Senanur Sözen
1963 yılında Norveç’te dünyaya gelen Merethe Lindstrøm, 1983’te ‘Sexorcisten og andre fortellinger’ isimli bir hikaye derlemesi yazarak edebiyat hayatına başladı. bu biçimdedan beri fazlaca sayıda hikayesi, romanı ve bir çocuk kitabı yayımlanan müellif, Norveç’te kısa bir süre ortasında ün kazandı. Bağlantı Yayınları tarafınca Hoş Etik’in titiz çevirisiyle Türkçeye kazandırılan ‘Sessizlik Tarihinden Günler’ (2022) ise, hem Nordic Council Edebiyat Ödülü’nü, tıpkı vakitte Norveç Edebiyat Eleştirmenleri Ödülü’nü kazanarak müellifin mesleğine taraf verdi.
‘Sessizlik Tarihinden Günler’, yalın üslubuyla sizi birinci sayfalarından itibaren büyüleyerek, sürükleyici ve huzursuz edici bir seyahate çıkarıyor. Lindstrøm, acı dolu bir geçmişin artık yaşlanmaya başlayan bir çiftin hayatını nasıl sarstığını sade ve çarpıcı bir biçimde anlatıyor. bilgilerin bir bir açığa çıkması ve anıların trajik bir hal almaya başlaması, sürükleyici ve bununla birlikte huzursuz edici kılıyor bu anlatımı. Müellif, ailenin bu küçük kıssasından yola çıkıp İkinci Dünya Savaşı’nın insanları sessizliğe hapsettiği bir periyoda politik bir bakış sunuyor. Sessizlik, hayal kırıklığı, sır ve aile hususlarının derinlemesine ele alındığı kitapta, Eva ve Simon çiftinin geçmişinde hüzünlü bir seyahate çıkıyoruz.
Sessizlik Tarihinden Günler, Merethe Lindstrom, Tercüman: Sevecen Etik, İrtibat Yayıncılık, 2022.
Norveç’in sakin bir bölgesinde yaşayan Eva ve Simon çiftinin ömrü, emekliliklerinin tadını çıkarmaları beklenen bir devirde tuhaf bir olayla sarsılıyor. Eva’nın “epizot” ismini verdiği ve çiftin hayatında sarsıcı bir tesir bırakmış olan bir olay, çiftin, geçmişlerine acı dolu bir seyahat yapmasına niye oluyor. Güya bir şeyin içine kazınmış üzere duran geçmişlerine uzanmalarını sağlayan bu olayı Eva, “Tamamen bayağı bir günde, kalın bir bezde gözyaşı üzere bir kesik oluşuyor ve o kesiğin içinden, dışarı çıkmaması, görünmemesi gereken bir şey yüzeye çıkıyor,” kelamlarıyla tanımlıyor. bayağı bir günde, sessizlik tarihinde gerçekleşen bu olay, çiftin omurundaki bu kesiğin içinden, görünmemesi gereken bir şey üzere sinsice yüzeye çıkıyor.
senelerca süren savaş, Simon’un ömrüne adeta bir terk edilmişlik duygusu getiriyor ve o da terk ediyor her şeyi. Çocukluğunda sesi duyulmasın diye ufacık odalarda zorla sessizliğini korumak zorunda kalan Simon, ailesinden biroldukça insanın kaybını ve acılarını geride bırakmanın kuvvetliğüyle giriyor yetişkinliğe. Savaşın gürültüsü tüm dünyayı kasıp kavururken, bu gürültü yıllar daha sonra bir adamın sessizliğiyle sonuçlanıyor. Sessizlik temasını farklı biçimlerde ele alan müellif, savaşlar üzere geride hayaletlerini bırakan mevzuları da bir daha sessiz ve dingin bir biçimde sunuyor okuyucuya.
Lindstrøm, kendimizden bir şeyler bulabileceğimiz, hayatları sırlarla dolu karakterlerle buluşturuyor okuru. Evvelden bir tabip olan Simon’un geçmişi, çocukluğu sırasında gerçekleşen İkinci Dünya Savaşı sebebiyle ailesinden verdiği kayıplarla dolu. Eva, altı aylıkken evlatlık verdiği oğlunu sık sık hatırlasa da, geçmişini Simon haricinde kimselerle paylaşmamayı tercih ediyor. Öte yandan Simon’un geçmişini ve kaybettiği ailesini kızlarıyla paylaşma dileği, ne yazık ki boşa bir uğraş. Sessizlik, çiftin hayatında ince bir sis katmanı üzere yayılırken, sessizlik tarihinden günlerin izlerini taşıyan başlangıçların, geçmişe karşı nasıl savunmasız ve kırılgan olduğuna tanıklık ediyoruz. ‘Sessizlik Tarihinden Günler’, birtakım bazı tam bilakis muhtaçlık duysak da, Faulkner’ın “Geçmiş asla ölmüş değildir,” kelamının doğruluğunu ispatlar nitelikte.
Simon’un sessizliğe bürünmesiyle çiftin anılarına gerçek bir seyahate çıktığımız bu roman, okuyucuyu derinden sarsarak son buluyor. Geçmişin gündelik hayatın bayağılığıyla harmanlandığı bu minimalist yapıtı okurken, Simon ve Eva’nın sırlarını açığa çıkaran üçüncü bir kişi üzere hissetmemek elde değil. Lindstrøm’un geçmiş, savaş, sessizlik ve hayal kırıklığı üzere hususlar üzerinde şiirsel bir anlatım sunduğu ‘Sessizlik Tarihinden Günler’, büyük kelamlar edilmeyen lakin politik bağlamıyla bizi içine çeken çarpıcı bir eser olarak literatürde yerini alıyor.
Okumaya devam et...
1963 yılında Norveç’te dünyaya gelen Merethe Lindstrøm, 1983’te ‘Sexorcisten og andre fortellinger’ isimli bir hikaye derlemesi yazarak edebiyat hayatına başladı. bu biçimdedan beri fazlaca sayıda hikayesi, romanı ve bir çocuk kitabı yayımlanan müellif, Norveç’te kısa bir süre ortasında ün kazandı. Bağlantı Yayınları tarafınca Hoş Etik’in titiz çevirisiyle Türkçeye kazandırılan ‘Sessizlik Tarihinden Günler’ (2022) ise, hem Nordic Council Edebiyat Ödülü’nü, tıpkı vakitte Norveç Edebiyat Eleştirmenleri Ödülü’nü kazanarak müellifin mesleğine taraf verdi.
‘Sessizlik Tarihinden Günler’, yalın üslubuyla sizi birinci sayfalarından itibaren büyüleyerek, sürükleyici ve huzursuz edici bir seyahate çıkarıyor. Lindstrøm, acı dolu bir geçmişin artık yaşlanmaya başlayan bir çiftin hayatını nasıl sarstığını sade ve çarpıcı bir biçimde anlatıyor. bilgilerin bir bir açığa çıkması ve anıların trajik bir hal almaya başlaması, sürükleyici ve bununla birlikte huzursuz edici kılıyor bu anlatımı. Müellif, ailenin bu küçük kıssasından yola çıkıp İkinci Dünya Savaşı’nın insanları sessizliğe hapsettiği bir periyoda politik bir bakış sunuyor. Sessizlik, hayal kırıklığı, sır ve aile hususlarının derinlemesine ele alındığı kitapta, Eva ve Simon çiftinin geçmişinde hüzünlü bir seyahate çıkıyoruz.
Sessizlik Tarihinden Günler, Merethe Lindstrom, Tercüman: Sevecen Etik, İrtibat Yayıncılık, 2022.
Norveç’in sakin bir bölgesinde yaşayan Eva ve Simon çiftinin ömrü, emekliliklerinin tadını çıkarmaları beklenen bir devirde tuhaf bir olayla sarsılıyor. Eva’nın “epizot” ismini verdiği ve çiftin hayatında sarsıcı bir tesir bırakmış olan bir olay, çiftin, geçmişlerine acı dolu bir seyahat yapmasına niye oluyor. Güya bir şeyin içine kazınmış üzere duran geçmişlerine uzanmalarını sağlayan bu olayı Eva, “Tamamen bayağı bir günde, kalın bir bezde gözyaşı üzere bir kesik oluşuyor ve o kesiğin içinden, dışarı çıkmaması, görünmemesi gereken bir şey yüzeye çıkıyor,” kelamlarıyla tanımlıyor. bayağı bir günde, sessizlik tarihinde gerçekleşen bu olay, çiftin omurundaki bu kesiğin içinden, görünmemesi gereken bir şey üzere sinsice yüzeye çıkıyor.
senelerca süren savaş, Simon’un ömrüne adeta bir terk edilmişlik duygusu getiriyor ve o da terk ediyor her şeyi. Çocukluğunda sesi duyulmasın diye ufacık odalarda zorla sessizliğini korumak zorunda kalan Simon, ailesinden biroldukça insanın kaybını ve acılarını geride bırakmanın kuvvetliğüyle giriyor yetişkinliğe. Savaşın gürültüsü tüm dünyayı kasıp kavururken, bu gürültü yıllar daha sonra bir adamın sessizliğiyle sonuçlanıyor. Sessizlik temasını farklı biçimlerde ele alan müellif, savaşlar üzere geride hayaletlerini bırakan mevzuları da bir daha sessiz ve dingin bir biçimde sunuyor okuyucuya.
Lindstrøm, kendimizden bir şeyler bulabileceğimiz, hayatları sırlarla dolu karakterlerle buluşturuyor okuru. Evvelden bir tabip olan Simon’un geçmişi, çocukluğu sırasında gerçekleşen İkinci Dünya Savaşı sebebiyle ailesinden verdiği kayıplarla dolu. Eva, altı aylıkken evlatlık verdiği oğlunu sık sık hatırlasa da, geçmişini Simon haricinde kimselerle paylaşmamayı tercih ediyor. Öte yandan Simon’un geçmişini ve kaybettiği ailesini kızlarıyla paylaşma dileği, ne yazık ki boşa bir uğraş. Sessizlik, çiftin hayatında ince bir sis katmanı üzere yayılırken, sessizlik tarihinden günlerin izlerini taşıyan başlangıçların, geçmişe karşı nasıl savunmasız ve kırılgan olduğuna tanıklık ediyoruz. ‘Sessizlik Tarihinden Günler’, birtakım bazı tam bilakis muhtaçlık duysak da, Faulkner’ın “Geçmiş asla ölmüş değildir,” kelamının doğruluğunu ispatlar nitelikte.
Simon’un sessizliğe bürünmesiyle çiftin anılarına gerçek bir seyahate çıktığımız bu roman, okuyucuyu derinden sarsarak son buluyor. Geçmişin gündelik hayatın bayağılığıyla harmanlandığı bu minimalist yapıtı okurken, Simon ve Eva’nın sırlarını açığa çıkaran üçüncü bir kişi üzere hissetmemek elde değil. Lindstrøm’un geçmiş, savaş, sessizlik ve hayal kırıklığı üzere hususlar üzerinde şiirsel bir anlatım sunduğu ‘Sessizlik Tarihinden Günler’, büyük kelamlar edilmeyen lakin politik bağlamıyla bizi içine çeken çarpıcı bir eser olarak literatürde yerini alıyor.
Okumaya devam et...