Aslı Örnek
Tahminen ailemizden tahminen de bahis komşudan tahminen de değişik bir yerden kulağımıza çalınmıştır ‘üç harfliler’. Gebe bayan yalnız bırakılmaz, doğuran bayana al basmasın diye kırmızı kurdele bağlanır. Üç harfliler hem konuşmak tıpkı vakitte yazmak açısından sıkıntı lakin bir o kadar da merak uyandırıcı bir mevzudur. Fantastik dehşet cinsinde örnek veren isimlerden Mehmet Berk Yaltırık, İthaki Yayınları’ndan çıkan yeni romanı ‘Karanlığın Şahidesi’nde okuyucuya üç harflilerin dünyasından sesleniyor. 1800’lerin İstanbul’unun fon olarak yer aldığı romanda, zorbaların ve köleliğin karar sürdüğü devirde üç harflileri Periveş ve Behiye karakterleri üzerinden takip ediyoruz. Yer yer eski İstanbul Türkçesi’nin kullanıldığı kitap, okuyucuyu meraka gark ediyor. Tipe merakının çocuk yaştan başladığını söyleyen Mehmet Berk Yaltırık’la ‘Karanlığın Şahidesi’ni ve üç harflileri konuştuk.
Kitaba hazırlanırken araştırma süreciniz nasıldı, epey uzun sürdü mü?
Belli bahislerle alakalı kaynaklar ve araştırma yapıtları epeydir elimin altındaydı. Lakin romanın taslağını oluştururken yeniden bakıp, romana nazaran notlar çıkarmam gerekti. Hali hazırda bildiklerimi gözden geçirdim. Yalnızca Osmanlı periyodunda kölelikle alakalı ayrıntılarım yüzeyseldi, bir daha roman çerçevesinde nasıl bir tema işleyeceğimi belirlemek için bu alanda ayrıyeten araştırma yaptım. Hayalimde oluşturacağım yerleri, devri etraflıca tanıdıktan daha sonra oturup sistemli biçimde yazmaya başlarım daima.
Bunu soruyu kendim adıma merak ettim ancak benim üzere merak edenler de olabilir; hakikaten ıslak yerde -hamam, banyo gibi- doğanların göz perdesi olmaz mıymış?
İslam inancında insanların cinleri vs. görmemelerinin niçini gayb perdelerinin kapalı olmasındandır. Bu perde yalnızca meczuplarda, evliyalarda veyahut bir biçimde cinler ortasına karışmış kimselerde açıktır. Anadolu’da yeni doğan bebeğin 40’ı çıkmadan banyoya tuvalete sokulmasına beğenilen bakmazlar, bebeğin pak ve günahsız oluşundan mülhem kalp gözünün, gayb perdesinin açık olacağı düşünülür. Bebeğin 40’ıncı gününde konutun bir odasına, salona vs. fakat banyo harici bir yere kesinlikle leğen konularak bebek yıkanır, buna ‘40’ı çıkma’ derler. O vakitten daha sonra bebeğin bir nevi erginlenme geçirdiği, bu biçimdece eskisi üzere saf kalıp cinleri perileri bakılırsameyeceği kabul edilir. Anadolu’da hayli yaygın ve genel kabul nazarann bir tabudur.
İNTİKAM ÖYKÜSÜ OLSUN İSTEDİM
Kitaptaki gerek Periveş gerekse Behiye birilerinin haksızlığına maruz kalıyorlar. Ancak öçlerini de alıyorlar. İki karakter de bu biçimde sahneler yazmanızın sebebi bir çeşit adaleti sağlamak mıydı?
Karanlığın Şahidesi, Mehmet Berk Yaltırık, İthali Yayınları, 232S, 2022
Romanın kıssasını oluştururken, taslak üzerinde çalışırken doğumundan itibaren cinlerin ve insanların musallatına uğrayan bir konak cariyesi üzerine düşünürken, bunun bir intikam öyküsü olmasını istedim. Behiye’nin öyküsünü daha evvel yazdım, onun Periveş’ten tek farkı cin musallatına uğramamış olmasıydı. Epey kasvete maruz kalan Periveş ile Behiye’nin sonunda intikam almalarını tasavvur etmem galiba kaçınılmazdı. Muhtemelen kendimce kâğıt üzerinde bir adalet arayışı.
Kitaba başı sonu belirli olsa da doğaçlama başlamışsınız. Bu sizin için sıkıntı olmadı mı?
Çoğu roman taslağım ya öncesinden yazılmış hikayelerden veya başı sonu belirli kıssalardan oluşur. Kimisi ise yalnızca bir fikirden, cümleden ibarettir. ’Karanlığın Şahidesi’ neredeyse üç başka roman taslağımın bir ortaya gelip aşikâr kısımlarının budanmasıyla ortaya çıktı. Büyük oranda doğaçlama bir roman yazıp yazamayacağımı daima merak ederdim, üçüncüde fırsatım oldu. Varış noktam aşikâr olduğu için hayli sapmadım. Evvelki romanlarıma nazaran daha kısa sürdü yazımı, takriben bir-bir buçuk yıl.
‘Ecelyandı Ateş Behiye’ isimli bayan külhaninin hikayesi ‘Gölge’ e-dergi’de 2012’de yayınlanmış. ‘Karanlığın Şahidesi’nde ise karakter daha ayrıntılı bir biçimde okuyucuyla buluşuyor. Behiye’yi ayrıntılandırma isteğinizin sebebi neydi?
Behiye’nin birinci defa 4-5 sayfalık kısa bir hikayede göründü. Yayımlandıktan daha sonra okurların dikkatini çekmesi bir yana, kimi birtakım dönüp ‘Acaba daha ayrıntılı mı yazmalıydım’ diye düşündüğüm bir karakterdi. Evvel uzun hikayeye niyetlenip, daha sonradan bunu tefrikaya çevirdim fakat orada da kaybolup gideceğini düşünerek vazgeçtim. ‘Bir orta roman taslağına dönüştürürüm’ diyerek bir kenara kaldırdım. Periveş’in olduğu taslağı geliştirirken ‘Acaba bunu bırakıp Behiye’nin kıssası üzerinde mi çalışsam’ diye düşündüm birtakım kimi. daha sonradan ikisinden de vazgeçemediğimi görür görmez öykülerini birleştirdim.
Periveş’le başlayıp, Behiye’nin kıssasıyla son bulan romanda kitabın kahramanları erkek karakterlerin baskısına uğrasa da güçlü dimdik duran bayanlar. Kitabın kahramanlarını bayanlardan seçmenizin sebebi neydi? Sonuçta karakterler erkek de olabilirdi…
Önceki iki romanımda erkek baş karakterler vardı. Üçüncü romanımda hem bir bayan baş karakter yazarsam, ne biçimde yazabileceğimi görmek birebir vakitte daha farklı bir serüven görmek istediğim için bu biçimde yapmak istedim. yıllar evvel Apartman mecmua için verdiğim bir röportaj esnasında arkadaşım Mervenur Alakuş, tarihi bir anlatıda bayan baş karakter işlenip işlenemeyeceğini sormuştu. Ben daha bu biçimdedan Behiye’nin dışında bendilk evvelki kalemlerin yazdıklarını, Reşad Ekrem Koçu’nun ‘Erkek Kızlar’ını, tarihte bilinen Karayipler’in istisnai bayan korsanlarını hatırlamıştım. Birkaç fikrin ışığında Periveş’i, bir konak cariyesini anlatmaya karar verdim bu biçimdece. Kurgunun verdiği imkanlarla tarihi bir periyotta, bu biçimde bir bayanın öyküsünü aktarmak istedim.
DÖNEM BENZERİ OLSA DA YAKLAŞIM FARKLI
‘Yedikule Mansur’ romanınızdan hareketle “bir daha İstanbul zorbalarını anlatmamı sitemle karşılayanlar olacaktır” diyorsunuz. niye bu biçimde bir fikre kapıldınız ve sitem eden okuyucunuz oldu mu?
Aslında son 12 yılda birfazlaca e-dergi, site ve fanzinde hikayeler yazdım. Yüklü olarak Balkanlar’da geçen hortlak-vampir temalarının yanı sıra Anadolu Selçuklular devrinde geçen fantastik temaları da yazdım, kimi yeni kaygı denemelerim de oldu. Lakin kimi okurlar beni ya çıkmış romanlarımdan veyahut Twitter’da bir devir hayli ilgi çeken kabadayılarla vs. alakalı floodlardan tanıdığı için daima tıpkı tema üzerinde yazdığımı düşünebiliyor. Hatta birkaç tanesi daha evvel toplumsal medya üzerinden de lisana getirdiler. O yüzden bu hususu hatırlatmak gayesiyle önsöze bu notu ekledim. Yazarken gibisi devir olsa bile farklı taraflarından yaklaşmayı seviyorum, tıpkı temayı eğip bükerek farklı hallerde kullanmak da hoşuma gidiyor. bir daha de kimi birtakım neyi niye yaptığımızı anlatmak gerekiyor zannımca.
Biyografinize baktığımda üç harfliler, gulyabaniler, kaygı hikayeleri yazmak sizin için bir ömür stili üzere. Dehşet cinsinde sizi yazmaya iten ne oldu? Çocukluk devrinizde de merak eder miydiniz?
O periyotlarda başladı. Televizyonda sabahları dehşet çizgi sinemaları, akşamları da paranormal TV gösterileri, kaygı sineması nesilleri, Casper mecmuası, anneanniçin dededen dinlenen ürkütücü öyküler derken kendimi bu hengamenin ortasında buldum. Lakin asıl tetikleyici, okumak için dehşet kitabı aradığımda ekseriyetle çeviri birkaç isim dışında pek alternatif bulamamamla alakalı. Daha o senelerda adımı muhayyel dehşet kitaplarının kapakları üzerinde hayal ederdim. Yazma ve okumayla haşır neşir olmayı seviyordum.
FANTASTİK ENDİŞENİN GELİŞİMİ HAREKETLİ
Fantastik endişe edebiyatının Türkiye’deki gelişmenini bu çeşit romanlar yazan biri olarak nasıl buluyorsunuz?
Epey hareketli ve heyecan verici buluyorum. Spekülatif kurgunun farklı alanlarında hem usta isimler birebir vakitte yeni isimler yeni eserler üretiyorlar. Arka arda yeni kitap haberleri geliyor. Daha fazla okura ulaşmaya başladığımızı lakin belirli açılardan da yolun başında olduğumuzu düşünüyorum. Tahminen birkaç yıl içerisinde daha da geniş ve çeşitli bir okur kümesine hitap etmeye başlayacağız. Yakın vakitte ‘Karanlığın Şahidesi’ haricinde kurgu alanında Orkun Uçar’ın ‘Opus’u çıktı, bir de Seçkin Sarpkaya ve Ömer Faruk Yazıcı ile hazırladığımız ‘Türk Kültüründe Gulyabani’ isimli araştırma. İkisinin de satışları, okurların bulamadıkları yerde sormaları, toplumsal medyadaki etkileşimleri oldukça olumlu tarafta. Bu irtifayı daha da katlanarak arttırmak lazım.
Okumaya devam et...
Tahminen ailemizden tahminen de bahis komşudan tahminen de değişik bir yerden kulağımıza çalınmıştır ‘üç harfliler’. Gebe bayan yalnız bırakılmaz, doğuran bayana al basmasın diye kırmızı kurdele bağlanır. Üç harfliler hem konuşmak tıpkı vakitte yazmak açısından sıkıntı lakin bir o kadar da merak uyandırıcı bir mevzudur. Fantastik dehşet cinsinde örnek veren isimlerden Mehmet Berk Yaltırık, İthaki Yayınları’ndan çıkan yeni romanı ‘Karanlığın Şahidesi’nde okuyucuya üç harflilerin dünyasından sesleniyor. 1800’lerin İstanbul’unun fon olarak yer aldığı romanda, zorbaların ve köleliğin karar sürdüğü devirde üç harflileri Periveş ve Behiye karakterleri üzerinden takip ediyoruz. Yer yer eski İstanbul Türkçesi’nin kullanıldığı kitap, okuyucuyu meraka gark ediyor. Tipe merakının çocuk yaştan başladığını söyleyen Mehmet Berk Yaltırık’la ‘Karanlığın Şahidesi’ni ve üç harflileri konuştuk.
Kitaba hazırlanırken araştırma süreciniz nasıldı, epey uzun sürdü mü?
Belli bahislerle alakalı kaynaklar ve araştırma yapıtları epeydir elimin altındaydı. Lakin romanın taslağını oluştururken yeniden bakıp, romana nazaran notlar çıkarmam gerekti. Hali hazırda bildiklerimi gözden geçirdim. Yalnızca Osmanlı periyodunda kölelikle alakalı ayrıntılarım yüzeyseldi, bir daha roman çerçevesinde nasıl bir tema işleyeceğimi belirlemek için bu alanda ayrıyeten araştırma yaptım. Hayalimde oluşturacağım yerleri, devri etraflıca tanıdıktan daha sonra oturup sistemli biçimde yazmaya başlarım daima.
Bunu soruyu kendim adıma merak ettim ancak benim üzere merak edenler de olabilir; hakikaten ıslak yerde -hamam, banyo gibi- doğanların göz perdesi olmaz mıymış?
İslam inancında insanların cinleri vs. görmemelerinin niçini gayb perdelerinin kapalı olmasındandır. Bu perde yalnızca meczuplarda, evliyalarda veyahut bir biçimde cinler ortasına karışmış kimselerde açıktır. Anadolu’da yeni doğan bebeğin 40’ı çıkmadan banyoya tuvalete sokulmasına beğenilen bakmazlar, bebeğin pak ve günahsız oluşundan mülhem kalp gözünün, gayb perdesinin açık olacağı düşünülür. Bebeğin 40’ıncı gününde konutun bir odasına, salona vs. fakat banyo harici bir yere kesinlikle leğen konularak bebek yıkanır, buna ‘40’ı çıkma’ derler. O vakitten daha sonra bebeğin bir nevi erginlenme geçirdiği, bu biçimdece eskisi üzere saf kalıp cinleri perileri bakılırsameyeceği kabul edilir. Anadolu’da hayli yaygın ve genel kabul nazarann bir tabudur.
İNTİKAM ÖYKÜSÜ OLSUN İSTEDİM
Kitaptaki gerek Periveş gerekse Behiye birilerinin haksızlığına maruz kalıyorlar. Ancak öçlerini de alıyorlar. İki karakter de bu biçimde sahneler yazmanızın sebebi bir çeşit adaleti sağlamak mıydı?
Karanlığın Şahidesi, Mehmet Berk Yaltırık, İthali Yayınları, 232S, 2022
Romanın kıssasını oluştururken, taslak üzerinde çalışırken doğumundan itibaren cinlerin ve insanların musallatına uğrayan bir konak cariyesi üzerine düşünürken, bunun bir intikam öyküsü olmasını istedim. Behiye’nin öyküsünü daha evvel yazdım, onun Periveş’ten tek farkı cin musallatına uğramamış olmasıydı. Epey kasvete maruz kalan Periveş ile Behiye’nin sonunda intikam almalarını tasavvur etmem galiba kaçınılmazdı. Muhtemelen kendimce kâğıt üzerinde bir adalet arayışı.
Kitaba başı sonu belirli olsa da doğaçlama başlamışsınız. Bu sizin için sıkıntı olmadı mı?
Çoğu roman taslağım ya öncesinden yazılmış hikayelerden veya başı sonu belirli kıssalardan oluşur. Kimisi ise yalnızca bir fikirden, cümleden ibarettir. ’Karanlığın Şahidesi’ neredeyse üç başka roman taslağımın bir ortaya gelip aşikâr kısımlarının budanmasıyla ortaya çıktı. Büyük oranda doğaçlama bir roman yazıp yazamayacağımı daima merak ederdim, üçüncüde fırsatım oldu. Varış noktam aşikâr olduğu için hayli sapmadım. Evvelki romanlarıma nazaran daha kısa sürdü yazımı, takriben bir-bir buçuk yıl.
‘Ecelyandı Ateş Behiye’ isimli bayan külhaninin hikayesi ‘Gölge’ e-dergi’de 2012’de yayınlanmış. ‘Karanlığın Şahidesi’nde ise karakter daha ayrıntılı bir biçimde okuyucuyla buluşuyor. Behiye’yi ayrıntılandırma isteğinizin sebebi neydi?
Behiye’nin birinci defa 4-5 sayfalık kısa bir hikayede göründü. Yayımlandıktan daha sonra okurların dikkatini çekmesi bir yana, kimi birtakım dönüp ‘Acaba daha ayrıntılı mı yazmalıydım’ diye düşündüğüm bir karakterdi. Evvel uzun hikayeye niyetlenip, daha sonradan bunu tefrikaya çevirdim fakat orada da kaybolup gideceğini düşünerek vazgeçtim. ‘Bir orta roman taslağına dönüştürürüm’ diyerek bir kenara kaldırdım. Periveş’in olduğu taslağı geliştirirken ‘Acaba bunu bırakıp Behiye’nin kıssası üzerinde mi çalışsam’ diye düşündüm birtakım kimi. daha sonradan ikisinden de vazgeçemediğimi görür görmez öykülerini birleştirdim.
Periveş’le başlayıp, Behiye’nin kıssasıyla son bulan romanda kitabın kahramanları erkek karakterlerin baskısına uğrasa da güçlü dimdik duran bayanlar. Kitabın kahramanlarını bayanlardan seçmenizin sebebi neydi? Sonuçta karakterler erkek de olabilirdi…
Önceki iki romanımda erkek baş karakterler vardı. Üçüncü romanımda hem bir bayan baş karakter yazarsam, ne biçimde yazabileceğimi görmek birebir vakitte daha farklı bir serüven görmek istediğim için bu biçimde yapmak istedim. yıllar evvel Apartman mecmua için verdiğim bir röportaj esnasında arkadaşım Mervenur Alakuş, tarihi bir anlatıda bayan baş karakter işlenip işlenemeyeceğini sormuştu. Ben daha bu biçimdedan Behiye’nin dışında bendilk evvelki kalemlerin yazdıklarını, Reşad Ekrem Koçu’nun ‘Erkek Kızlar’ını, tarihte bilinen Karayipler’in istisnai bayan korsanlarını hatırlamıştım. Birkaç fikrin ışığında Periveş’i, bir konak cariyesini anlatmaya karar verdim bu biçimdece. Kurgunun verdiği imkanlarla tarihi bir periyotta, bu biçimde bir bayanın öyküsünü aktarmak istedim.
DÖNEM BENZERİ OLSA DA YAKLAŞIM FARKLI
‘Yedikule Mansur’ romanınızdan hareketle “bir daha İstanbul zorbalarını anlatmamı sitemle karşılayanlar olacaktır” diyorsunuz. niye bu biçimde bir fikre kapıldınız ve sitem eden okuyucunuz oldu mu?
Aslında son 12 yılda birfazlaca e-dergi, site ve fanzinde hikayeler yazdım. Yüklü olarak Balkanlar’da geçen hortlak-vampir temalarının yanı sıra Anadolu Selçuklular devrinde geçen fantastik temaları da yazdım, kimi yeni kaygı denemelerim de oldu. Lakin kimi okurlar beni ya çıkmış romanlarımdan veyahut Twitter’da bir devir hayli ilgi çeken kabadayılarla vs. alakalı floodlardan tanıdığı için daima tıpkı tema üzerinde yazdığımı düşünebiliyor. Hatta birkaç tanesi daha evvel toplumsal medya üzerinden de lisana getirdiler. O yüzden bu hususu hatırlatmak gayesiyle önsöze bu notu ekledim. Yazarken gibisi devir olsa bile farklı taraflarından yaklaşmayı seviyorum, tıpkı temayı eğip bükerek farklı hallerde kullanmak da hoşuma gidiyor. bir daha de kimi birtakım neyi niye yaptığımızı anlatmak gerekiyor zannımca.
Biyografinize baktığımda üç harfliler, gulyabaniler, kaygı hikayeleri yazmak sizin için bir ömür stili üzere. Dehşet cinsinde sizi yazmaya iten ne oldu? Çocukluk devrinizde de merak eder miydiniz?
O periyotlarda başladı. Televizyonda sabahları dehşet çizgi sinemaları, akşamları da paranormal TV gösterileri, kaygı sineması nesilleri, Casper mecmuası, anneanniçin dededen dinlenen ürkütücü öyküler derken kendimi bu hengamenin ortasında buldum. Lakin asıl tetikleyici, okumak için dehşet kitabı aradığımda ekseriyetle çeviri birkaç isim dışında pek alternatif bulamamamla alakalı. Daha o senelerda adımı muhayyel dehşet kitaplarının kapakları üzerinde hayal ederdim. Yazma ve okumayla haşır neşir olmayı seviyordum.
FANTASTİK ENDİŞENİN GELİŞİMİ HAREKETLİ
Fantastik endişe edebiyatının Türkiye’deki gelişmenini bu çeşit romanlar yazan biri olarak nasıl buluyorsunuz?
Epey hareketli ve heyecan verici buluyorum. Spekülatif kurgunun farklı alanlarında hem usta isimler birebir vakitte yeni isimler yeni eserler üretiyorlar. Arka arda yeni kitap haberleri geliyor. Daha fazla okura ulaşmaya başladığımızı lakin belirli açılardan da yolun başında olduğumuzu düşünüyorum. Tahminen birkaç yıl içerisinde daha da geniş ve çeşitli bir okur kümesine hitap etmeye başlayacağız. Yakın vakitte ‘Karanlığın Şahidesi’ haricinde kurgu alanında Orkun Uçar’ın ‘Opus’u çıktı, bir de Seçkin Sarpkaya ve Ömer Faruk Yazıcı ile hazırladığımız ‘Türk Kültüründe Gulyabani’ isimli araştırma. İkisinin de satışları, okurların bulamadıkları yerde sormaları, toplumsal medyadaki etkileşimleri oldukça olumlu tarafta. Bu irtifayı daha da katlanarak arttırmak lazım.
Okumaya devam et...