıncılık dalı de hissesini aldı. Yayıncılık, Türkiye’de kağıt fabrikalarının kapatılmasıyla dışa bağımlı kesimler içerisine dahil oldu. Pandeminin dayattığı genel şartlar, Türkiye’nin öznel durumuyla birleşince yayıncılık dalında kriz baş gösterdi. Global selüloz fiyatları artarken TL’nin döviz karşısındaki bedel kaybı da kimi yayıncıları kitap basmaktan alıkoyuyor.
Yayıncılık dalının tüm paydaşlarıyla kuvvetli bir kültür ekosistemi oluşturduğunu söyleyen Kenan Kocatürk, kültürün gelecek jenerasyonlara aktarılmasında yayıncılığı kamu hizmeti olarak gördüklerini tabir ediyor. Kocatürk, yayıncılık bölümünde öncedenden beri var olan meselelerin yanı sıra pandemiyle bir arada gelen ve ekonomik krizle katmerleşen problemlerin, kültürel erozyona niye olacağını düşünüyor.
MONOPOLLEŞME RİSKİ: BİZ BU SİNEMASI GÖRDÜK
Birinci hamur beyaz kağıtlara geçen yıldan bu yana yüzde yüzden çok artırım yapıldı. Buna niye olanın döviz seyri olduğunu anlatıyor Kocatürk: “Kitap kağıdı olarak kullandığımız kağıtlar, kuşe kağıtlar hepsinde epey fazla artış oldu. 700 dolara alınan kuşe kağıtlar bin 400 dolar bandına, 650 dolara aldığımız birinci hamur kağıt bin 400 dolara geldi. Artışın yanı sıra piyasada kağıt da bulunamıyor. Vadeli çalışan bir hayli arkadaşımızdan dövizle istenen ödeme, yayınların durdurulmasına, daraltılmasına niye oldu.”
Yaşanan krizle birlikte, online satıcıların yıkıcı indirimler yaptığına da değinen Kocatürk, gidişat içerisinde monopolleşme riskine dikkat çekiyor: “Bağımsız kitabevleri, yıkıcı indirimler karşısında ayakta kalamıyor, kepenk indiriyor. Biz bu sineması daha evvel gördük. Kitabevleri, desteklenmeli ayakta kalması için teşvik edilmeli. Kitapçısıyla, okuruyla, yayıncısıyla dal kendi söküğünü dikmeye çalışıyor.”
Kocatürk, problemlerin tahlili için kamuya seslenerek devletin yayıncılık dalına teşvik programlarıyla takviye çıkmasını, dövize bağlı olarak çok yükselen ham unsur ve telif maliyetleri için acil ek kaynak yaratılmasını talep ettiklerini belirtiyor.
Rober Koptaş
‘YAYINCILIK İÇİN GÜÇ BİR DÖNEM’
Aras Yayıncılık Genel Yayın Direktörü Rober Koptaş, kitap basımında birden çok parametre olduğuna değiniyor: “Yayıncılar için üretim yapan işçiler, editörler, muharrirler, tercümanlar, ciltçiler… Dövize endeksli artan kağıt fiyatları hepimizi etkiliyor. Küçük yayınevleri kitap basamıyor, telif ödemekte, maaş ödemekte zorluklar yaşıyor. Yayıncılık için sıkıntı bir vakit içerisindeyiz.”
“Birkaç hafta evvel kitap basımı için matbaadan 16 bin TL fiyat aldık. Kitap üzerine çalıştık, bir hafta daha sonrasında kitabı matbaaya gönderdik. Bu sefer aldığımız fiyat 21 bin TL oldu. Biz bu farkı fiyatlara yansıtamıyoruz” diyerek kitabı basarken dahi maliyetlerin arttığını belirten Koptaş, verdiği mesela sadece bir kalemde olduğunu söylüyor. Yayıncılar için çalışan maaşı, nakliye ve kira üzere girdiler de öbür maddi yük kalemlerini oluşturuyor.
Var olan tablonun önümüzdeki süreçte kendilerini işten çıkarma üzere sonuçlara götürmeyeceğini belirten Koptaş, bunu şu biçimde açıklıyor: “Biz dayanışmayla ayakta duran, misyon ve kültür yayıncılığı yapan bir yayıneviyiz. Bizim üzere yayınevleri programları gözden geçirip, satış talihi daha az olan kitapları basmamaya başlayacak. Bu bizim için bir mecburilik.”
Yayıncıların ortak kanısı, gidişatın kültürel yoksullaşma getireceği istikametinde. 2022 planlaması yapılırken problemler göz önüne alınarak, basılması planlanan lakin ekonomik niçinlerle basılamayan bir fazlaca kitap olduğu belirtiliyor.
Cem Erciyes
‘KİMSE ÖNÜNÜ GÖREMİYOR’
Doğan Kitap Yayın Yöneticisi Cem Erciyes de Rober Koptaş’ın anlattığı meselelere paralel süreçlerden geçtiklerini tabir ediyor. “Yayıncılar kağıt bulamıyor, satın alamıyor, satın alsalar bile çok yüksek fiyattan alabiliyor” diyen Erciyes, her insanın kendi ölçütlerinde frene basmak zorunda kaldığını söylüyor. Türkiye iktisadının uzun periyodik planlar yapmaya elverişli olmadığını kelamlarına ekleyen Erciyes, “Kimse önünü goremiyor” diyor. Belirsizliğin yayıncılar açısından önümüzdeki süreçte getireceği problemleri da anlatan Erciyes şu biçimde konuşuyor: “Kitap, bizler için yeni kanılar, yeni araştırmalar, yeni hayaller demek. Kitap dediğimiz için şey kültürel zenginliğin temel materyali olarak görülür. Bunlar engellenince, kültürel yoksullaşma ve erozyon yaşamak kaçınılmaz olur.”
“Butik olarak tabir edilen yayıncıların, krizle bir arada frene basması, geri çekilmesi, dalı monopolleşmeye götürmez” diyen Erciyes, her ne kadar kimi kitapları basmaktan vazgeçtiklerini belirtse de Türkiye’nin butik yayıncı cenneti olduğunu söylüyor. Erciyes, bu sebeple de kitap dünyasının butik yayıncılar tarafınca belirlendiğini tabir etse de krizin en epeyce butik yayıncıları etkileyeceğini düşünüyor.
Mehmet Erkurt
BASKI KALİTESİ MECBUREN DÜŞÜYOR
Yayıncılık alanında kitap basmanın daha maliyetli olduğu alanlardan bir tanesi de çocuk kitapları. Can Çocuk Yayın Direktörü Yardımcısı Mehmet Erkurt, çocuk kitaplarında nitelik ve niceliği bir kenara koyarak, çocuk kitabı basmanın öteki kitaplara nazaran daha maliyetli olduğunu anlatıyor: “Çünkü çocuk kitabında çocukların okuma aksiyonuna alıştırılması için içeriğin cazip olmasını renkli baskılar sağlıyor.”
Fotoğraflı çocuk kitaplarında kuşe ve birinci hamur kağıt kullanılıyor. Bu iki kağıda ise yüzde yüzden çok artırım geldi. Kağıtlara gelen artırımın yanı sıra ham maddeyi bulamadıklarını da anlatan Erkurt, öteki yayıncılar üzere planlama yapmakta zorlandıklarını söylüyor: “En büyük problemlerden biri okul öncesi projelerin ertelenmesi.”
Öbür yayıncılarla ortak sıkıntılara değinen Erkurt, yeni kitap basma konusunda da temkinli davrandıklarını, yüklü olarak var olan serileri basmaya çalıştıklarını belirtiyor. Fotoğraflı kitapların ön planda olduğu kitapları mat kuşeye bastıklarını lakin bu yıl maliyete göre en âlâ ihtimalle birinci hamura basabileceklerini tabir ediyor Erkurt. Çocuk kitaplarının bu krizlerden daha sağlam çıktığını ekleyen Erkurt, bunun da çocukları önceleyen refleksten ileri geldiğini düşünüyor.
Okumaya devam et...
Yayıncılık bölümü, Türkiye’nin içerisinde bulunduğu ekonomik kriz ve buna bağlı artışı devam eden ham husus probleminden muzdarip. Kültürel birikimin ve kültür dünyasının ana öznelerini oluşturan kitap yayıncıları, yaşanan sorunun tek başına yayıncılara ilişkin olmadığını, okuyucuyu da ilgilendirdiğini düşünüyor.
dövize endeksli kağıt krizi yaşayan yayıncılar var olan koleksiyonları muhafaza refleksi gösteriyor. Mevcut ekonomik tabloda yeni kitapların programa alınması yayıncıların gündeminde yok. Tersine geri çekilme motivasyonu hakim.
Yayıncıların içerisinde bulunduğu sıkıntılara karşı harekete geçen Yayıncılar Birliği, problemlere ve tahlillere ait açıklamalar yaparak tüm öznelere davette bulunuyor. Yayıncı meselelerini, gelecek öngörülerini, Yayıncılar Birliği Lideri Kenan Kocatürk, dal özneleri Aras, Can Çocuk ve Doğan Kitap üzere kitap yayıncılarının yöneticileri anlatıyor.
Kenan Kocatürk
‘KRİZ, KÜLTÜREL EREZYONA niye OLUYOR’
Covid-19 pandemisiyle küçülen global iktisat, bir epey alanı etkilerken bunların içinde yayıncılık dalı de hissesini aldı. Yayıncılık, Türkiye’de kağıt fabrikalarının kapatılmasıyla dışa bağımlı kesimler içerisine dahil oldu. Pandeminin dayattığı genel şartlar, Türkiye’nin öznel durumuyla birleşince yayıncılık dalında kriz baş gösterdi. Global selüloz fiyatları artarken TL’nin döviz karşısındaki bedel kaybı da kimi yayıncıları kitap basmaktan alıkoyuyor.
Yayıncılık dalının tüm paydaşlarıyla kuvvetli bir kültür ekosistemi oluşturduğunu söyleyen Kenan Kocatürk, kültürün gelecek jenerasyonlara aktarılmasında yayıncılığı kamu hizmeti olarak gördüklerini tabir ediyor. Kocatürk, yayıncılık bölümünde öncedenden beri var olan meselelerin yanı sıra pandemiyle bir arada gelen ve ekonomik krizle katmerleşen problemlerin, kültürel erozyona niye olacağını düşünüyor.
MONOPOLLEŞME RİSKİ: BİZ BU SİNEMASI GÖRDÜK
Birinci hamur beyaz kağıtlara geçen yıldan bu yana yüzde yüzden çok artırım yapıldı. Buna niye olanın döviz seyri olduğunu anlatıyor Kocatürk: “Kitap kağıdı olarak kullandığımız kağıtlar, kuşe kağıtlar hepsinde epey fazla artış oldu. 700 dolara alınan kuşe kağıtlar bin 400 dolar bandına, 650 dolara aldığımız birinci hamur kağıt bin 400 dolara geldi. Artışın yanı sıra piyasada kağıt da bulunamıyor. Vadeli çalışan bir hayli arkadaşımızdan dövizle istenen ödeme, yayınların durdurulmasına, daraltılmasına niye oldu.”
Yaşanan krizle birlikte, online satıcıların yıkıcı indirimler yaptığına da değinen Kocatürk, gidişat içerisinde monopolleşme riskine dikkat çekiyor: “Bağımsız kitabevleri, yıkıcı indirimler karşısında ayakta kalamıyor, kepenk indiriyor. Biz bu sineması daha evvel gördük. Kitabevleri, desteklenmeli ayakta kalması için teşvik edilmeli. Kitapçısıyla, okuruyla, yayıncısıyla dal kendi söküğünü dikmeye çalışıyor.”
Kocatürk, problemlerin tahlili için kamuya seslenerek devletin yayıncılık dalına teşvik programlarıyla takviye çıkmasını, dövize bağlı olarak çok yükselen ham unsur ve telif maliyetleri için acil ek kaynak yaratılmasını talep ettiklerini belirtiyor.
Rober Koptaş
‘YAYINCILIK İÇİN GÜÇ BİR DÖNEM’
Aras Yayıncılık Genel Yayın Direktörü Rober Koptaş, kitap basımında birden çok parametre olduğuna değiniyor: “Yayıncılar için üretim yapan işçiler, editörler, muharrirler, tercümanlar, ciltçiler… Dövize endeksli artan kağıt fiyatları hepimizi etkiliyor. Küçük yayınevleri kitap basamıyor, telif ödemekte, maaş ödemekte zorluklar yaşıyor. Yayıncılık için sıkıntı bir vakit içerisindeyiz.”
“Birkaç hafta evvel kitap basımı için matbaadan 16 bin TL fiyat aldık. Kitap üzerine çalıştık, bir hafta daha sonrasında kitabı matbaaya gönderdik. Bu sefer aldığımız fiyat 21 bin TL oldu. Biz bu farkı fiyatlara yansıtamıyoruz” diyerek kitabı basarken dahi maliyetlerin arttığını belirten Koptaş, verdiği mesela sadece bir kalemde olduğunu söylüyor. Yayıncılar için çalışan maaşı, nakliye ve kira üzere girdiler de öbür maddi yük kalemlerini oluşturuyor.
Var olan tablonun önümüzdeki süreçte kendilerini işten çıkarma üzere sonuçlara götürmeyeceğini belirten Koptaş, bunu şu biçimde açıklıyor: “Biz dayanışmayla ayakta duran, misyon ve kültür yayıncılığı yapan bir yayıneviyiz. Bizim üzere yayınevleri programları gözden geçirip, satış talihi daha az olan kitapları basmamaya başlayacak. Bu bizim için bir mecburilik.”
Yayıncıların ortak kanısı, gidişatın kültürel yoksullaşma getireceği istikametinde. 2022 planlaması yapılırken problemler göz önüne alınarak, basılması planlanan lakin ekonomik niçinlerle basılamayan bir fazlaca kitap olduğu belirtiliyor.
Cem Erciyes
‘KİMSE ÖNÜNÜ GÖREMİYOR’
Doğan Kitap Yayın Yöneticisi Cem Erciyes de Rober Koptaş’ın anlattığı meselelere paralel süreçlerden geçtiklerini tabir ediyor. “Yayıncılar kağıt bulamıyor, satın alamıyor, satın alsalar bile çok yüksek fiyattan alabiliyor” diyen Erciyes, her insanın kendi ölçütlerinde frene basmak zorunda kaldığını söylüyor. Türkiye iktisadının uzun periyodik planlar yapmaya elverişli olmadığını kelamlarına ekleyen Erciyes, “Kimse önünü goremiyor” diyor. Belirsizliğin yayıncılar açısından önümüzdeki süreçte getireceği problemleri da anlatan Erciyes şu biçimde konuşuyor: “Kitap, bizler için yeni kanılar, yeni araştırmalar, yeni hayaller demek. Kitap dediğimiz için şey kültürel zenginliğin temel materyali olarak görülür. Bunlar engellenince, kültürel yoksullaşma ve erozyon yaşamak kaçınılmaz olur.”
“Butik olarak tabir edilen yayıncıların, krizle bir arada frene basması, geri çekilmesi, dalı monopolleşmeye götürmez” diyen Erciyes, her ne kadar kimi kitapları basmaktan vazgeçtiklerini belirtse de Türkiye’nin butik yayıncı cenneti olduğunu söylüyor. Erciyes, bu sebeple de kitap dünyasının butik yayıncılar tarafınca belirlendiğini tabir etse de krizin en epeyce butik yayıncıları etkileyeceğini düşünüyor.
Mehmet Erkurt
BASKI KALİTESİ MECBUREN DÜŞÜYOR
Yayıncılık alanında kitap basmanın daha maliyetli olduğu alanlardan bir tanesi de çocuk kitapları. Can Çocuk Yayın Direktörü Yardımcısı Mehmet Erkurt, çocuk kitaplarında nitelik ve niceliği bir kenara koyarak, çocuk kitabı basmanın öteki kitaplara nazaran daha maliyetli olduğunu anlatıyor: “Çünkü çocuk kitabında çocukların okuma aksiyonuna alıştırılması için içeriğin cazip olmasını renkli baskılar sağlıyor.”
Fotoğraflı çocuk kitaplarında kuşe ve birinci hamur kağıt kullanılıyor. Bu iki kağıda ise yüzde yüzden çok artırım geldi. Kağıtlara gelen artırımın yanı sıra ham maddeyi bulamadıklarını da anlatan Erkurt, öteki yayıncılar üzere planlama yapmakta zorlandıklarını söylüyor: “En büyük problemlerden biri okul öncesi projelerin ertelenmesi.”
Öbür yayıncılarla ortak sıkıntılara değinen Erkurt, yeni kitap basma konusunda da temkinli davrandıklarını, yüklü olarak var olan serileri basmaya çalıştıklarını belirtiyor. Fotoğraflı kitapların ön planda olduğu kitapları mat kuşeye bastıklarını lakin bu yıl maliyete göre en âlâ ihtimalle birinci hamura basabileceklerini tabir ediyor Erkurt. Çocuk kitaplarının bu krizlerden daha sağlam çıktığını ekleyen Erkurt, bunun da çocukları önceleyen refleksten ileri geldiğini düşünüyor.
Okumaya devam et...