1968 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan birinci Japon olan Yasunari Kawabata, Japon edebiyatının dünyada saygın bir yere gelmesine de değerli ölçüde katkı sunmuş bir müelliftir.
Kawabata 1899’da, değişim rüzgârının uygundan uyguna estiği Meiji periyodunda dünyaya gelir. Esaslı bir aileye mensuptur, fakat küçük yaşta yetim kalır. 15 yaşına kadar yanlarında kaldığı büyükbabasıyla büyükannesini kaybeden Kawabata, üniversiteye gidene dek anne tarafınca akrabalarının yanına yerleşir. Kitaplarla içli dışlıdır. Daima okur. Tokyo Üniversitesi’ne kaydolduğunda kendisi üzere edebiyatsever bir arkadaş kümesiyle mecmua çıkarır. Klâsik yazıma itiraz niteliği taşıyan bu mecmuada Batıcı bir edebiyat anlayışına sahip hikaye ve şiirler yayınlarlar.
Devam eden senelerda kendini büsbütün geliştiren Kawabata, yazdığı kitaplarla dikkat çekmeye başlar ve değerli bir okur kitlesi kazanır. Yarattığı tesir 1968’deki Nobel Edebiyat Ödülü’yle tepeye yükselir ve 1972’deki intiharı onu ölümsüz kılar. Vefatının kaza kararı olduğunu argüman edenler de vardır, lakin yakınları onun son günlerinde epeyce depresif olduğunu belirtirler.
1935’TEN 1947’YE…
Kawabata’nın en büyük yapıtlarından biri de Karlar Ülkesi’dir. Kitap birinci vakit içinderda 1947 yılında yayınlanmış olsa da yazım süreci çok uzundur. Kawabata, Karlar Ülkesi’nin birinci kısmını 1935’te Bungei Shunju isimli edebiyat mecmuasının Ocak sayısında yayınlar. Tefrika biçiminde ilerleyen kısımlar 1937’de sona erer. Kitap bu türlü bir baskı yapar. Devam eden senelerdaysa metni bir daha ele alır Kawabata, yeni kısımlar ekler, kimi kısımları bir daha muharrir ve nihayet kitaba son halini verip noktayı koyar.
Kawabata’nın Türkçeyle tanışması 1960’lı senelerda, Kiyoto isimli romanıyla olur. Karlar Ülkesi ise birinci defa 1987’de Türkçeye çevrilir. Tercümanı Nihal Yeğinobalı’dır.
Kawabata günümüze gelene dek biroldukca yayınevi tarafınca basılmış olsa da, kendisinin şimdiki durağı Can Yayınları oldu. Yayınevi, Kawabata’nın iki kitabını birden geçtiğimiz günlerde yayınlandı: Kiraz Çiçekleri ve Karlar Ülkesi. İki kitabı da Japonca aslından çeviren isim H. Can Erkin oldu.
İMKÂNSIZ BİR AŞK SERÜVENİ
Karlar Ülkesi bir tren seyahatiyle açılır. Orta yaşlı bir adam olan Shimamura, bir yandan kar altındaki yolları seyrederken bir yandan da trendeki insanları izler. İsimlerini daha sonradan öğreneceği Yoko isimli genç bir kızın, Yukio isimli hasta bir adama refakat ettiğini görür ve onlara odaklanır. Haklarında düşündüğü çeşitli ihtimallerden daha sonra onlarla birebir istasyonda indiğini görür görmez şaşırır, lakin Shimamura’nın da, Karlar Ülkesi’nin de temel karakteri onlar değildir.
Shimamura aylar evvel geldiği bu dağ otelinde biraz dinlenmek, biraz da geyşalarla vakit geçirmek istediğinde ona Komako isimli bir genç kız gönderirler, fakat Shimamura ondan epey etkilenir ve Komako’yla süreksiz bir şey yaşamak yerine onunla duygusal bir alaka kurmaya karar verir. Aslında bu biraz kendiliğinde gelişir. Çünkü şuurlu bir karar değildir. Ortalarındaki sevgi, kendini hislerine kaptırmış iki insanın denetimsiz biçimde birbirlerine gerçek sürüklenmesiyle oluşur.
Shimamura’nun ikinci seyahatinin niçini işte budur. Kendisi aile mirasıyla geçinen, dans üzerine araştırmalar yapan nazarance entelektüel biridir. Evlidir, çoluk çocuğu vardır, lakin bütün bunlar onu sürüklenmekten alıkoymaz, tersine itekler.
Shimamura ile Komako’nun ilgilerinin tahminen en hoş yanı kelama dökülmeyen bir sevgi, hasret, istek barındırmasından ileri gelir. Birbirlerine hem epey yakın birebir vakitte fazlaca uzaktırlar. Bunun bir sebebinin de trende gördüğü Yoko ile Yukio olduğunu öğrenir Shimamura. Hatta Komako’nun hasta olan Yukio’nun tedavisi için geyşalık yaptığını düşünür. Fakat bu gerçek midir, yoksa bir dedikodu mudur; Shimamura imkânsız bir aşkın çelişkisi içerisinde bir de bunu düşünmeye başlar.
Kawabata bu kısa romanında lisana getirilmeyeni o denli ustalık bir biçimde anlatır ki sırılsıklam aşk diyaloglarından daha tesirli anlar çıkar karşımıza. bu biçimde çok da karakterlerin ızdırabını daha uygun anlamaya başlarız.
İmkânsız aşka eşlik eden temalardan biri de sınıfsal ayrımdır. Shimamura aslında Tokyo’nun kenar mahallelerinden birinde büyür, fakat ailesinin mirası sebebiyle rahat bir hayat sürer, üstelik bunu savup savuşturmaz, kendine ve ailesine yatırım yapar. Olayın geçtiği oteldeyse civar köyde yaşayan fakir köylü kızlarının geyşalık yaptığını görürüz. Üstelik bunlar büyükşehirlerdeki üzere “donanımlı” değillerdir, sıklıkla seks için kullanılırlar.
Komako’yu farklı kılan şeylerden biri de onun müziğe ve dansa olan yeteneğidir. Bir de daima bir şeyler muharrir Komako. Günlük meblağ, olmadı, otele gelen müşterilerin sağda solda unuttuğu kitapların, mecmuaların özetini çıkarır, karakterlerini tek tek yazar… Shimamura birincinin bunu her ne kadar boş bir uğraş olarak görse de daha sonradan Komako’yu hakikaten tanımaya başlar. Ona acı veren şeylerden biri de aslına bakarsanız budur.
Bitirirken ekleyeyim; 1950’den daha sonra birden çok sefer televizyona, beyazperdeye ve tiyatroya uyarlanır Karlar Ülkesi. Hatta radyo tiyatrosu ve mangası bile yapılır. Meraklısına duyurulur.
Okumaya devam et...
Kawabata 1899’da, değişim rüzgârının uygundan uyguna estiği Meiji periyodunda dünyaya gelir. Esaslı bir aileye mensuptur, fakat küçük yaşta yetim kalır. 15 yaşına kadar yanlarında kaldığı büyükbabasıyla büyükannesini kaybeden Kawabata, üniversiteye gidene dek anne tarafınca akrabalarının yanına yerleşir. Kitaplarla içli dışlıdır. Daima okur. Tokyo Üniversitesi’ne kaydolduğunda kendisi üzere edebiyatsever bir arkadaş kümesiyle mecmua çıkarır. Klâsik yazıma itiraz niteliği taşıyan bu mecmuada Batıcı bir edebiyat anlayışına sahip hikaye ve şiirler yayınlarlar.
Devam eden senelerda kendini büsbütün geliştiren Kawabata, yazdığı kitaplarla dikkat çekmeye başlar ve değerli bir okur kitlesi kazanır. Yarattığı tesir 1968’deki Nobel Edebiyat Ödülü’yle tepeye yükselir ve 1972’deki intiharı onu ölümsüz kılar. Vefatının kaza kararı olduğunu argüman edenler de vardır, lakin yakınları onun son günlerinde epeyce depresif olduğunu belirtirler.
1935’TEN 1947’YE…
Kawabata’nın en büyük yapıtlarından biri de Karlar Ülkesi’dir. Kitap birinci vakit içinderda 1947 yılında yayınlanmış olsa da yazım süreci çok uzundur. Kawabata, Karlar Ülkesi’nin birinci kısmını 1935’te Bungei Shunju isimli edebiyat mecmuasının Ocak sayısında yayınlar. Tefrika biçiminde ilerleyen kısımlar 1937’de sona erer. Kitap bu türlü bir baskı yapar. Devam eden senelerdaysa metni bir daha ele alır Kawabata, yeni kısımlar ekler, kimi kısımları bir daha muharrir ve nihayet kitaba son halini verip noktayı koyar.
Kawabata’nın Türkçeyle tanışması 1960’lı senelerda, Kiyoto isimli romanıyla olur. Karlar Ülkesi ise birinci defa 1987’de Türkçeye çevrilir. Tercümanı Nihal Yeğinobalı’dır.
Kawabata günümüze gelene dek biroldukca yayınevi tarafınca basılmış olsa da, kendisinin şimdiki durağı Can Yayınları oldu. Yayınevi, Kawabata’nın iki kitabını birden geçtiğimiz günlerde yayınlandı: Kiraz Çiçekleri ve Karlar Ülkesi. İki kitabı da Japonca aslından çeviren isim H. Can Erkin oldu.
İMKÂNSIZ BİR AŞK SERÜVENİ
Karlar Ülkesi bir tren seyahatiyle açılır. Orta yaşlı bir adam olan Shimamura, bir yandan kar altındaki yolları seyrederken bir yandan da trendeki insanları izler. İsimlerini daha sonradan öğreneceği Yoko isimli genç bir kızın, Yukio isimli hasta bir adama refakat ettiğini görür ve onlara odaklanır. Haklarında düşündüğü çeşitli ihtimallerden daha sonra onlarla birebir istasyonda indiğini görür görmez şaşırır, lakin Shimamura’nın da, Karlar Ülkesi’nin de temel karakteri onlar değildir.
Shimamura aylar evvel geldiği bu dağ otelinde biraz dinlenmek, biraz da geyşalarla vakit geçirmek istediğinde ona Komako isimli bir genç kız gönderirler, fakat Shimamura ondan epey etkilenir ve Komako’yla süreksiz bir şey yaşamak yerine onunla duygusal bir alaka kurmaya karar verir. Aslında bu biraz kendiliğinde gelişir. Çünkü şuurlu bir karar değildir. Ortalarındaki sevgi, kendini hislerine kaptırmış iki insanın denetimsiz biçimde birbirlerine gerçek sürüklenmesiyle oluşur.
Shimamura’nun ikinci seyahatinin niçini işte budur. Kendisi aile mirasıyla geçinen, dans üzerine araştırmalar yapan nazarance entelektüel biridir. Evlidir, çoluk çocuğu vardır, lakin bütün bunlar onu sürüklenmekten alıkoymaz, tersine itekler.
Shimamura ile Komako’nun ilgilerinin tahminen en hoş yanı kelama dökülmeyen bir sevgi, hasret, istek barındırmasından ileri gelir. Birbirlerine hem epey yakın birebir vakitte fazlaca uzaktırlar. Bunun bir sebebinin de trende gördüğü Yoko ile Yukio olduğunu öğrenir Shimamura. Hatta Komako’nun hasta olan Yukio’nun tedavisi için geyşalık yaptığını düşünür. Fakat bu gerçek midir, yoksa bir dedikodu mudur; Shimamura imkânsız bir aşkın çelişkisi içerisinde bir de bunu düşünmeye başlar.
Kawabata bu kısa romanında lisana getirilmeyeni o denli ustalık bir biçimde anlatır ki sırılsıklam aşk diyaloglarından daha tesirli anlar çıkar karşımıza. bu biçimde çok da karakterlerin ızdırabını daha uygun anlamaya başlarız.
İmkânsız aşka eşlik eden temalardan biri de sınıfsal ayrımdır. Shimamura aslında Tokyo’nun kenar mahallelerinden birinde büyür, fakat ailesinin mirası sebebiyle rahat bir hayat sürer, üstelik bunu savup savuşturmaz, kendine ve ailesine yatırım yapar. Olayın geçtiği oteldeyse civar köyde yaşayan fakir köylü kızlarının geyşalık yaptığını görürüz. Üstelik bunlar büyükşehirlerdeki üzere “donanımlı” değillerdir, sıklıkla seks için kullanılırlar.
Komako’yu farklı kılan şeylerden biri de onun müziğe ve dansa olan yeteneğidir. Bir de daima bir şeyler muharrir Komako. Günlük meblağ, olmadı, otele gelen müşterilerin sağda solda unuttuğu kitapların, mecmuaların özetini çıkarır, karakterlerini tek tek yazar… Shimamura birincinin bunu her ne kadar boş bir uğraş olarak görse de daha sonradan Komako’yu hakikaten tanımaya başlar. Ona acı veren şeylerden biri de aslına bakarsanız budur.
Bitirirken ekleyeyim; 1950’den daha sonra birden çok sefer televizyona, beyazperdeye ve tiyatroya uyarlanır Karlar Ülkesi. Hatta radyo tiyatrosu ve mangası bile yapılır. Meraklısına duyurulur.
Okumaya devam et...